ทำความรู้จัก "คดีอุทลุม" คดีลูกฟ้องพ่อแม่ ตามประมวล กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ทำไม่ได้ เพราะ ช่องโหว่ของ กฎหมาย หรือ ประเพณี
"คดีลูกฟ้องพ่อแม่" ทำได้หรือไม่ กรณี "ลูกฟ้องพ่อเรื่องแมว" หลังมีข่าว ลูกสาวแจ้งความจับพ่อแท้ ๆ ในข้อหาลักทรัพย์ และทารุณกรรมสัตว์ต่อบิดา หลังขโมยเจ้าฮาชิ แมวอายุ 7 เดือนของตัวเองไปทิ้ง จนถูกรถชนตายข้างถนน โดยระบุว่า อยากให้พ่อได้รับบทเรียนจากการกระทำที่เกิดขึ้น เพราะดูเหมือนไม่รู้สึกผิดเลย แต่ทางกฎหมาย คดีลูกฟ้องพ่อแม่ ไม่สามารถทำได้ เพราะกฎหมายไทย เอื้อประโยชน์ให้ลูกดำเนินคดีกับบุพการีได้เพียงบางกรณีเท่านั้น ทางกฎหมายเรียกว่า คดีอุทลุม แล้วคดีอุทลุม เป็นคดีประเภทใด สุดท้ายแล้ว ลูกสามารถฟ้องพ่อแม่ในกรณีใดได้บ้าง
คดีอุทลุม คืออะไร
คำว่า อุทลุม ตามพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน มีความหมายว่า ผิดประเพณี ผิดธรรมะ นอกแบบ นอกทาง
ดังนั้น คดีอุทลุม คือ คดีที่ห้ามไม่ให้บุตรฟ้องบุพการีของตน ทั้งในคดีแพ่ง และคดีอาญา เพราะตามธรรมเนียมประเพณีไทย บิดา มารดา ปู่ ย่า ตายาย ทวด เป็นผู้มีบุญคุณอย่างล้นเหลือ เป็นผู้ให้กำเนิดและเลี้ยงดูบุตร จึงเป็นบุคคลที่สมควรให้ความเคารพนับถืออย่างสูงสุด อันเป็นการแสดงออกถึงความกตัญญูกตเวที บุตรคนใดที่กระทำการที่ไม่ดีต่อบิดามารดา ปู่ย่า ตายาย ทวด มักถูกเรียกว่า เป็นผู้เนรคุณ
ดังนั้น กฎหมายจึงได้ห้ามไม่ให้บุตรฟ้องบุพการีของตน แต่ก็ไม่ได้ห้ามเด็ดขาด เพราะกฎหมายยังได้เปิดโอกาสให้ผู้สืบสันดาน หรือญาติสนิทของผู้สืบสันดาน ร้องขอให้อัยการยกคดีนั้นขึ้นว่ากล่าวแทนได้ ก็คือกฎหมายยังเปิดโอกาสให้ฟ้องบุพการีของตนเองได้ แต่จะฟ้องตรง ๆ ไม่ได้ ต้องร้องขอให้อัยการดำเนินการแทนได้ และการที่พนักงานอัยการฟ้องคดีเช่นนี้ เป็นการเข้าดำเนินคดีในฐานะเป็นโจทก์ ไม่ใช่ฐานะทนายความ จึงไม่ต้องมีการแต่งตั้งทนายความ ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1562
ข้อยกเว้นในการฟ้อง คดีอุทลุม
ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1562 ผู้ใดจะฟ้องบุพการีของตนเป็นคดีแพ่งหรือคดีอาญามิได้ แต่เมื่อผู้นั้นหรือญาติสนิทของผู้นั้นร้องขอ อัยการจะยกคดีขึ้นว่ากล่าวก็ได้ พระราชบัญญัติองค์กรอัยการและพนักงานอัยการ พ.ศ.2553 มาตรา 14 พนักงานอัยการมีอำนาจและหน้าที่ดังต่อไปนี้
