คอลัมนิสต์

วัดที่สร้างไม่เสร็จ

วัดที่สร้างไม่เสร็จ

01 เม.ย. 2552

วันก่อนเพื่อนรุ่นน้องคนหนึ่งคุยกับผมเล่นๆ ว่า ตั้งแต่เขาเกิดมาจนทุกวันนี้ไม่เคยเห็นวัดในเมืองไทยสร้างเสร็จเลยสักวัด ประเดี๋ยวก็สร้างโบสถ์ สร้างพระประธาน หอระฆัง กุฏิ วิหาร ศาลาการเปรียญ สร้างเมรุ ไปจนถึงห้องส้วม สร้างไปสร้างมาสักพักก็ซ่อมโน่นซ่อมนี่ แล้ว

ในประเทศไทยมีวัดอยู่ทั้งสิ้น 26,463 วัด ในจำนวนนี้เป็นพระอารามหลวง 167 วัด กับวัดราษฎร์ 26,256 วัด พระอารามหลวงหมายถึงวัดที่พระมหากษัตริย์ พระราชินี หรือพระยุพราช ทรงสร้างหรือปฏิสังขรณ์ รวมทั้งวัดที่พระบรมวงศานุวงศ์และข้าทูลละอองธุลีพระบาทได้สร้างหรือปฏิสังขรณ์ แล้วทรงรับไว้ในอุปถัมภ์บำรุงของแผ่นดิน ซึ่งวัดประเภทนี้ไม่มีปัญหาในเรื่องการดูแลทำนุบำรุง ส่วนวัดราษฎร์เป็นวัดที่ประชาชนสร้างขึ้น ซึ่งวัดประเภทหลังนี้ มักจะสร้างไม่เสร็จอย่างที่พูดคุยกัน

 ประเพณีสร้างวัดของไทย เริ่มขึ้นในสมัยพระเจ้าลิไท ในสมัยกรุงสุโขทัย กษัตริย์พระองค์นี้ทรงเลื่อมใสในพระพุทธศาสนาเป็นอย่างมาก และได้ทรงนิพนธ์เรื่องไตรภูมิกถา หรือไตรภูมิพระร่วง อันพรรณนาถึงนรกสวรรค์ เพื่อให้คนเกิดความเกรงกลัวในเรื่องบาปบุญคุณโทษ และเร่งทำความดีเพื่อที่ว่าเมื่อตายไปแล้วจะได้ไปเกิดในสวรรค์ หรือในยุคของพระศรีอาริยเมตไตรย ซึ่งการทำบุญที่ได้กุศลแรงที่สุดตามความเชื่อนั้นก็คือการสร้างวัดนั่นเอง

 นอกจากนี้ในเวลาต่อมาคนไทยก็ยังนิยมสร้างวัดตามคตินิยมต่างๆ เช่น สร้างเพื่อให้เป็นสิ่งคู่บ้านคู่เมือง เช่น วัดช้างล้อม เมืองศรีสัชนาลัย วัดมหาธาตุ ที่กรุงเทพฯ สร้างเพื่อเป็นวัดประจำวัง  เช่น วัดเจดีย์เจ็ดแถว สุโขทัย วัดพระศรีรัตนศาสดาราม ที่กรุงเทพฯ สร้างเพื่อเป็นวัดประจำรัชกาล เช่น วัดเบญจมบพิตร กรุงเทพฯ สร้างขึ้นเพื่อเป็นอนุสรณ์ เช่น วัดไชยวัฒนาราม อยุธยา วัดเฉลิมพระเกียรติ นนทบุรี สร้างขึ้นในบริเวณที่เคยเป็นสถานที่ถวายพระเพลิงพระบรมศพ เช่น วัดพระรามอยุธยา สร้างขึ้น ณ ที่ซึ่งปรากฏเหตุการณ์สำคัญ เช่น วัดมหาธาตุ อยุธยา สร้างขึ้นตามคติประเพณีนิยมบางประการ เช่น วัดสมณโกศ อยุธยา

 รวมทั้งยังมีวัดประจำเมืองอีก 4 วัด ซึ่งสร้างขึ้นตามโบราณราชประเพณี ได้แก่ วัดมหาธาตุ วัดราชบูรณะ วัดพระเชตุพน และวัดราชประดิษฐ์ ทั้งนี้เพราะคนไทยในสมัยโบราณล้วนแล้วแต่มีชีวิตที่ผูกพันใกล้ชิดอยู่กับวัดตั้งแต่เกิดจนตาย นอกจากนี้วัดยังเป็นสถานที่ให้การศึกษาและอบรมบ่มนิสัยแก่กุลบุตรทั้งหลายด้วย 

 ย้อนกลับไปยังเรื่องที่คุยกันเล่นๆ แต่ก็ชวนให้คิดได้จริงๆ เหมือนกันว่า ทำไมคนไทยจึงทำอะไรไม่เคยแล้วเสร็จ และชอบวนเวียนกลับไปเริ่มต้นเรื่องเก่าๆ อยู่เป็นประจำ แทนที่จะคิดหรือทำสิ่งใหม่ๆ ที่ก้าวไปข้างหน้า แม้ว่าเรื่องวัดวาอารามจะเป็นความเชื่อในเรื่องการทำบุญทำกุศล

 แต่ก็สะท้อนให้เห็นถึงทัศนคติและลักษณะนิสัยบางอย่างของคนไทยได้ไม่น้อย ตั้งแต่ความคิดเรื่องสร้างวัดให้ลูกวิ่งเล่นของขุนนางหรือเศรษฐีในสมัยก่อน ที่แสดงถึงว่าลึกๆ แล้ว คนไทยขาดความปรองดอง ไม่ค่อยยอมลงให้แก่กัน ใครนึกจะทำอะไรก็ทำไปตามใจตน รวมทั้งการประกวดประชันขันแข่ง ไม่มีใครยอมน้อยหน้าใคร แต่ลงท้ายแล้วหลายต่อหลายวัดก็เลยกลายเป็นวัดที่สร้างไม่เสร็จมาจนทุกวันนี้

 แต่ถ้าจะพูดกันตามความจริงแล้ว ใช่แต่เรื่องสร้างวัดเท่านั้นหรอกครับ เรื่องอื่นๆ คนไทยก็ทำไม่ค่อยจะเสร็จ หรือกว่าจะเสร็จก็ใช้เวลาเป็นครึ่งค่อนชีวิต ยกตัวอย่างเช่น โฮปเวล สนามบินสุวรรณภูมิ รถไฟฟ้า รถใต้ดิน และอีกหลายต่อหลายโครงการ