สวทช.รุกแผน 'AI' แห่งชาติ ปั้นหุ่นยนต์วินิจฉัยโรคให้แม่นยำ รวดเร็ว

ด้วยความก้าวหน้าของเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ หรือ Artificial Intelligence "AI" ที่สามารถทลายขีดจำกัดของมนุษย์ และพัฒนาได้อย่างไม่มีที่สิ้นสุด ดังเช่น ChatGPT และMidjourney ที่ทำงานได้ซับซ้อนมากขึ้น ทำให้ทุกวันนี้ทั่วโลกไม่อาจปฏิเสธต่อการนำ AI มาประยุกต์ใช้กับกิจกรรมแทบทุกภาคส่วน เช่น ด้านอุตสาหกรรม การเกษตร การแพทย์ การศึกษา การท่องเที่ยว หรือแม้แต่ในด้านการตลาด "AI" ยังมีบทบาทสำคัญในการวางกลยุทธ์ เจาะลึกพฤติกรรมลูกค้า และสร้างสรรค์คอนเทนต์ที่เป็นกระแสความนิยมบนโซเชียลมีเดียเพื่อสร้างยอดขายให้ธุรกิจ ขณะที่หน่วยงานภาครัฐเริ่มนำ "AI" มาใช้เพิ่มคุณภาพการบริหาร การให้บริการ รวมถึงการร้องเรียนต่าง ๆ เพื่อดูแลประชาชนได้อย่างทั่วถึง

เพื่อเตรียมความพร้อมรองรับการพัฒนา "AI" ที่จะช่วยส่งเสริมเศรษฐกิจ ยกระดับขีดความสามารถทางการแข่งขันของประเทศในทุกมิติ กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม ร่วมกับกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม จัดทำ แผนปฏิบัติการด้านปัญญาประดิษฐ์แห่งชาติเพื่อการพัฒนาประเทศไทย พ.ศ. 2565–2570 (Thailand National AI Strategy and Action Plan 2022-2027) โดย สวทช. และ สดช. ร่วมเป็นเลขานุการคณะกรรมการขับเคลื่อนแผนฯ ซึ่งปัจจุบันดำเนินงานมาครบรอบ 1 ปี แผนปฏิบัติการปัญญาประดิษฐ์ประเทศไทย และก้าวสำคัญในการขับเคลื่อน Medical AI

ศ.ดร.ชูกิจ ลิมปิจำนงค์ ผู้อำนวยการสำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) ในฐานะเลขานุการร่วมของคณะกรรมการขับเคลื่อนแผนปฏิบัติการด้านปัญญาประดิษฐ์แห่งชาติเพื่อการพัฒนาประเทศไทย กล่าวว่า การจัดทำแผนปฏิบัติการ AI ตลอดหนึ่งปีที่ผ่านมามีผลการดำเนินงานที่สำคัญในด้านต่าง ๆ เช่น ด้านจริยธรรมและธรรมาภิบาล มีการจัดทำคู่มือจริยธรรม "AI" เล่มแรกของไทย การจัดหลักสูตรจริยธรรมที่เรียนรู้ได้ด้วยตนเอง และการเปิดตัวศูนย์ธรรมาภิบาลปัญญาประดิษฐ์ เพื่อส่งเสริมให้เกิดการใช้ AI อย่างถูกต้องและมีความรับผิดชอบ ด้านโครงสร้างพื้นฐาน มีการพัฒนาแพลตฟอร์มกลางบริการ "AI" บนคลาวด์ภาครัฐ (GDCC) รวมทั้งเปิดให้บริการ LANTA ซูเปอร์คอมพิวเตอร์ที่มีประสิทธิภาพการคำนวณอันดับ 1 ในอาเซียน และอันดับที่ 70 ของโลก สำหรับการวิจัยและพัฒนาของภาครัฐและเอกชน

ด้านการพัฒนากำลังคน ขณะนี้คณะอนุกรรมการขับเคลื่อนการพัฒนากำลังคนด้าน AI ได้เห็นชอบภาพรวมข้อเสนอการพัฒนากำลังคนด้าน AI เพื่อสร้างบุคลากรที่มีทักษะความรู้ความเชี่ยวชาญด้าน AI ในทุกระดับและทุกสาขาตรงตามความต้องการของเอกชน ส่วนผลงานด้านนวัตกรรมและการประยุกต์ใช้ เช่น มีหน่วยงานภาครัฐใน 76 จังหวัด นำระบบวิเคราะห์เพื่อสนับสนุนการแก้ปัญหาความยากจนแบบชี้เป้า (TPMAP) เข้าไปขับเคลื่อนการขจัดความยากจนและพัฒนาคนทุกช่วงวัย แผนการดำเนินการดังกล่าวจะช่วยผลักดันประเทศไทยให้ก้าวสู่การเป็นศูนย์กลางการแพทย์ (Medical Hub) ของเอเชีย

