นกแว่นตาขาวหลังเขียว | คมชัดลึก

           เนื่องด้วยสัปดาห์นี้มีคอร์สอบรมการจำแนกชนิด LBJ (little brown job) หรือ“นกตัวเล็กสีน้ำตาล” ผู้อ่านหลายท่านอาจจะสงสัยถึงขอบเขตของคำว่า LBJ ซึ่งจริงๆแล้วค่อนข้างยืดหยุ่น ไม่มีการบัญญัติไว้ชัดเจนว่าขนาดตัวต้องไม่เกินเท่าไหร่ หรือตัวสีอื่นที่ไม่ใช่สีน้ำตาลสามารถเรียกว่า LBJ ได้หรือไม่ โดยทั่วไปขนาดตัวไม่ใหญ่ไปกว่านกปรอด ส่วนสีสันนั้นก็ไม่จำเป็นต้องเป็นสีน้ำตาลก็ได้ แต่แน่นอนว่าต้องไม่ใช่สีสดใสสวยงาม อันที่จริงมีนกตัวเล็กจำแนกยากที่มีลำตัวสีออกเขียวตุ่นๆอยู่หลายกลุ่มทีเดียว อาทิ

           นกกระจิ๊ด (leaf warblers) ที่ทุกคนคุ้นเคยกันดี เจ้าพวกนี้ก็คือ LBJ เหมือนกันนั่นแหละครับ ไม่จำเป็นต้องแยกออกเป็น little green job (ฮา) สัปดาห์นี้ขอแนะนำให้รู้จักกับนกแว่นตาขาวหลังเขียว (Japanese White-eye) ตัวแทนของ LBJ หลังสีเขียวไพลที่แยกชนิดได้ยากอีกกลุ่ม ในบรรดานกแว่นตาขาวทั้ง 4 ชนิด นกแว่นตาขาวหลังเขียวน่าจะเป็นชนิดที่สร้างความปวดหัวในการจำแนกมากที่สุด เพราะมันเป็นนกอพยพนอกฤดูผสมพันธุ์ที่สามารถปรากฏตัวได้ในแทบทุกถิ่นอาศัย โดยเฉพาะเมื่อมันหากินบนป่าดิบเขาซึ่งสามารถพบนกแว่นตาขาวสีข้างแดง (Chestnut-flanked White-eye) และนกแว่นตาขาวสีทอง (Oriental White-eye) ได้ง่าย

           ชนิดแรกนั้นส่วนใหญ่มีแถบข้างลำตัวสีน้ำตาลแดงชัดเจน ที่จะทำให้สับสนคือนกบางตัวที่มีสีแดงจางมากๆจนเห็นเป็นเพียงสีชมพูเรื่อๆ ส่วนชนิดหลังนั้นมีวงรอบตาแคบกว่า และมีลำตัวด้านบนสีเหลืองสด สังเกตดีๆจะเห็นแถบสีเหลืองจางๆคาดเป็นแนวยาวที่กลางท้อง แต่นกแว่นตาขาวมักกระโดดไปมาเป็นฝูงด้วยความว่องไว พอจะส่องเห็นรายละเอียดอยู่บ้างในขณะที่มันสาละวนกับการกินลูกไม้และน้ำหวานดอกไม้

           นกแว่นตาขาวหลังเขียวส่วนใหญ่อาศัยอยู่ตามป่าโปร่งในเขตอบอุ่นของเอเชียตะวันออก ประชากรทางเหนือมีสีน้ำตาลอ่อนที่ข้างลำตัว ส่วนชนิดย่อยที่พบในไทยมีลำตัวด้านล่างสีเทาล้วน เป็นกลุ่มเดียวที่พบว่ามีการอพยพย้ายถิ่นตามฤดูกาล ในขณะที่นกแว่นตาขาวชนิดอื่นอาศัยอยู่ในป่าเป็นหลัก นกแว่นตาขาวหลังเขียวดูจะเป็นชนิดเดียวที่พบได้บ่อยตามสวนและทุ่งหญ้า

           มันเป็นนกที่ถูกเลี้ยงในกรงอย่างแพร่หลาย ที่ฮาวายนั้นนกแว่นตาขาวหลังเขียวถูกนำเข้าและแพร่พันธุ์เยอะจนกลายเป็นภัยคุกคามระบบนิเวศ นกท้องถิ่นหลายชนิดลดจำนวนลงจนเกือบสูญพันธุ์ ส่วนหนึ่งเพราะการแข่งขันกับนกแว่นตาขาวหลังเขียวซึ่งปรับตัวเก่งมากๆ นั่นเอง

นกแว่นตาขาวหลังเขียว

           ชื่ออังกฤษ Japanese White-eye, Dark Green White-eye ชื่อวิทยาศาสตร์ Zosterops japonicus (Temminck & Schlegel, 1845)

           วงศ์ (Family) Zosteropidae (วงศ์นกแว่นตาขาวและนกภูหงอน)

           อันดับ (Order) Passeriformes (อันดับนกเกาะคอน)