ดราม่าร้อนเอ็มวี “เที่ยวไทยมีเฮ” โขนทศกัณฐ์ 2016 | คมชัดลึก

          ไม่น่าเชื่อ ว่าจะเป็นเรื่องระดับประเทศขึ้นมาได้ สำหรับมิวสิกวิดีโอ “เที่ยวไทยมีเฮ” เอ็มวีส่งเสริมการท่องเที่ยวเมืองไทยที่บริษัทเอกชนแห่งหนึ่งรับงานก่อนจะมอบหมายให้ “อ๊อด" บัณฑิต ทองดี ผู้กำกับมือดีเป็นผู้จัดทำมิวสิกวิดีโอ โดยมี “เก่ง" ธชย และ “ฟิล์ม" บงกช ศิลปินชื่อดังร่วมแสดงนำโดยแต่งกายด้วยชุดโขนเป็นตัวละครจากวรรณคดีรามเกียรติ์ “ทศกัณฐ์ นางสีดา และเหล่าเสนายักษ์” ท่องเที่ยวและทำกิจกรรมต่างๆ ด้วยการปั่นจักรยาน ขี่เจ็ตสกี ขับโกคาร์ท นั่งรถตุ๊กตุ๊ก หยอดขนมครก ฯลฯ เพื่อแนะนำสถานที่ท่องเที่ยวของประเทศไทย

        จากเอ็มวีดังกล่าวทำให้เกิดกระแสต่อต้านจากบางกลุ่ม นำโดย “ลัดดา ตั้งสุภาชัย” อดีต ผอ.ศูนย์เฝ้าระวังทางวัฒนธรรมที่เข้าร้องเรียนสถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ (วิทยาลัยนาฏศิลป) และกระทรวงวัฒนธรรมว่า มิวสิกวิดีโอเที่ยวไทยมีเฮไม่เหมาะสมทำลายวัฒนธรรม และเกียรติของโขนไทย

        ขณะเดียวกัน “โลกโซเชียล” นำเรื่องนี้มาเป็นประเด็นร้อนอย่างถึงพริกถึงขิงโดยมีความคิดเห็นต่างมุมมองกันไป

          เอ็มวี “โขนทศกัณฐ์” ถ้ามองกันแบบ “สายตาบ้านๆ” อย่างคนทั่วไปก็คงไม่มีใครคิดอะไรมาก...เพราะภาพและเนื้อร้องที่ทศกัณฐ์ นางสีดา และขุนทหารที่เป็นยักษ์ท่องเที่ยวไปในที่ต่างๆ ของเมืองไทยด้วยพาหนะในโลกยุคปัจจุบันก็เป็นสิ่งที่น่าสนุกเพลิดเพลินดี

        กลับกันถ้าในมุมมองของคนเก่าแก่ระดับ "ครูบาอาจารย์หรือศิลปิน" ที่เติบโตมากับสายงานนี้โดยตรงอาจมองว่าไม่ใช่เรื่อง “ตลก ขำขัน” เพราะของของใครใครก็รัก เทิดทูน ยิ่งเป็นเรื่องละเอียดอ่อนที่เกี่ยวข้องกับศิลปวัฒนธรรมไทย จึงไม่ใช่เรื่องผิดที่คนกลุ่มหนึ่งจะออกมาปกป้องเรียกร้อง

         ดังนั้นด้วยเหตุผลทางด้านความคิดที่ไม่มีถูกผิด จึงเป็นที่มาของกระแสร้อน “ดราม่าโขนทศกัณฐ์” เอ็มวีเที่ยวไทยมีเฮ

          ธีรภัทร์ ทองนิ่ม ผู้ช่วยอธิการบดีสถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ (สบศ.) มองว่า โขนเป็นมรดกของชาติ เป็นนาฏศิลป์ชั้นสูงที่สำคัญ มีจารีต มีขนบในการแสดง เรื่องที่เกิดขึ้นไม่ใช่เรื่องที่กระทรวงวัฒนธรรม กรมศิลปากร หรือ สบศ. ไม่เห็นด้วยกับมิวสิกวิดีโอทั้งหมด แต่มีเพียงไม่กี่ตอนที่เป็นการแสดงโขน ส่วนที่ เหลือเป็นอากัปกิริยาของมนุษย์นำเครื่องแต่งกายโขนไปใช้เท่านั้น

         “เรื่องนี้อาจทำให้คนทั่วไปมองว่าโขนเล่นอะไรก็ได้ รูปแบบ จารีต และขนบที่แท้จริงก็จะหายไป ดังนั้นเรื่องนี้เหมือนดาบสองคมคือ เมื่อผู้ผลิตไม่มาปรึกษาหน่วยงานที่ดูแลมรดกของชาติอย่างเราก็ทำให้โดนร้องเรียน แต่ในขณะเดียวกันฝ่ายหนึ่งอ้างว่าได้ปรึกษา แต่ก็หาตัวคนคนนั้นไม่ได้ กล้าพูดหรือไม่ว่าปรึกษาใคร”

