ภาพรวมเพลงไทยสากล 2563 หลากหลาย และโดดเด่น ท่ามกลางโควิด-19

วงการเพลงไทยสากลได้ก้าวสู่ความเปลี่ยนผ่านมาสู่ยุคดิจิทัล สตรีมมิง และการฟังผ่านเครือข่ายประชาสังคมออนไลน์ หรือโซเชียล มีเดีย ไปอย่างเรียบร้อยแล้ว เรียกว่าในรอบ 5 ปีหลังสุดจะเป็นภาพที่เด่นชัดที่สุด

 เพลงไทยสากลยอดนิยมหรือเพลงฮิตไม่สามารถหาฟังได้ทางหน้าปัดวิทยุหรือจอทีวี แต่จะวัดกันที่ยอดเข้าชมหรือเพจวิวในโซเชียลมีเดียกระแสหลักอย่าง ยูทูบ (Youtube) ไปเรียบร้อยแล้ว หรือการฟังเพลงฮิตที่ไม่มียุคสมัยอีกต่อไปผ่าน ติคตอค (TikTok) ซึ่งกลายเป็นมาตรวัดคามนิยมผ่านคนฟังเพลงในยุคปัจจุบัน

เช่นกัน สภาพการณ์ของวงการเพลงไทยสากล ค่ายเพลงยักษ์ใหญ่ในอดีตต่างหันมานำเสนอบทเพลงของนักร้องและวงดนตรีผ่านเครือข่ายโซเชียลมีเดียเหล่านี้อย่างเต็มที่พร้อมกับตั้งหน่วยการตลาดและประชาสัมพันธ์ไปให้ถึง 100 ล้านวิว เพื่อแสดงให้คนฟังและดูเพลงได้รู้ว่านี่คือ เพลงฮิต

 ค่ายเพลงเล็กๆ ที่ผลิตงานไทยสากลมมากขึ้น นักร้องและวงดนตรีที่เรียกตัวเองว่า อินดี้ หรืออิสระ ก็ผลิตบทเพลงอัพโลหดและโพสต์ลงในโซเชียลมีเดีย และสตรีมมิงช่องทางต่างๆ อย่างมากมาย เรียกว่าอยู่ในระดับมหาศาล

 แต่ในทางกลับกันวิธีผลิตงานออกขายเชิงกายภาพที่จับต้องได้เป็นเทปคาสเส็ตต์และซีดีที่มีความยาวเป็น ’อัลบั้ม’ กลับลดน้อยถอยลงไปอย่างน่าใจหายในรอบหลายปีหลังมานี้ และในปี 2563 ที่ผ่านมาก็ไม่ได้แตกต่างไปมากนัก

 

 จุดที่น่าสนใจในการทำงานเพลงไทยสากลในยุคนี้ก็คือ การผลิตเพลงที่ละเพลงแล้วปล่อยผ่านโซเชียลและสตรีมมิงไปเรื่อยๆ ตามระยะเวลา เมื่อได้เพลงจำนวนหนึ่งก็นำมารวมเป็นอีพี ที่มีไม่เกิน 5-6 เพลง หากอดทนหน่อยก็ยืดรวมเป็นอัลบัม

 วิธีการเหล่านี้สะท้อนให้เห็นถึงวิธีการทำงานในด้านการเขียนเพลงและดนตรี รวมถึงการบันทึกเสียงที่ไม่ได้คิดครอบรวมในการทำอัลบั้มที่บรรจุครั้งเดียวเป็น 10 เพลงอีกต่อไป ซึ่งวิธีการแบบยุค 2.0 ในการผลิตอัลบั้มแบบนี้หาได้น้อยรายมาก แต่ก็ยังมีอยู่จำนวนหนึ่ง โดยเฉพาะนักร้องหรือวงดนตรีที่ยังชอบการทำงานแบบนี้อยู่

เพราะฉะนั้น ในปี 2563 แม้จะมีภาวะหยุดชะงักงันโลกดนตรีและบันเทิงในการเก็บตัวล็อคดาวน์จังหวัดและประเทศ จากการระบาดของโรคโควิด-19 ที่เกิดขึ้นทั่วทั้งโลก การชะลอตัวในการออกงานเพลงและคอนเสิร์ตจึงหยุดตามไปด้วยตามสภาวการณ์อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ แม้จะมีการคลายตัวในช่วงปลายปี 2563 บ้างก้ตาม

