นกป่าสัปดาห์ละตัว : นกโกงกางหัวโต | คมชัดลึก

 

                              เป็นที่ทราบกันว่าการเรียงลำดับชนิดนกในคู่มือดูนกแทบทุกเล่ม ใช้หลักอนุกรมวิธานซึ่งสะท้อนความสัมพันธ์ทางวิวัฒนาการของนกแต่ละกลุ่ม โดยนกชนิดที่มีเชื้อสายใกล้ชิดกันจะถูกจัดอยู่ใน“วงศ์” (families) เดียวกัน คำว่า “family” ในที่นี้ไม่ได้หมายถึงครอบครัวแบบพ่อแม่ลูก นะครับ “family”หรือ “วงศ์”ในทางอนุกรมวิธานเป็นกลุ่มของหลายๆ ชนิดที่มีบรรพบุรุษร่วมย้อนหลังไปหลายสิบล้านปี เพียงดูจากลักษณะภายนอกก็มักจะบอกได้ไม่ยากว่านกชนิดใดบ้างอยู่วงศ์เดียวกัน เพราะส่วนใหญ่มีหน้าตาคล้ายกัน

 

                              หากลองเปิดคู่มือไล่ดูไปเรื่อยๆ จะเห็นว่ามีหลายวงศ์ทีเดียวที่มีสมาชิกวงศ์เพียงแค่ชนิดเดียวในประเทศไทย ส่วนใหญ่เป็นนกที่หน้าตามีเอกลักษณ์ไม่เหมือนใคร เช่น นกกระทุง นกอ้ายงั่ว นกฟินฟุต นกกะรางหัวขวาน ฯลฯ แต่ก็มีบางวงศ์ที่มีนกหน้าตาธรรมดามากๆ เป็นสมาชิกเพียงชนิดเดียว หนึ่งในนั้นคือ นกโกงกางหัวโต (Mangrove Whistler) นกตัวเล็กสีตุ่นๆ ไร้จุดเด่นชนิดนี้มีญาติร่วมวงศ์ทั่วโลกทั้งหมด 70 กว่าชนิด ส่วนใหญ่พบในออสเตรเลียและนิวกินี เป็นข้อมูลบ่งชี้ว่าวงศ์นี้น่าจะถือกำเนิดในแถบออสเตรเลียนั่นเอง เช่นเดียวกับวงศ์ นกกระจ้อยป่าโกงกาง (Golden-bellied Gerygone) ที่พบได้เพียงชนิดเดียวในประเทศไทย

 

                              นกโกงกางหัวโตเป็นชนิดเดียวในวงศ์ที่พบได้บนแผ่นดินใหญ่ของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ มันยังกระจายไปไกลถึงป่าชายเลนซุนดาร์บันส์ในประเทศอินเดียอีกด้วย อันที่จริงนกวงศ์นี้ส่วนใหญ่ไม่ได้ชอบอยู่ตามป่าโกงกาง แถมยังมีสีสันสวยงาม ไม่ใช่สีจืดชืดเหมือนเจ้าโกงกางหัวโตเลยครับ อย่างไรก็ตาม วัยเด็กของนกโกงกางหัวโตก็มีสีออกน้ำตาลแดง ดูมีสีสันมากกว่าตัวเต็มวัยซึ่งมีลำตัวด้านบนสีน้ำตาลอมเทา วัยของนกยังจำแนกได้จากสีจะงอยปาก ซึ่งของนกวัยเด็กจะไม่ดำสนิทเหมือนตัวเต็มวัย

 

                              นกโกงกางหัวโตเป็นนกขนาดเล็ก แต่ก็กระโดดหากินไปตามกิ่งไม้อย่างเชื่องช้า ดูเผินๆ คล้ายนกจับแมลง (flycatchers) ซึ่งชอบเกาะนิ่งก่อนจะออกไปโฉบจับเหยื่อคล้ายๆกัน นกชนิดนี้พบได้ตามป่าชายเลนตลอดแนวชายฝั่ง และป่าบนเกาะ แม้ในป่าดั้งเดิมจะพบได้ค่อนข้างชุกชุม แต่มันก็ได้หายไปจากหลายท้องที่ที่มีการบุกรุกทำลายป่าชายเลนแล้ว นอกจากตามป่าริมชายฝั่ง พบว่ามีอาศัยอยู่ตามป่าละเมาะห่างไกลทะเลบ้าง เช่น อ.คลองหอยโข่ง จ.สงขลา ที่พบโดยอิงคยุทธ สะอา เมื่อปีที่ผ่านมา ในต่างประเทศนั้นทราบกันดีว่ามีประชากรกลุ่มที่พบลึกเข้าไปในแผ่นดินใหญ่ เช่น ที่โตนเลสาบของกัมพูชา และพบขึ้นไปจนถึงลาวตอนใต้เลยทีเดียวครับ

 

 

---------------------------

 

นกโกงกางหัวโต

 

ชื่ออังกฤษ Mangrove Whistler, Grey Thickhead

 

ชื่อวิทยาศาสตร์ Pachycephala cinerea (Blyth, 1847)

 

วงศ์ (Family) Pachycephalidae (วงศ์นกโกงกางหัวโต)

 

อันดับ (Order) Passeriformes (อันดับนกเกาะคอน)

 

---------------------------