        ส่วน บัณฑิต ทองดี ผู้ผลิตผลงานเที่ยวไทยมีเฮบอกว่า ก่อนหน้าได้หารือกับศูนย์เฝ้าระวังทางวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม แต่จะยอมแก้ไขตัดต่อเอ็มวีใหม่ โดยตัดเนื้อหาที่ไม่เหมาะสมออกประมาณ 40% และส่งให้ศูนย์เฝ้าระวังวัฒนธรรมดูในวันที่ 27 กันยายนนี้

         “ผมทำเอ็มวีตัวนี้โดยมีบริษัทมาจ้างทำ เพื่อต้องการกระตุ้นการท่องเที่ยวไทย โดยใช้ยักษ์จากรามเกียรติ์ คือทศกัณฐ์ เป็นพรีเซ็นเตอร์ แต่ยืนยันว่าเราไม่คิดจะลบหลู่วัฒนธรรมอย่างแน่นอน”

        ขณะเดียวกัน ในแวดวงคนดังทยอยออกมาโพสต์ถึงปมขัดแย้งในเรื่องดังกล่าว หนึ่งในนั้นคือ “ป้าแจ๋ว” ยุทธนา ลอพันธุ์ไพบูลย์ ผู้กำกับละครชื่อดัง โดยผู้กำกับคนดังเลือกที่จะไม่มองว่าใครถูกผิด แต่จะมองไปที่ความมี “คลาส” ของการทำเอ็มวีท่องเที่ยวที่ควรจะมีรสนิยมมากกว่านี้

       “เพิ่งได้ชมเอ็มวีที่แชร์กันมากมาย ขอบอกว่า การเอาเรื่องคลาสสิกมาทำเป็นป๊อปคัลเจอร์นั้น ทำได้ไม่ผิดหรอก แต่ถ้าจะมีอะไรที่ไม่เข้าท่า คือการออกแบบเอ็มวีและการถ่ายทำที่ดูไม่ค่อยมีรสนิยม ทำให้ของคลาสสิกที่นำมาบูรณาการ ดูไม่สวยงามเท่าที่ควรจะเป็น รวมทั้งวิวเมืองไทยที่เลือกมาก็ไม่สวย คอสตูมไพร่พลดูลวกๆ หยาบๆ จังหวะจะโคนของดนตรียังไม่น่าฟัง ถ้าคิดภาพรวม เลือกโลเกชั่นเมืองไทยที่สวยๆ วางแผนการถ่ายให้ดูมีเรื่องราวมากกว่านี้ ทำเพลงที่มีกลิ่นอายของดนตรีไทยในแบบโขนลงไปในเพลงเอ็มวีชุดนี้ อาจจะไม่มีชะตากรรมที่โดนวิพากษ์วิจารณ์ขนาดนี้ ดูแล้วเข้าใจนะว่าไม่ได้เอามาปู้ยี่ปู้ยำ แต่น่าจะเรียกว่า ทำไม่เป็น ใช้ของดีๆ มาประยุกต์ไม่เป็นจะดีกว่าขาดรสนิยมทางศิลปะในการนำเสนอ”

        สุดท้ายป้าแจ๋วตบท้ายได้อย่างแสบคันว่า "คลาสสิก ใช่ว่าจะต้องอยู่บนหิ้งเสมอไป ไม่ใช่ว่าแตะต้องไม่ได้ เลือกมาใช้เพื่อเผยแพร่ไปสู่คนยุคใหม่ได้ โดยวิธีการใหม่ๆ ที่เป็นสากลได้ แต่ต้องใช้ให้เป็น ทำให้เป็น ส่วนที่ทำไปน่ะเข้าใจว่าไม่ได้เอามาปู้ยี่ปู้ยำ แต่มันขาดรสนิยม ขาดความสวยงามทางศิลปะ และขาดความคิดสร้างสรรค์ มันถูกทำขึ้นมาแบบลวกๆ คิดตื้นไปหน่อย เลยออกมาไม่น่าชมนั่นเอง”

         เช่นเดียวกัน ในเฟซบุ๊กของ “ดี้" นิติพงษ์ ห่อนาค นักแต่งเพลงชื่อดังได้ออกมาแสดงความคิดเห็นแบบสุดติ่งว่า