  แต่ก็ไม่น่าเชื่อเมื่อสำรวจและฟังเพลงตามช่องทางต่างๆ ทั้งแบบเก่าผ่านซีดีและแผ่นเสียง รวมถึงระบบสตรีมมิงผ่านแพลตฟอร์มต่างๆ เช่น สปอติฟาย จูกซ์ ฟังใจ ยูทูบ ฯลฯ ปรากฎว่ามีเพลงออกมาเยอะมากและกระจัดกระจายไปตามความเป็นตัวตนของนักร้องและวงดนตรีต่างๆ รวมถึงโปรดักชันหรือขั้นตอนการผลิตก็สามารถทำง่ายขึ้น ไม่เน้นย้ำมาตรฐานทางการบันทึกเสียงที่สมบูรณ์แบบอย่างค่ายเพลงในอดีต

 แนวเพลงที่ดูเหมือนมากมายหลากหลายก็เป็นเพียงภาพรวมแต่ผิวเผิน การกระจุกตัวของการทำเพลงของคนรุ่นใหม่ที่จบมาจาการเรียนสาขาดนตรีโดยตรง ฉายภาพออกมาได้ชัดเจน เพราะนักร้องและวงดนตรีรุ่นใหม่ในสายอินดี้หรืออิสระจะมาจากรั้วมหาวิทยาลัยที่มีคณะที่เรียนเกี่ยวกับดนตรี ซึ่งเป็นผลิตผลที่ต่อเนื่องมาในรอบ 2 ทศวรรษหลังนี้

 แฟชั่นดนตรีจากโลกดนตรีร่มสมัยอย่างสายฮิพฮอพกระแสหลักจากอเมริกาคือ อเมริกัน ฮิพฮอพ มีผลเป็นอย่างสูงต่อการผลิตงานเพลงของแร๊พเปอร์สายฮิพฮอพในบ้านเรา แต่จากการที่ดนตรีฮิพฮอพได้กลายเป้นกระแสหลักของคนดนตรีรุ่นใหม่รวมถึงมีเวทีผ่านรายการโชว์ต่างๆ มากมายตามช่องทีวีดิจิทัลในรอบหลายปีหลังที่ผ่านมา กลุ่มดนตรีฮิอพฮอพจึงมีงานออกมาอย่างจับต้องได้หนาหูหนาตา

 จุดร่วมที่สำคัญของดนตรีฮิพฮอพในคนรุ่นใหม่คือการเลียนอย่างซาวด์ดนตรีและขนบการร้องแบบต้นแบบแผลงมาสู่เสียงภาษาไทยและสอดแทรกความเป็นพ๊อพที่ฟังง่าย รวมถึงกลิ่นอายของดนตรีเอร์เบิน แบล๊คมิสิค คือการผสมผสานดนตรีอาร์แอนด์บี โซล และอิเล็กทรอนิคแด๊นซ์เข้าไปพอเป็นกระสายยา

 ดนตรีร๊อคยังมีอยู่เป็นหลักใหญ่แม้จะไม่อยู่ในกระแสความนิยมในระดับกระแสหลักสูงนักในปีที่แล้ว แต่ก็มีงานของนักร้องและวงดนตรีต่างๆ ออกมาให้ฟังกันมากมาย ทั้งตระกูลร๊อคกระแสหลักจากจีนี่เรคคอร์ด และเครือข่ายจีเอ็มเอ็มแกรมมี่ที่ครองตลาดอยู่ รวมถึงวงร๊อคอิสระต่างๆ ที่มีงานในแนวอินดี้ร๊อค โพสต์ร๊อค และเมทัลออกมาอย่างน่าสนใจ นอกจากนั้นยังมีแร๊พ เมทัล อยู่ด้วย

 ในสายดนตรีพ๊อพที่ครองตลาดอยู่ก็คือ ดนตรีแนวซินธิ์พ๊อพ ที่ยังครองตลาดคนฟังที่ชอบอิทธิพลดนตรีพ๊อพกลิ่นอายยุคทศวรรษที่ 1980 ของอังกฤษและอเมริกา ที่ถูกจับมาสร้างบทเพลงต่างๆ ได้อย่างมีสไตล์ ก็เป้นอีกกระแสหนึ่งของความเคลื่อนไหวที่โดดเด่นต่อเนื่องมาหลายปีหลังนี้

