
สุลต่านบรูไนเล่นการทูตเอง
สุลต่านบรูไนเล่นการทูตเอง : โลกสาระจิปาถะ โดยกวี จงกิจถาวร
กรุงบันดาร์เสรีเบกาวัน-ในฐานะประธานอาเซียนปีนี้ สุลต่านฮัสซานัล โบลเกียห์ ตัดสินใจเล่นการทูตด้วยพระองค์เอง สามสี่เดือนที่ผ่านมาได้ประพาสต่างประเทศมากมาย แบบไม่เคยมีมาก่อน ต้นปีสุลต่านเยือนสหรัฐอเมริกาและจีน รวมทั้งเวียดนาม ต้นพฤษภาคมแวะออสเตรเลีย
ในช่วงที่เหลือในปีนี้ สุลต่านจะเดินทางเยือนอีกสิบกว่าประเทศ นับว่าเป็นประวัติศาสตร์การต่างประเทศของบรูไนเลยทีเดียว ที่น่าสนใจคือ ทำไมสุลต่านต้องเล่นการทูตด้วยตัวเอง จะตอบคำถามนี้ได้ต้องตรวจดูสภาพการเมืองของประเทศจิ๋วแต่แจ๋วนี้ก่อน ประชาชนในประเทศมีประมาณ 4 แสนกว่าคนนิดๆ โชคดีประชาชนไม่ต้องเสียภาษี เพราะสุลต่านปกครองบ้านเมืองแบบพ่อปกครองลูก รัฐบาลช่วยจุนเจือราคาน้ำมันในระดับลิตรละ 12 บาท (จึงไม่แปลกคนบรูไนชอบติดเครื่องยนตร์รถเก๋ง แล้วโทรศัพท์หรือเล่นเน็ตในรถ เพราะข้างนอกอากาศร้อนและไม่ต้องห่วงเรื่องราคาน้ำมัน)
สาเหตุสุลต่านองค์นี้ต้องตรากตรำประพาสประเทศต่างๆ ทั้งๆ ที่รู้ว่ากษัตริย์องค์นี้ไม่เคยทำแบบนี้มาก่อน ก็เพราะว่าในฐานะประธานอาเซียนต้องแสดงฝีมือบ้าง ครั้งแรกที่เป็นประธานในปี 2001 อาเซียนตอนนั้นไม่มีอะไรที่เป็นปัญหาที่บรูไนต้องแสดงตัว แต่การเป็นประธานอาเซียนครั้งนี้ สถานการณ์ในภูมิภาคมีการเปลี่ยนแปลงมาก อาเซียนต้องเผชิญกับสิ่งท้าทายต่างๆ คราวนี้ บรูไนกำลังใช้ซอฟต์เพาเวอร์ของประเทศตนอย่างแท้จริง
เนื่องจากบรูไนเป็นประเทศเล็ก ไม่มีพิษไม่มีภัย จึงไม่ต้องอธิบายตัวเองมาก ประเทศอื่นไม่มีสิทธิทำแบบบรูไน เพราะทั้งเนื้อทั้งตัวประเทศของบรูไนคืออาเซียน หลังได้รับอิสรภาพในปี 1984 เพียง 7 วัน บรูไนเข้าเป็นสมาชิกหมายเลข 5 ของอาเซียนทันที ก่อนเข้าเครือจักรภพอังกฤษด้วยซ้ำไป
สุลต่านต้องการเห็นการประชุมสุดยอดต่างๆ ของอาเซียนเป็นไปด้วยดีไม่มีข้อขัดแย้งแบบปีที่แล้ว ไม่อยากให้ประวัติศาสตร์ซ้ำรอยแบบที่เกิดขึ้นในกัมพูชา สุลต่านเลยต้องล็อบบี้ด้วยพระองค์เอง ต้องเน้นว่าผู้นำทั่วโลกเกรงใจสุลต่านมาก เพราะเจ้าตัวมีบารมีมาก เนื่องจากเป็นสุลต่านมาตั้งแต่ปี 1964 สมัยที่บรูไนยังไม่ได้รับเอกราช มาถึงตอนนี้ต้องถือว่าเป็นผู้นำที่ได้อยู่ในอำนาจยาวนานที่สุดในเอเชีย เพราะในตำแหน่งสุลต่านนั้น มีตำแหน่งนายกรัฐมนตรีพ่วงมาด้วย
นายกรัฐมนตรีฮุน เซนของกัมพูชา มีตำแหน่งการเมืองนานที่สุดในอาเซียนก็จริง แต่ถ้านับผู้นำเป็นกษัตริย์และมีอำนาจในการบริหารด้วยนั้น ต้องว่าสุลต่านโบลเกียห์อยู่นานที่สุด ในวัฒนธรรมเอเชียต้องถือว่า สุลต่านเป็นผู้ใหญ่ที่ผู้นำทุกคนในภูมิภาคเกรงใจ นี่แหละคือหัวใจที่จะทำให้การเมืองในอาเซียนในความสัมพันธ์กับต่างประเทศนั้นราบรื่น ไม่มีความฮือฮาแบบกัมพูชา
บรูไนจะพยายามรักษาสมดุลระหว่างชาติมหาอำนาจต่างเข้ามาพัวพันกับอาเซียน ตอนนี้เจ้าหน้าที่พยายามเข็นมาตรการต่างๆ ที่จะทำให้ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียนให้เป็นรูปธรรมมากที่สุด เพราะถือว่าอีกไม่ถึง 950 วัน วันของประชาคมก็จะมาถึง