          “พวกที่คร่ำครึโดยไม่จำเป็น อย่าพูดอะไรอีกเลยจ้ะ...ครูโขน ศิลปินแห่งชาติ เขาไม่ได้คิดแบบนี้จ้ะ...เขาอยากให้ศิลปะไทย โขนไทยได้ทันสมัย เขาอยากให้โขนไทยเปลี่ยนตามสมัย อนาล็อก สู่ดิจิทัลจ้ะ แต่เนื้อหา โครงสร้าง พื้นฐาน ฯลฯ ยังอยู่เหมือนเดิม ต่อชีวิตของศิลปะโขนไทย ด้วยวิถีดิจิทัล สิ่งที่ถูกคือ การขุดค้นประวัติศาสตร์ ด้วยเทคโนโลยีที่ดีที่สุดที่จะไม่ทำให้ประวัติศาสตร์เสียหาย เวลาที่คนรุ่นใหม่ เอาเสื้อผ้า เอาเรื่่องราวเก่าๆ ใส่ชุดโขน ฯลฯ มาใส่แสดง แปลว่าเขารักความเป็นไทย...อาจจะรู้เรื่องบ้าง มากน้อย...พวกคร่ำครึ...ช่วยนิ่งๆ เถิด คุณไม่ได้ช่วยอะไรเลย ที่เหลือคือ ก็ช่วยกันบอกต่อกันไปว่า เรื่องราวมันมีอะไรกันบ้างที่น่าภูมิใจ ประเทศไทยของกรูนี่ แม่งดีที่สุดในโลกแล้ว ดีสำหรับกรูนี่่แหละ แม่ประไพ”

       ส่วนอาจารย์เฉลิมชัย โฆษิตพิพัฒน์ ศิลปินแห่งชาติ ที่ ร่วมอยู่ในเอ็มวีดังกล่าวด้วย ฯลฯ นั้น
 บอกว่า ศิลปะนั้นมีอยู่ 2 อย่าง คือ ศิลปะอนุรักษนิยม และศิลปะร่วมสมัย หรือเรื่องของเก่า กับของใหม่ เป็นปัญหาของโลก ไม่เฉพาะประเทศไทย แต่ประเทศกำลังพัฒนาอย่างประเทศไทย ยิ่งต้องเป็นปัญหาใหญ่ โดยเฉพาะการจะไปเปลี่ยนแปลงจากสิ่งโบราณที่ดีไปสู่สิ่งใหม่ที่ไม่รู้ว่าดี หรือไม่ดีนั้น ถือว่า “ยากยิ่ง” เพราะครูบาอาจารย์โขนที่แสดงกันนั้น เขาจะถือว่ามีครูบาอาจารย์ มีความขลัง มีอุดมคติ มีจินตนาการที่ยิ่งใหญ่ และมีความอลังการ ซึ่งพวกเราจะต้องอนุรักษ์เอาไว้ทั้ง 2 อย่างคู่กันไป ประเทศที่พัฒนาแล้วเขาทำกันอย่างนี้
       
       "ยักษ์ทศกัณฐ์ในเอ็มวีนี้ ตนกลับเห็นว่า ไม่ได้เกินเลย ถือว่าเป็นการพัฒนางานศิลปะของชาติไปสู่ความเป็นศิลปะร่วมสมัย เท่าทันกับคนรุ่นใหม่ ซึ่งถือเป็นสิ่งที่ดี เอ็มวีนี้ถือเป็นของใหม่ที่อาจดูสนุกสนาน แต่อาจไม่ถูกใจคนรุ่นเก่า อย่างทศกัณฐ์ขี่รถ แคะขนมครก เล่นการละเล่นต่าง ๆ เพราะทศกัณฐ์ไม่ใช่ของเล่น ทศกัณฐ์ในอุดมคติ ทรงพลังอำนาจ มีความงดงาม อยู่ในโรงละครไม่ใช่เอาออกมาเล่น แต่ตนก็เห็นว่าไม่น่าเป็นไร เพราะทำให้คนรุ่นใหม่ได้รู้จักทศกัณฐ์ และไม่ได้ดูถูก เพราะไม่ได้เอาทศกัณฐ์ไปอยู่ในที่อันอโคจร หรือไปอยู่กับภาพลามกใด ๆ ขอยืนยันว่า พวกเรายังรักศิลปะของคนรุ่นเก่าอยู่ ยังรักเคารพ ไม่ได้ดูถูกใด ๆ ทั้งสิ้น แต่คนรุ่นเก่าก็ควรยินดีกับของใหม่ด้วยเช่นกัน”

          ขณะที่ชาวเน็ต คนดังในสังคม ยังวิพากษ์ปมแต่งโขนแสดงเอ็มวีเหมาะสมหรือไม่นั้น อีกฟากหนึ่งได้มีผู้ไปตั้งหัวเรื่องดังกล่าวในเว็บไซต์ change.org ได้เปิดรับการลงชื่อสนับสนุนเพื่อคัดค้านกรณี “ลัดดา ตั้งสุภาชัย” ร้องเรียนถึงความเหมาะสมของมิวสิกวิดีโอเพลง “เที่ยวไทยมีเฮ” และเพียงไม่ถึง 10 ชั่วโมงมีผู้ลงชื่อสนับสนุนกว่า 3.4 หมื่นราย โดยต่างเห็นว่า มิวสิกวิดีโอดังกล่าว เป็นการนำตัวละครในวรรณคดีมาประยุกต์ใช้ ไม่ได้ทำลายวัฒนธรรมของชาติ เด็กไทยรู้จักตัวละครโขนไทย รักวัฒนธรรมและการท่องเที่ยวไทย ทำให้เด็กอยากค้นคว้าหาความรู้มากขึ้น

