แก้กฎหมาย 'ยาเสพติด' จาก 1 เม็ดสู่ 10 เม็ด วังวนกวาดล้างยานรกย้อนแย้งไปมา

เกิดกระแสวิจารณ์ในสังคมอีกครั้งหลังจากที่กระทรวงสาธารณะสุขเตรียมออกกฎหมายการครอบครอง "ยาเสพติด" ไม่เกิน 10 เม็ด ถือว่าเป็นผู้เสพ ผู้ป่วยต้องเข้ารับการบำบัด หลังจากที่ นพ.ชลน่าน ศรีแก้ว รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข ได้พูดถึงนโยบายดังกล่าว ก็ทำให้เกิดคำถามในสังคมมากมาย การปรับจำนวนการครอบครองยาเสพติดให้มากขึ้นจะเป็นการเพิ่มภาระต่อสถานบำบัด หรือ จะเป็นนโยบายที่ยิ่งส่งให้คนไทยติดยาเสพติดเพิ่มมากขึ้นหรือไม่

หากย้อนกลับไปในช่วง 20 กว่าปีที่ผ่านมาประเทศไทยมีการแก้ไขกฎหมาย "ยาเสพติด" เพิ่มโทษ และปรับลดการครอบครองยาเสพติดหลายต่อครั้งในยุค ทักษิณ ชินวัตร ช่วงปี 2545 กำหนดให้ผู้ที่ครอบครอง "ยาเสพติด" 15 ขึ้นไปเท่ากับผู้ค้า ไม่เกิน 15 เม็ดเท่ากับผู้เสพ  ต่อมายุคนายอนุทิน ชาญวีรกุล 2 เม็ดขึ้นไปเท่ากับผู้ค้า 1 เม็ด เท่ากับผู้เสพ  และล่าสุด กำลังจะมีการปรับกฎหมายอีกครั้ง เป็น 10 เม็ดขึ้นไปเท่ากับผู้ค้า และไม่เกิน 10 เม็ดเท่ากับผู้เสพ

สำหรับเส้นทางการปราบปราม "ยาเสพติด" ในประเทศไทยมีการปรับเปลี่ยนมาอย่างต่อเนื่อง แต่ไม่ว่าจะแก้ไขเพิ่มโทษ เพิ่มจำนวนการครอบครอง

• ยุคทักษิณ ชินวัตร ปี 2545 เริ่มประกาศทำสงครามยาเสพติด และ พยายามเร่งมือกวาดล้างและปราบปรามมาอย่างต่อเนื่อง โดยในยุคนี้มีการประกาศนโยบายยาเสพติดรอบครองยาบ้าไม่เกิน 15 เม็ด ให้จัดเป็นผู้เสพไม่ใช่ผู้ค้า ให้ส่งตัวไปบำบัดรักษาตามนิยามผู้เสพคือผู้ป่วย ไม่ต้องส่งไปเรือนจำในฐานะผู้ค้ายาเสพติด

• ยุคนายอนุทิน ชาญวีรกุล มีการปรับ แก้ไขกฎกระทรวงเรื่องการถือครองยาบ้า โดยให้คณะกรรมการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด (ป.ป.ส.) กำหนดการถือครอง "ยาเสพติด" กิน 1 เม็ดขึ้นไปให้ถือว่าเป็นผู้จำหน่าย จากเดิมกฎหมายกำหนดไว้ที่ 15 เม็ด  เหตุผลที่ปรับลดลงมานั้นเพื่อตัดตอนการใช้เยาวชนเป็นผู้ส่งยา และการดำเนินการตามกฎหมายเจ้าหน้าที่ตำรวจยังคงไว้ซึ่งดุลพินิจในการดูเจตนารมณ์ และสามารถสันนิษฐานได้ว่าคนนี้ค้าหรือเสพ ถ้าพฤติกรรมเป็นผู้เสพ ก็นำตัวไปบำบัด

• ยุคนพ.ชลน่าน ศรีแก้ว เตรียมออกกฎกระทรวง กำหนดการครอบครองจำนวนยาบ้าไม่เกิน 10 เม็ดถือเป็นผู้เสพ เท่ากับเป็นผู้ป่วยต้องไปบำบัด  โดยมีการหารือคณะกรรมการที่เกี่ยวข้องกับการกำหนดปริมาณสารบริสุทธิ์ในเม็ดยา ซึ่งประกอบไปด้วย 4 หน่วยงาน คือ ปกครอง, ตำรวจ, สำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด (ป.ป.ส.) และกระทรวงสาธารณสุข ก่อนที่จะมีการประกาศใช้กฎหมายการครอบครองยาเสพติดอย่างเป็นทางการอีกครั้ง

• การครอบครองยาเสพติด 10 เม็ดเท่ากับผู้เสพวัดจากอะไร โดยข้อมูลระบุว่า ปัจจุบันยาบ้า 1 เม็ดมีปริมาณสารบริสุทธิ์ 10-20 มิลลิกรัม ขณะที่พฤติกรรมของผู้เสพในหนึ่งวันจะเสพ 1-3 เม็ด และพกไม่เกิน 10 เม็ด แต่พฤติกรรมของคนขาย 1 แพ็กจะมี 10 เม็ด หากมีการบริโภคประมาณ 50 มิลลิกรัมต่อวัน จะทำให้เกิดอาการหลอนเหมือนคนบ้า และถ้าเสพถึง 120 มิลลิกรัมจะทำให้เสียชีวิตได้ ดังนั้นในนจำนวน 10 เม็ดจะมีปริมาณสารเท่ากับ 150 มิลลิกรัม การถือครองของผู้เสพจึงน่าจะอยู่ที่ประมาณ 10 เม็ด

• สถิติจากกรมราชทัณฑ์คดี พ.ร.บ.ยาเสพติดทั่วประเทศของกรมราชทัณฑ์ สำรวจเมื่อ 1 ม.ค. 2566 ระบุว่า มีผู้ต้องขังรวม 206,361 คน แบ่งเป็นนักโทษเด็ดขาด 170,860 คน ,ผู้ต้องขังระหว่างอุทธรณ์ฎีกา ,ไต่สวนพิจารณา และสอบสวน รวม 33,716 คน เป็นเยาวชนที่ฝากขัง 5 คน ผู้ถูกกักกัน 17 คน และ ผู้ต้องกักขัง 1,763 คน