 ดนตรีโฟล์คคนเมือง หรือเออร์เบิน อะคูสติค ของนักร้องและวงดนตรีรุ่นหลังก็ยังเป็นกระแสต่อเนื่องที่ครองตลาดเพลงอย่างเหนียวแน่น จากปากต่อปากไปเรื่อยๆ และมีงานเพลงกับอัลบั้มออกมาอย่างเห็นแจ่มชัดด้วยเช่นกันในปีนี้

 นักร้องชาย นักร้องหญิง ที่ผลิตงานออกมาในปีนี้ จะรับฟังได้ถึงคุณภาพในทางเสียงตามแฟชั่นนิยมอยู่พอสมควร ซึ่งในที่นี้หมายถึงวิธีการร้องเพลงแบบนักร้องรุ่นใหม่ที่ร้องในมาตรฐานอาร์แอนด์บี โซล อยู่เป็นหลักใหญ่ แต่ก็มีความหลากหลายอยู่ใช่น้อยในการแสดงศักยภาพในแนวทางการร้องที่ถนัดในดนตรีรูปแบบต่างๆ ถือว่าน่าพอใจใช่น้อยเมื่อเปรียบเทียบกับหลายๆ ปีที่ผ่านมา

 

 วงดนตรีถือเป็นกลุ่มคนที่ผลิตงานดนตรีออกมามากที่สุดและมีความหลากหลายมากขึ้นอย่างลงตัว ด้วยแรงเอื้อจากการสามารถโพสต์ส่งเพลงของตัวเองลงสตรีมมิง โซเชียลมีเดีย ได้ทันทีหลังจากทำเสร็จ โดยไม่ต้องผ่านตัวค่ายเพลงฝ่สยการตลาดและอื่นๆ อย่างในยุคก่อน

 แต่ในอุตสาหกรรมเพลงแบบเดิม ค่ายเพลงเล็กๆ กลับมีความโดดเด่นขึ้นมาในการเปิดกว้างอย่างยืดหยุ่นกับนักร้องและวงดนตรีในแนวต่างๆ ที่เติบโตจากการทำงานแบบอิสระเข้ามาสู่กลไกของงานการผลิตหรือโปรดัคชันที่ละเอียดละออและเนี้ยบขึ้นในเชิงพาณิชย์ทำให้มีงานที่ลงตัวและเข้าสู่ตลาดคนฟังส่วนใหญ่ได้ง่ายขึ้น แต่ไม่ถูกครอบงำและกำหนดจากโจทย์การตลาด

  วอท เดอะ ดัก กับ จีนส์ แล็บ เป็นค่ายเพลงเล็กๆที่งอกเงยมาจากค่ายเพลงยุค 2.0 ได้เปิดโอกาสให้บทเพลงและอัลบั้มของนักร้องและวงดนตรีตั้งแต่โปรเกรสสีฟเมทัล นีโอ-เพื่อชีวิต ฮิพฮอพ และอีกมากมายได้ออกมาสู่ตลาดคนฟังเพลงอย่างเป็นระบบมีการบริหารจัดการที่ดีและเป็นการทำการตลาดแนวใหม่ที่หาสมดุลกับโลกฟังเพลงในโซเชียลมีเดียและสตรีมมิงได้อย่างมีอนาคต

 สรุปรวมของวงการเพลงไทยสากลปี 2563 แม้อยู่ในภาวะโรคระบาดและนิวนอร์มอล หรือการเปลี่ยนผ่านสู่การดำเนินวิถีชีวิตปกติแบบใหม่ แต่ก็ยังมีงานเพลงและอัลบั้มออกมาให้ฟังกันอย่างอุ่นหนาฝาคั่ง รวมถึงสถานการณ์ทางการเมืองที่ทำให้มีแร๊พการเมืองที่เข้มข้นออกมาอยู่ไม่น้อย ส่วนบทเพลงที่พูดถึงโควิด-19 ก็มีออกมาตามวาระเท่าที่จะเป็นไปได้ แต่กลับไม่ใช่กระแสหลัก เพียงอย่างเดียวที่ผุ้คนโหยหาคือ คอนเสิร์ตหรือการแสดงสดที่จะได้ดูแบบสมัยก่อน คงยากที่จะเกิดขึ้นในเร็ววัน