ที่สำคัญคนเหล่านี้ยังเห็นว่าทศกัณฐ์เป็นแค่ตัวละคร “ไม่ใช่ของขึ้นหิ้ง”

       เช่นเดียวกับเพจดังอย่าง “ดราม่า แอดดิค” แสดงความคิดเห็นในทำนองว่า ปัญหาจริงๆ ของบ้านเราคือ มีของดี ของเด่น วัฒนธรรม ประเพณี สารพัดที่น่าสนใจมากๆ ซึ่งหลายๆ อย่างควรจะไปได้ระดับโลก ยกตัวอย่างง่ายๆ ก็ ไอ้ตุ๊กตา funk pop รุ่นทศกัณฐ์ หนุมาน นั่นแหละ ถ้าทำกันให้ดี มันขายได้อยู่แล้ว ปัญหาคือ พอมีใครคิดจะทำแบบที่ว่าก็จะโดนพวกไดโนเสาร์ที่ซุ่มเงียบอยู่ใต้หนองน้ำมาตั้งแต่ยุคจูราสสิค โผล่ขึ้นมางาบลงไปรุมทึ้ง ฉีกกระชากจนแขนไปทาง ขาไปทาง กลายเป็นเศษเนื้อเน่าๆ อยู่ที่ใต้หนองน้ำนั้น พวกเราจึงได้แต่มองดูชาติอื่นที่เขาวิสัยทัศน์ไกลกว่า ไม่ยึดติดกับคำว่า “ลบหลู่สิ่งศักดิ์สิทธิ์ ของมีครู” คำถามคือ จะรอจนโดนไดโนเสาร์แดกกันหมด หรือจะออกไปล่าไดโนเสาร์

        ล่าสุดแพจดังเล่นกันถึงขนาดเชิญชวนชาวเน็ตร่วมวาด “ภาพแฟนอาร์ททศกัณฐ์” ประกวด โดยจะเป็นแนวไหนก็ได้เพื่อให้พวกไดโนเสาร์อกแตกมีระยะเวลาส่งงานถึงสิ้นเดือนนี้ โดยมีเงินรางวัลรวมสูงถึง 5 หมื่นบาท

        สิ่งที่เกิดขึ้นอาจกล่าวได้ว่าดราม่าโขนไทยเป็นเรื่องความเห็นต่างทางความคิดล้วนๆ ไม่มีใครถูกหรือผิด และไม่มีใครแพ้หรือชนะอย่างแน่นอน 

       ฝ่ายที่ยึดมั่นศิลปะโขนเป็นมรดกวัฒนธรรมสืบทอดมาแต่โบราณอาจมองว่า โขนควรนำไปใช้ต้องถูกต้องตามหลักวิธี ไม่ควรมีภาพไม่เหมาะสมออกมาให้เห็น

       ขณะที่อีกฝ่ายมองว่าแม้จะเป็นศิลปะชั้นสูงที่สืบทอดกันมาแต่เมื่อยุคสมัยเปลี่ยนน่าจะประยุกต์นำมาใช้ได้ให้ทันกับกาลเวลาเพื่อสืบสานและรักษามรดกศิลปะการแสดงแขนงนี้ให้เข้าถึงเยาวชนมากขึ้นต่อไป

      แม้เรื่องนี้จะเป็นข้อถกเถียงกันอย่างเผ็ดร้อน แต่เพื่อตัดปัญหา กระทรวงวัฒนธรรมได้สั่งปรับแก้ไขภาพในเอ็มวีที่คิดว่าไม่เหมาะสมออกไปแล้ว ล่าสุด เอ็มวี "เที่ยวไทยมีเฮ" ฉบับ "พบกันครึ่งทาง" ได้ออกมาสู่สายตาประชาชนอีกครั้ง ส่วนจะถูกใจ หรือไม่โดนใจก็คงต้องตามดูกันต่อไป

         ไม่แน่บางที “ดราม่าโขนทศกัณฐ์ภาคสอง” อาจถูกจุดติดลุกเป็นไฟขึ้นอีกครั้งก็เป็นไปได้ เพราะแว่วมาว่าในโลกโซเชียลเริ่มค่อนแคะติชมเอ็มวีตัวใหม่กันบ้างแล้ว....