ม้งเจ้าฟ้าภูเบี้ยและขุมทรัพย์ลาว | คมชัดลึก

               วันหยุดสุดสัปดาห์ เปิดโทละพาบลาว ได้ชมเอ็มวีเพลง "เที่ยวทั่วเมืองลาว" ที่มีการแนะนำ "17 แขวง 1 นครหลวง" ผ่านบทเพลงแล้ว รู้สึกชอบไอเดียคนเขียนเพลงที่ให้ความรู้แก่ผู้สนใจประเทศเพื่อนบ้าน

               คำว่า "1 นครหลวง" หมายถึงนครหลวงเวียงจันทน์ มีการปกครองพิเศษคล้ายกรุงเทพมหานคร ส่วนแขวงเวียงจันทน์นั้นแยกเป็นการปกครองท้องถิ่นต่างหาก

               ต้นปีนี้ สปป.ลาวเพิ่งมีการประกาศตั้งแขวงใหม่คือ "แขวงไซสมบูน" ซึ่งเดิมทีเรียกว่า "เขตพิเศษไซสมบูน"

               แขวงไซสมบูน เป็นเขตภูดอยที่แสนทุรกันดาร แต่ในปัจจุบัน กลายเป็น "แผ่นดินฮั่งมี" เพราะมีเหมืองทอง-ทองแดง ที่ภูคำ กับเหมืองทอง-เงิน ที่บ้านห้วยทราย ซึ่งทั้ง 2 แห่งเป็นเหมืองบนภูเขา
 
               มินับ "เหมืองภูเบี้ย" ที่มีพื้นที่สำรวจและขุดค้นแร่กว่า 2,000 ตารางกิโลเมตร ครอบคลุม 3 แขวงคือ แขวงเวียงจันทน์ แขวงเชียงขวาง และแขวงไซสมบูน

               เหมืองภูเบี้ย ภูคำ และบ้านห้วยทราย ดำเนินการโดยบริษัท Phu Bia Mining ที่เป็นร่วมทุนระหว่างออสเตรเลียกับลาว ทั้งหมดเป็นเหมืองแบบเปิดที่ครอบคลุมพื้นที่กว้างขวาง โดยคาดว่าจะมีสายแร่ทองคำให้ขุดขึ้นมาใช้ประโยชน์ในเชิงพาณิชย์ได้เป็นเวลา 10 ปี

               จะว่าไปแล้ว "แผ่นดินฮั่งมี" อันอุดมด้วยสินแร่ใต้ดินในวันนี้ ก็คือ "แผ่นดินเลือด" เมื่อสองทศวรรษที่ผ่านมา

               "เขตภูเบี้ย" ในพื้นที่แขวงเวียงจันทน์ และแขวงเซียงขวาง เป็นเขตเทือกเขาสลับซับซ้อนที่สูงที่สุดในลาว โดยสูงกว่าระดับน้ำทะเลถึง 2,820 เมตร และถูกปกคลุมด้วยป่าไม้อย่างหนาทึบ

               ภูเบี้ยยังเป็นเขตที่ยากลำบากอย่างยิ่งที่การเดินทางด้วยวิธีปกติธรรมดาจะสามารถเข้าไปถึงได้ ทั้งนี้ เว้นแต่การเดินเท้าเท่านั้น 

               ด้วยเหตุนี้ ภูเบี้ยจึงเป็นที่มั่้นของกลุ่มกองกำลัง "ม้งเจ้าฟ้า" ที่ได้รับการช่วยเหลือจากกลุ่มชาวม้ง "กลุ่มนายพลวังเปา" ในสหรัฐฯ
               
               แม้ว่าพรรคประชาชนปฏิวัติลาว จะสามารถยึดครองอำนาจทางการเมืองภายในลาวได้อย่างเบ็ดเสร็จ แต่กองทัพประชาชนลาวก็ประสบปัญหาในการยึดภูเบี้ย ตรงกันข้ามกลับปรากฏว่ากองทัพประชาชนลาวต้องตกเป็นฝ่ายที่คอยตั้งรับการบุกโจมตีแบบกองโจรของกองกำลังชาวม้งมาโดยตลอด

               เหตุการณ์ที่เป็นข่าวใหญ่ที่สุดในรอบปี 2534 ก็คือ การบุกเผาทำลายอาคารสำนักงานปกครองและตลาดในเมืองกาสี แขวงเวียงจันทน์ ซึ่งเป็นเขตรอยต่อกับแขวงหลวงพระบางและเชียงขวาง

               ดูเหมือนว่าสมรภูมิที่เมืองกาสีดังกล่าวนี้ จะเป็นปฏิบัติการครั้งรุนแรงที่สุด และเป็นครั้งสุดท้ายของกองกำลังชาวม้งในช่วงปลายของยุคสงครามเย็น ซึ่งจบลงด้วยการล่าถอยกลับคืนสู่เขตฐานที่มั่นภูเบี้ย และถูกปิดล้อมด้วยกำลังทหารของกองทัพประชาชนลาวอย่างแน่นหนา

               พรรคประชาชนปฏิวัติลาว ได้จัดตั้ง "เขตพิเศษไซสมบูน" ขึ้นมาเพื่อควบคุมการเคลื่อนไหวของม้ง และดำเนินการปราบปรามนักรบม้งเจ้าฟ้าอย่างต่อเนื่อง

               ประกอบกับปี 2542 ไทยกับยูเอ็นเอชซีอาร์ ดำเนินนโยบายปิดศูนย์อพยพบ้านวินัย จ.เลย และศูนย์อพยพบ้านนาโพธิ์ จ.นครพนม อันเป็นศูนย์อพยพสำหรับชาวอินโดจีนแห่งสุดท้ายซึ่งรองรับผู้คนจากประเทศลาว จึงทำให้การต่อสู้ของม้งเจ้าอ่อนกำลังลง

               สำทับด้วยตำรวจรัฐแคลิฟอร์เนียจับกุมนายพลวังเปา พร้อมพวก 10 คน ในข้อหาซื้ออาวุธสงครามเพื่อโค่นล้มรัฐบาล สปป.ลาว จึงเป็นบทอวสานนายพลม้ง และพลพรรคที่อยู่ในลาว

               สิ้นสุดยุคสงครามเย็น สหรัฐฯ เปลี่ยนนโยบายต่างประเทศ การช่วยเหลือ "กลุ่มลาวฝ่ายขวา" ก็แทบไม่มีเลย จึงมีแต่กลุ่มองค์กรคนลาวนอกที่ยังเคลื่อนไหวโจมตีรัฐบาล สปป.ลาว ผ่านสื่อออนไลน์อยู่ในปัจจุบัน เมื่อสถานการณ์เข้าสู่ภาวะปกติ รัฐบาลลาวจึงประกาศจัดตั้ง "แขวงไซสมบูน" อันแปลความหมายได้ว่า เป็นชัยชนะอันสมบูรณ์ และเตรียมยกระดับจากแขวงยากจน เป็น "แขวงฮั่งมี" ด้วยขุมทรัพย์ใต้ดิน