เคลียร์อนาคตกองทุนประกันสังคม

          เป็นปัญหาที่วนเวียนถูกหยิบยกขึ้นมาพูดบ่อยครั้งเมื่อเปลี่ยนรัฐบาล คราวนี้ก็มีกระแสข่าวเรื่องกองทุนประกันสังคมที่คาดว่าจะหมดลงภายใน 15 ปี แม้สถานะของกองทุนประกันสังคมในปัจจุบันยังมีความมั่นคงแต่ด้วยปัจจัยในอนาคตที่ต้องพบปัญหาผู้สูงอายุมากขึ้นแต่แรงงานเข้าระบบประกันสังคมลดลง ในขณะเดียวกันมีการพัฒนาสิทธิประโยชน์สูงขึ้น จะส่งผลถึงสถานะของกองทุนประกันสังคมในระยะยาวได้ ทั้งนี้ทุกประเทศสมาชิกอาเซียนมีระบบประกันสังคมหรืออาจจะเป็นในรูปเงินกองทุนบำนาญ กองทุนสำรองเลี้ยงชีพ แต่มีลักษณะเดียวกันคือเป็นกองทุนที่นายจ้างและลูกจ้างต้องจ่ายสมทบและบางประเทศทางภาครัฐร่วมสมทบด้วย โดยมีอัตราจ่ายสมทบแตกต่างกันไปพร้อมสิทธิประโยชน์ก็แตกต่างกันไปเช่นกัน เพื่อเป็นหลักประกันให้ประชาชนทั้งเรื่องเจ็บป่วย เสียชีวิต และยามชราภาพ 

          มีเสียงสะท้อนในกรณีบำนาญชราภาพของกองทุนประกันสังคมที่จะส่งผลต่อปัญหาเสถียรภาพทางการเงินและคาดการณ์ว่าอาจทำให้เงินกองทุนหมดลงนั้น เป็นประเด็นข้อกังวลมานานแล้ว เนื่องจากต้องยอมรับว่าปัจจุบันคนทำงานที่เข้าระบบประกันสังคมน้อยลง โดยเด็กรุ่นใหม่จำนวนมากหันไปประกอบอาชีพส่วนตัว ขณะที่จำนวนผู้ประกันตนชุดเดิมที่มีจำนวนมากก็ใกล้จะเกษียณอายุ 55 ปี ซึ่งบำนาญของกองทุนจะต้องจ่ายไปเรื่อยจนกว่าผู้ประกันตนเกษียณจะเสียชีวิต แต่ด้วยวิทยาการปัจจุบันคนมีอายุยืนขึ้น ดังนั้นย่อมหลีกไม่ได้หากไม่มีการปรับปรุงและหาวิธีการบริหารกองทุนก็คาดการณ์ได้ว่าจะทำให้เงินกองทุนหมดแน่นอน ซึ่งโจทย์ใหญ่ที่ได้ศึกษาวิจัยกันมาพอสมควรมี 2 แนวทางคือ จ่ายเงินสมทบเพิ่มหรือขยายอายุรับเงินบำนาญ แต่เรื่องดังกล่าวยังไม่เป็นที่ยอมรับหรือได้ข้อสรุปแต่อย่างใด

          อย่างไรก็ตาม กระทรวงแรงงานยืนยันว่าผลการดำเนินงานการบริหารการลงทุนของกองทุนประกันสังคมและกองทุนเงินทดแทนในเดือนสิงหาคม 2562 มีสถานะเงินลงทุนถึงสิ้นเดือนสิงหาคม 2562 มีเงินลงทุนรวมจำนวน 2,044,921 ล้านบาท แบ่งออกเป็นหลักทรัพย์มั่นคงสูงร้อยละ 79.42 หลักทรัพย์เสี่ยงร้อยละ 20.58 จำแนกตามแหล่งลงทุนในประเทศร้อยละ 89.86 ต่างประเทศร้อยละ 10.14 โดยสามารถสร้างผลตอบแทนการลงทุนได้จำนวน 5,976 ล้านบาท ส่วนสถานะเงินลงทุนของกองทุนเงินทดแทน มีเงินลงทุนรวมจำนวน 64,972 ล้านบาท สามารถสร้างผลตอบแทนการลงทุนได้จำนวน 243 ล้านบาท รวมทั้งสองกองทุนได้ผลตอบแทนสูงถึง 6,219 ล้านบาท ส่วนตัวเลขผู้ประกันตนจนถึงเดือนกันยายน 2562 ทุกมาตราคือ มาตรา 33, 39, 40 มีทั้งหมด 16,457,941 คน

          ปัญหาสำคัญที่ต้องดำเนินการคือหาข้อสรุปให้ได้ว่าจะใช้แนวทางใดในการให้กองทุนประกันสังคมเข้มแข็งยั่งยืนไม่ล้มละลายขาดทุนในอนาคตที่ประเทศเริ่มเข้าสู่สังคมผู้สูงวัยแล้ว ซึ่งรัฐต้องรับฟังความเห็นจากผู้มีส่วนได้ส่วนเสียเพื่อยุติให้ได้ว่าต้องจ่ายเงินสมทบเพิ่มและขยายอายุรับเงินบำนาญหรือไม่ อีกทั้งต้องศึกษาบทเรียนและโมเดลจากต่างประเทศซึ่งเชื่อว่าหน่วยงานเกี่ยวข้องได้ทำอยู่แล้ว แต่ต้องนำมาปรับการบริหารให้กองทุนมีประสิทธิภาพเพิ่มขึ้นกว่าเดิมและเป็นอิสระคล่องตัว โดยพบว่าในบางประเทศมีการยกระดับกองทุนเป็นธนาคารดำเนินธุรกิจและถือครองทรัพย์สินและยังเป็นแหล่งปล่อยเงินกู้ต่ำให้แก่โครงการรัฐบาลด้วยซ้ำ แต่ต้องควบคู่กับการตรวจสอบความโปร่งใสไม่ให้มีทุจริต ซึ่งก็เป็นโมเดลหนึ่งเท่านั้น ดังนั้นภาครัฐควรเร่งปรับปรุงกองทุนและสรุปแนวทางที่แน่ชัดเพื่อให้เกิดความยั่งยืน