รศ.ดร.สมพร จันทระ คณะทำงานด้านวิชาการเพื่อสนับสนุนการแก้ไขปัญหาหมอกควันภาคเหนือ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ อธิบายถึงวิธีการจัดอันดับประเทศที่มีคุณภาพอากาศแย่ที่สุดจากเว็บไซต์ IQAir ว่า การจัดอันดับประเทศที่มีคุณภาพอากาศแย่ที่สุดในของเว็บไซต์นั้น เข้าใจว่าเป็นการคำนวณเข้าใจว่าค่า "PM2.5" รวมกับดัชนีมวลอากาศ โดยจะมีการจัดอันดับและตรวจวัดในเฉพาะเมืองใหญ่เท่านั้น
ส่งผลให้ที่ผ่านมาแม้ว่าจังหวัดเชียงราย ประเทศไทย แม้จะมีค่าฝุ่น "PM2.5" สูงเกินค่ามาตรฐานและหมอกควัน ที่กระทบต่อสุขภาพของประชาชน ไปกับไม่ติดอันดับเมืองที่มีคุณภาพอากาศแย่ที่สุดในโลก
อย่างไรก็ตามการจัดอันดับของเว็บไซต์IQAir ไม่ได้มีผลต่อการบริหารจัดการ ปัญหาฝุ่นหรือหมอกควันในพื้นที่ เนื่องจากทางจังหวัดหรือภูมิภาคจะตรวจวัดปริมาณฝุ่นจากวัดจากกรมควบคุมมลพิษที่มีการติดตั้งในพื้นที่อยู่แล้ว แต่ต้องยอมรับว่ากรณีที่เชียงรายไม่ติดอันดับเมืองอากาศแย่ที่สุดซึ่งตรงข้ามกับความเป็นจริงที่เกิดขึ้นในพื้นที่นั้น อาจจะมีผลกระทบทางด้านจิตวิทยาบ้างแต่ในแง่ของการจัดการปัญหาแทบจะไม่มีผลอะไร กับการบริหารจัดการ
สำหรับการติดตั้งเครื่องวัดค่าปริมาณฝุ่น กรมควบคุมมลพิษมีการติดตั้งอย่างครอบคลุม ในพื้นที่ภาคเหนือแล้ว ดังนั้นการตรวจวัดค่าปริมาณฝนในพื้นที่จึงน่าจะไม่มีความคาดเคลื่อน เพียงแต่ว่าอาจจะไม่ตรงกับเว็บไซต์ของต่างประเทศเท่านั้น ตอนยังยืนยันว่าไม่ได้มีปัญหาหรือไม่ได้ส่งผลกระทบต่อการวางมาตรการในการจัดการอย่างใด
แม้ว่าในระยะนี้จะมีฝนตกลงมาบ้าง แต่สถานการณ์ฝุ่น "PM2.5" ในจังหวัดเชียงรายอย่างน่าเป็นห่วงเพราะมีปริมาณฝนและคุณภาพอากาศย่ำแย่แต่สถานการณ์ฝุ่น "PM2.5" ในจังหวัดเชียงรายอย่างน่าเป็นห่วงเพราะมีปริมาณฝนและคุณภาพอากาศย่ำแย่ติดต่อกันมาเป็นเวลานาน และมีผลกระทบต่อสุขภาพของประชาชนในพื้นที่โดยเฉพาะผู้ที่มีปัญหาเกี่ยวกับระบบทางเดินหายใจ
สอดคล้องกับข้อมูลของ รศ.นพ.เฉลิม ลิ่วศรีสกุล หัวหน้าภาควิชาอายุรศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ให้สัมภาษณ์กับคมชัดลึก ว่า ฝุ่น "PM2.5" ก่อให้เกิดได้ทั้งโรคเหลือรางซึ่งมีระยะเวลาตั้งแต่ 5 ปีขึ้นไปจึงจะแสดงอาการรวมทั้งก่อให้เกิดโรคเฉียบพลันด้วย
แต่สิ่งที่ทำแต่สิ่งที่ทำให้กังวลมากที่สุดคือการก่อให้เกิดโรคเฉียบพลันในผู้ป่วยที่มีอาการหอบหืด โรคถุงลมโป่งพอง และกล้ามเนื้อหัวใจอักเสบ ที่เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องในพื้นที่ภาคเหนือ
นอกจากนี้ข้อมูลวิจัยยังพบว่าประชาชนที่อาศัยอยู่ในพื้นที่ภาคเหนือของประเทศไทยป่วยเป็นมะเร็งปอดมากที่สุดในประเทศซึ่ง นอกจากนี้ข้อมูลวิจัยยังพบว่าประชาชนที่อาศัยอยู่ในพื้นที่ภาคเหนือของประเทศไทยป่วยเป็นมะเร็งปอดมากที่สุด มีจำนวนมากกว่มีจำนวนมากกว่าพื้นที่ภาคใต้ ทั้งที่คนภาคเหนือมีอัตราการสูบบุหรี่น้อยกว่า
รศ.นพ.เฉลิม กล่าวเพิ่มเติมว่า สภาพอากาศและมลพิษทางอากาศเป็นส่วนหนึ่งที่ส่งผลให้เกิดโรคมะเร็งปอด
โดยเฉพาะประชาชนที่อยู่ในพื้นที่ที่ต้องสูดดมควัน จะส่งผลให้สุขภาพแย่ลงเรื่อยๆ อย่างต่อเนื่อง และหาก สูดดมเป็นระยะเวลาต่อเนื่องประมาณ 5 ปี มะเร็งปอดจะเริ่มแสดงอาการแต่ทั้งนี้การป่วยเป็นโรคมะเร็งนั้นก็มีปัจจัยอื่นๆร่วมด้วยเช่น กรรมพันธุ์ แต่มลพิษทางอากาศอาจเป็นอีกหนึ่งตัวกระตุ้นที่ทำแต่มลพิษทางอากาศอาจเป็นอีกหนึ่งตัวกระตุ้นที่ทำให้เป็นมะเร็งปอดได้
อย่างไรก็ตามจากข้อมูลพบว่าประชาชนในพื้นที่ภาคเหนือมีอัตราการป่วยอย่างเฉียบพลันในช่วงที่ต้องเผชิญกับวิกฤต "PM2.5" และหมอกควันดังนั้นอาจจะต้องถึงเวลาแล้วที่ภาครัฐจะต้องพิจารณานำดังนั้นอาจจะต้องถึงเวลาแล้วที่ภาครัฐจะต้องพิจารณานำตัวเลขผู้ป่วยอัตราการเกิดฝุ่นควันที่ยาวนานมากขึ้นไปผิดจารณาเป็นนโยบายของประเทศและเร่งแก้ไขปัญหาอย่างจริงจัง