(6) ในคดีที่ราษฎรฟ้องเองไม่ได้โดยกฎหมายห้าม เมื่อเห็นสมควรพนักงานอัยการมีอำนาจเป็นโจทย์ได้ ซึ่งกรณีดังกล่าวนี้เป็นกรณีที่ราษฎรฟ้องเองไม่ได้ เพราะประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1562 ห้ามไว้ จึงต้องให้พนักงานอัยการเป็นผู้ฟ้องแทน
- บางกรณีผู้สืบสันดานสามารถฟ้องบุพการีได้โดยตรงต่อศาล โดยไม่ถือว่าเป็นคดีอุทลุม เช่น ลูกในฐานะผู้ถือหุ้นฟ้องพ่อแม่ ในฐานะกรรมการของบริษัท ที่ยักยอกเงินของบริษัทได้
- ส่วนอีกกรณีที่ลูกสามารถฟ้องร้องพ่อได้ หากพ่อไม่ได้จดทะเบียนสมรสกับแม่ หรือจดทะเบียนรับรองบุตรไว้ แม้จะเลี้ยงดูกันจริงก็ตาม เพราะถือว่าเป็นบิดาโดยพฤตินัยเท่านั้น ไม่ใช่บิดาโดยชอบด้วยกฎหมาย
ขณะเดียวกัน มีคดีความที่เกิดขึ้นกับหญิงสาวคนหนึ่ง ซึ่งเกิดขึ้นเมื่อต้นปี 2565 ที่เธอได้ฟ้องผู้เป็นพ่อ หลังถูกทำร้ายร่างกาย และ จิตใจ ทั้งตัวเธอและแม่ มานานหลายปี ซึ่งมูลนิธิหญิงชายก้าวไกล แนะนำให้เธอขอศาลมีคำสั่งคุ้มครองสวัสดิภาพ แต่ปัญหาที่พบเจอคือ ทุกครั้งมักจะได้ยินคำขอให้ไกล่เกลี่ยจากตำรวจ พร้อมคำย้ำเตือนให้คิดถึงศีลธรรม แต่เธอก็เลือกเดินหน้าต่อ หลังยื่นเอกสารต่าง ๆ ไปแล้ว เรื่องกลับไม่คืบหน้า เนื่องจากส่งหมายเรียกไม่ถึงพ่อเสียที เพราะส่งทางไปรษณีย์
สุดท้าย เธอได้ติดต่อน้องสาวพ่อ ให้บอกพ่อไปศาล สุดท้ายพ่อจ้างทนายความมาสู้คดี ทำให้มีหลักฐานว่า พ่อรับรู้แล้วว่ามีคดีนี้เกิดขึ้น การส่งหมายเรียกจึงยุติ น้องสาวพ่อ บอกอีกว่า ที่พ่อต้องสู้คดีเพราะศักดิ์ศรี ถ้าคนอื่นรู้ว่าถูกลูกฟ้องจะทำอย่างไร ซึ่งหากกระบวนการสิ้นสุดลงแล้ว ศาลมีคำสั่งคุ้มครองเบื้องต้น พ่อต้องอยู่ห่างจากเธออย่างน้อย 100 เมตร ห้ามข่มขู่ และห้ามทำร้ายร่างกาย
อย่างไรก็ตาม คดีอุทลุม คดีลูกฟ้องพ่อแม่ คือเส้นบาง ๆ ระหว่างประเพณี กับ ช่องโหว่ทางกฎหมาย หรือไม่ โดยเฉพาะกรณีที่เกิดความรุนแรงขึ้นภายในครอบครัว หากหน่วยงานภาครัฐเข้าใจถึงปัญหาความรุนแรงในครอบครัวอย่างแท้จริงและให้ความช่วยเหลืออย่างจริงจัง ก็น่าจะทำให้ขั้นตอนการดำเนินคดีง่ายและเร็วกว่านี้
เพื่อไม่พลาด ข่าวสารต่างๆ คมชัดลึก ไปที่
Youtube - https://www.youtube.com/channel/UCnniqWGq9lOqYd5sGWxVi7w
LineToday - https://today.line.me/th/v2/publisher/100057
เช็กรายชื่อศิลปินเข้าชิง "คมชัดลึก ลูกทุ่ง Awards 2565" ใครคือ 6 Candidate กับ 8 สาขา Popular Vote
ข่าวที่เกี่ยวข้อง