มข.พัฒนาชุดตรวจ “พยาธิใบไม้ในตับ” สำเร็จรูปแบบเร็วแค่ 10 นาที

    เนื่องจากวิธีการตรวจพยาธิใบไม้ในตับแบบเดิมนั้นมีประสิทธิภาพต่ำ จึงได้มีการพัฒนาชุดตรวจคัดกรองที่มีความรวดเร็วและให้ผลได้ทันที เพื่อช่วยให้การวินิจฉัยและรักษาทำได้ดีขึ้น

    มีข้อมูลจากองค์การอนามัยโลกได้ระบุว่ามะเร็งท่อน้ำดีและมะเร็งท่อน้ำดีตับที่เกิดจากพยาธิใบไม้ในตับ พบในบริเวณภาคตะวันออกเฉียงเหนือของไทยสูงที่สุดในโลก ซึ่งระบุว่าสาเหตุมาจากการกินปลาน้ำจืดจากแหล่งในพื้นที่ที่ปรุงไม่สุก หรือจากการแปรรูปหมักดอง เช่น ปลาร้า และอาหารที่ปรุงจากปลาร้า เช่น ส้มตำ แจ่ว  ซึ่งพฤติกรรมการรับประทานปลาดิบโดยเฉพาะในภาคอีสาน ทำให้โรคพยาธิใบไม้ในตับยังพบมาก ปลาน้ำจืดที่กินนั้นมักจะกินดิบหรือปรุงไม่สุก ทำให้ยังมีตัวอ่อนของพยาธิอยู่ ซึ่งการตรวจคัดกรองและวินิจฉัยโรคได้อย่างรวดเร็ว จะสามารถช่วยผู้ป่วยได้อย่างทันท่วงที

ข่าวที่เกี่ยวข้อง

• สมุนไพรไทยกับการรักษาพยาธิใบไม้ตับ
• ปลาน้ำจืดมีเกล็ดพยาธิใบไม้ตับสูงถึง60-70%กินดิบเสี่ยงมะเร็ง
• รู้หรือไม่? กินปลาดิบเสี่ยงเกิดโรคมะเร็งท่อน้ำดีโดยไม่รู้ตัว

   โดยล่าสุดมหาวิทยาลัยขอนแก่น จึงได้มีการพัฒนาชุดตรวจแบบเร็วและมอบให้แก่กระทรวงสาธารณสุข โดย ศ.ดร.มนต์ชัย ดวงจินดา รองอธิการบดีฝ่ายวิจัยและบัณฑิตศึกษา มหาวิทยาลัยขอนแก่น (มข.) กล่าวว่า มข. ภายใต้ความร่วมมือกับสำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) จัดพิธีมอบชุดตรวจคัดกรองพยาธิใบไม้ตับสำเร็จรูปชนิดเร็ว (OV-Rapid diagnostic test; OVRDT) 100,000 ชุด ให้กับเขตสุขภาพที่ 7 กระทรวงสาธารณสุข

   โดยอธิบายว่า พยาธิใบไม้ตับเป็นสาเหตุปฐมภูมิของโรคพยาธิใบไม้ตับ รวมทั้งเกี่ยวข้องกับมะเร็งท่อน้ำดี และเป็นสาเหตุเสียชีวิตของประชาชนถึง 20,000 คนต่อปี ซึ่ง มกาวิทยาลัยขอนแก่นได้ศึกษาวิจัยแก้ปัญหาพยาธิใบไม้ตับและมะเร็งท่อน้ำดีอย่างต่อเนื่อง และปัจจุบันการตรวจคัดกรองเพื่อค้นหาผู้ติดเชื้อโดยตรวจอุจจาระตามวิธีมาตรฐานนั้นยังมีประสิทธิภาพต่ำ

   ดังนั้นเพื่อแก้ปัญหานี้ ทางมหาวิทยาลัยขอนแก่น โดยคณะผู้วิจัยจากสถาบันวิจัยมะเร็งท่อน้ำดี จึงพัฒนาการตรวจวินิจฉัยพยาธิใบไม้ตับด้วยวิธีใหม่ เป็นชุดตรวจคัดกรองพยาธิใบไม้ตับสำเร็จรูปชนิดเร็ว โดยใช้ตัวตรวจจับจำเพาะ หรือโมโนโคลนแอนติบอดี ที่มีความจำเพาะต่อพยาธิใบไม้ตับ และเป็นสารตรวจจับสิ่งคัดหลั่ง หรือแอนติเจนของพยาธิใบไม้ตับในปัสสาวะ โดยชุดตรวจปัสสาวะสำเร็จรูปนี้พัฒนาต่อยอดจากการตรวจวิธี ELISA ให้ง่ายขึ้น ใช้เวลาเพียง 10 นาทีก็จะทราบผล และนำไปสู่การรักษาต่อไป

ข้อมูลและภาพจาก สสส., http://www.cca.in.th , ข้อมูลปลาดิบปัจจัยสำคัญต่อการเกิดมะเร็งตับและมะเร็งท่อน้ำดี  ดร.ภก.นพวัฒน์ เพ็งคำศร