รู้ทันจีนแดง
รู้ทันจีนแดง : มุมมองยุทธศาสตร์ โดยเรือรบ เมืองมั่น
สำหรับคนกลุ่มหนึ่งในชาติ สิ่งที่คลอไปกับกระแสความไม่พอใจชาติตะวันตกก็คือการเพิ่มความนิยมชมชอบจีน แต่การที่จะรังเกียจอเมริกันจนเกินไปหรือเอื้อประโยชน์แก่จีนจนเกินงามนั้นเป็นเรื่องที่ทุกฝ่ายควรฉุกคิด เมื่อปลายปีก่อนผมเขียนเรื่อง “อดทนกับอเมริกา” ไปแล้ว ตอนนี้จะเขียนถึงการเข้าใจจีนในมุมมองที่เป็นสภาพวัตถุวิสัยก่อนที่จะถลำลึกกับอคติความรู้สึกใดๆ
คนจีนใกล้ชิดกับคนไทยมากกว่าหลายเผ่าพันธุ์ในประวัติศาสตร์ บางคนเป็นพ่อ เป็นภรรยา หรือเป็นเพื่อนที่รักเราจริงจัง จึงไม่แปลกอันใดที่เราจะรู้สึกดีกับคนจีนมากกว่าคนบางเชื้อชาติ แต่จีนในฐานะชาตินั้นเป็นอีกเรื่องหนึ่ง ผลประโยชน์ของชาติของเขาเป็นเรื่องที่มาก่อนอย่างอื่นทั้งหมด นิสัยประจำชาติที่บางคนคิดว่าจะต้องมีอยู่ในการตัดสินใจของผู้มีอำนาจของประเทศนั้นไม่ใช่นิสัยที่ต้องเสียสละผลประโยชน์ของเขา ในทางกลับกันอาจจะอาศัยความเชื่อแบบผิดๆ ของคู่เจรจาเป็นช่องทางแสวงประโยชน์เสียด้วย ซึ่งก็ไม่แปลกที่ประเทศไหนเขาก็ทำกัน
ก่อนที่ไทยจะมองจีนในฐานะมหามิตรอย่างที่เป็นอยู่นี้ คงไม่ลืมว่าอดีตที่จีนแดงเป็นคอมมิวนิสต์อย่างเข้มข้น การสนับสนุนเผยแพร่ลัทธินี้ของจีนนำไปสู่สงครามกลางเมืองในไทยมาแล้ว นั่นเพราะยุคนั้นผลประโยชน์ทางการเมืองของเขาขึ้นอยู่กับอุดมการณ์ แต่จีนเป็นชาติพ่อค้า เมื่อเขายกเลิกวิเทโศบายแบบคอมมิวนิสต์ พวกเขาก็ใช้แนวทางวาณิชกับชาติอื่นๆ กับไทยนี่แถมพิเศษเพราะเรานับเขาเป็นพี่เอื้อย เลยเล่นบทเป็นพี่ที่เหมือนจะมีบุญคุณอยู่ในทีกับเรา ทั้งที่ในความเป็นจริงการแลกเปลี่ยนความต้องการก็เป็นอย่างวาณิช
เพราะฉะนั้น อย่าไปแปลกใจที่ทำไมจีนถึงโขกอัตราดอกเบี้ยรถไฟความเร็วปานกลางเราเสียสูง ก็เพราะเขาคิดอย่างพ่อค้าตามกลไกตลาดว่าเราจำเป็นต้องพึ่งเขา จีนไม่ใช่ตลาดรองรับซื้อยางพาราเราเพราะเขาปลูกยางในกัมพูชาและที่อื่นๆ ได้แล้วไยต้องมาอุ้มยางไทย การที่ทุนจีนแผ่นดินใหญ่อาศัยคนมากและกลไกเครือข่ายรุกยึดธุรกิจท้องถิ่นของไทยนั้นจะหวังให้รัฐบาลเขาช่วยได้แค่ไหนก็มันไม่เกิดผลเสียกับประเทศจีนนี่นา
ในเมื่อตระหนักได้เช่นนี้การเจรจาต่อรองใดๆ กับจีนก็ควรอยู่ในลักษณะเดิมที่ไทยใช้กันมานาน คือ เป็นพี่เป็นน้องล่ะได้ ถ้าเขายอมผ่อนปรนให้เรา แบบสมัยก่อนที่สยามต่อสำเภาไปขายของให้ราชสำนักหมิงชิงแต่ถ้าไม่ยอมก็ต้องแข็งขืนไว้ เล่นเกมถ่วงดุลอำนาจด้วยการดึงชาติต่างๆ มาเกี่ยวข้อง อย่าเอื้อผลประโยชน์ขนาดใหญ่ให้ถ้าไม่ได้สิ่งตอบแทนที่ควรค่าหรือเล็งเห็นว่าจะเกิดผลเสียขนาดใหญ่ เหตุผลต้องอยู่เหนือความรู้สึก ในโลกของผลประโยชน์ชาติไม่มีความเป็นมิตรแท้หรือศัตรูถาวรอยู่แล้ว