“สวทช. มีนักวิจัย แต่เราไม่สามารถเข้าถึงข้อมูลด้านสาธารณสุขได้ ทำให้ที่ผ่านมาการวิจัย และหาเทคโนโลยีที่จะเข้ามาตอบโจทย์ทางกาแพทย์นั้นเป็นไปอย่างลำบาก แต่การร่วมมือในครั้งนี้จะทำให้ สวทช. มีข้อมูล อาการ ของโรคต่างๆ เพื่อให้  "AI" ได้เรียนรู้และจดจำโรค อาการ เพื่อสร้างเทคโนโลยีที่มีความแม่นยำ และมีการมาตรฐานตามที่ อย. กำหนด ดังนั้นหน้าที่หลักของ สวทช. คือการพัฒนาให้ "AI"ลดภาระแพทย์ เพิ่มความแม่นยำในการวินิจัฉัยโรค รู้โรคได้เร็วขึ้นเพื่อให้คนไทยได้เข้าสู่ระบบการรักษาที่รวดเร็ว ภายใต้การเก็บรักษาข้อมูลส่วนตัวของผู้ป่วยตามกฎหมายPDPA นอกจากนี้ สวทช. ยังมองไปถึงการพัฒนา AI การวิจัยเครื่องมือทางการแพทย์ เพื่อลดการนำเข้าในอนาคต” ศ.ดร.ชูกิจ กล่าวสรุป

ด้านนพ.ภัทรรินวินฑ์ อัตตะสาระ ผู้อำนวยการสำนักดิจิทัลการแพทย์ กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารสุข กล่าวว่า การมี "AI" ทางการแพทย์จะช่วยให้ระบบการรักษาโดยเทคนิคทางการแพทย์ของไทยดียิ่งขึ้น และช่วยแก้ปัญหาการขาดแคลนอุปกรณ์ทางกาแพทย์ และการนำเข้าอุปกรณ์ทางแพทย์จากต่างประเทศซึ่งที่ผ่านมาเราพบว่า บางเทคนิคที่นำเข้าจากต่างประเทศไม่สามารถเข้ากับคนไทยได้ ดังนั้นความร่วมมือในการพัฒนา Medical AI ของทั้ง 3หน่วยงานในครั้งนี้ ถือเป็นก้าวสำคัญที่จะช่วยให้นักวิจัยด้าน AI ได้เข้าถึงคลังข้อมูลทางการแพทย์ เช่น ภาพเอกซเรย์ทรวงอก ภาพ MRI/CT มะเร็ง ภาพจอประสาทตา (โดยข้อมูลมีการจัดการด้านข้อมูลส่วนบุคคล (PDPA) ผ่านคณะกรรมการ Medical AI DATA Consortium) เพื่อให้สามารถนำความเชี่ยวชาญด้าน "AI" เข้าไปส่งเสริม ขยายผล และต่อยอดการใช้ประโยชน์ของข้อมูล ดังเช่น กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข ร่วมกับมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ประสบความสำเร็จในการพัฒนา “AIChest4All” ซอฟต์แวร์ที่ช่วยให้แพทย์คัดกรองผู้ป่วยโรคมะเร็งปอด วัณโรค โรคทรวงอก และความผิดปกติอื่น ๆ ได้อย่างถูกต้องแม่นยำใน 1 นาที เครือข่ายความร่วมมือที่ครบวงจรเช่นนี้จะดึงดูดให้โรงพยาบาลวิจัย และหน่วยงานสาธารณสุข นับเป็นอีกความก้าวหน้าของเทคโนโลยี AI จะเข้ามาช่วยยกระดับคุณภาพด้านการแพทย์และสาธารณสุขให้มีความทันสมัย

ด้าน ศ.นพ.ม.ล.ชาครีย์ กิติยากร หัวหน้าศูนย์พัฒนานวัตกรรมทางการแพทย์ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล  กล่าวว่า ความก้าวหน้าทาง "AI" จะช่วยให้แพทย์สามารถวิเคราะห์การรักษาโรคได้แม่นยำมากขึ้น ดังนั้นแผนพัฒนา "AI" แห่งชาติ จึงถือเป็นแผนที่จะเข้ามาช่วยให้ระบบการเรียนการสอน การรักษาผู้ป่วยในประเทศไทยมีประสิทธิภาพ เพราะที่ผ่านมาเรามีข้อมูลของผู้ป่วยจำนวนมาก แต่ยังไม่สามารถวิเคราะห์โรคได้อย่างรวดเร็ว แม่นยำ 100% เพราะจำเป็นจะต้องใช้แพทย์ที่มีความเชี่ยวชาญเท่านั้น แต่เทคโนโลยี "AI" จะช่วยลดข้อจำกัดในด้านดังกล่าว ดังนั้นทางคณะแพทยศาสตร์ จึงยืนดีอย่างยิ่งที่จะร่วมทำงานกับ สวทช. และกระทรวงสาธารณะสุขในการส่งต่อข้อมูลที่เป็นประโยช์เพื่อนำไปให้ AI ได้เรียนรู้ เพื่อเพิ่มศักยภาพ และสร้างวิวัฒนาการทางการแพทย์ของประเทศไทยให้ดียิ่งขึ้น  ประชาชนได้เข้าถึงระบบการรักษาที่ด รวดเร็ว และแม่นยำมากขึ้น อีกทั้งยังช่วยลดปัญหาการคลาดแคลนแพทย์เชี่ยวชาญเฉพาะด้านด้วย