'RSV' - 'ไข้หวัดใหญ่' ระบาดหนักในไทย เป็นแล้วเป็นซ้ำได้อีก

'หมอยง' ศ.นพ.ยง ภู่วรวรรณ หัวหน้าศูนย์เชี่ยวชาญเฉพาะทางด้านไวรัสวิทยา คลินิกภาควิชากุมารเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โพสต์ผ่านเฟสบุ๊ก Yong Poovorawan เปิดเผยสถานการณ์ล่าสุดของ 'RSV' และ 'ไข้หวัดใหญ่' ว่า ขณะนี้โรคทั้งสองกำลังระบาดอย่างมากในประเทศไทย ตามฤดูกาล ซึ่งจากการศึกษาของเราที่ศูนย์ เราพบว่า 'RSV' และ 'ไข้หวัดใหญ่' พบได้ทุกอายุตั้งแต่เด็กเล็กกว่าปีแรกจนถึงผู้สูงอายุ แต่ข้อแตกต่างที่เห็นได้ชัดคือ 'RSV' พบได้ในกลุ่มเด็กเล็กที่มีอายุน้อยกว่า 5 ปีและรองลงมาคือผู้สูงอายุ ตรงกันข้ามกับไข้หวัดใหญ่ จะพบมากในเด็กที่มีอายุเกิน 5 ปี จนถึงผู้สูงวัย

 

 

ดังได้กล่าวมาแล้วว่าโรคทั้งสองนี้เมื่อเป็นแล้วสามารถเป็นซ้ำได้อีก ส่วนใหญ่แล้วเด็กในวัยเรียน ร่างกายแข็งแรงดี ความรุนแรงของโรคก็จะไม่มากแต่จะแพร่กระจายโรคได้ดี โรคไข้หวัดใหญ่การระบาดจึงเกิดขึ้นในโรงเรียน ส่วน 'RSV' มักเกิดขึ้นในสถานเลี้ยงเด็กและเด็กอนุบาล เพราะติดต่อกันได้ง่ายมากเป็นปีนี้แล้วปีหน้ามีโอกาสเป็นได้อีก

 

 

สำหรับ 'RSV' เป็นโรคที่เป็นแล้วเป็นได้อีก เด็กบางคนเป็นได้ทุกปี โดยพบว่าในการเป็นครั้งแรกจะมีอาการมากที่สุด โดยปกติมากกว่า 80% จะได้รับภูมิต้านทานส่งต่อจากมารดาและภูมินี้จะหมดไปที่ประมาณ 6 เดือนหลังคลอด เด็กจึงมีโอกาสติด 'RSV' ครั้งแรกหลัง 6 เดือนขึ้นไปได้สูง และเป็นเด็กเล็กอาการที่เกิด หลอดลมอักเสบ หลอดลมฝอยอักเสบ จึงค่อนข้างเด่นชัด และเป็นเหตุให้ต้องนอนโรงพยาบาล ถ้ามีอาการมากถึงกับต้องให้ออกซิเจน

 

 

แต่โดยทั่วไปแล้ว การรักษาจะเป็นการแบบประคับประคองรอเวลาแล้วทุกอย่างก็ดีขึ้น ผู้ที่เสียชีวิตจาก 'RSV' ในประเทศไทยพบน้อยมากๆ ยกเว้นในประเทศยากจนที่เด็กขาดอาหาร ร่างกายไม่แข็งแรง เมื่อเป็นแล้วภูมิต้านทานที่เกิดขึ้นไม่สามารถที่จะปกป้องการติดเชื้อในปีต่อไปได้ ก็จะมีโอกาสเป็นซ้ำได้อีก

 

 

 

จากการศึกษาของเราที่ศูนย์ ในผู้ที่ติดเชื้อซ้ำจำนวน 81 ราย 72 รายติดเชื้อซ้ำ อีก 1 ครั้ง 9 รายติดเชื่อซ้ำอีก 2 ครั้งรวมเป็นติดเชื้อ 3 ครั้ง และส่วนใหญ่เกิดภายในอายุ 5 ปี แต่จากการศึกษาทางด้านภูมิคุ้มกันมีเด็กบางคนเมื่ออายุถึง 5 ปี ติดเชื้อทุกปี แต่ไม่ได้รับการวินิจฉัยเท่านั้น

 

 

เด็กที่ติดเชื้อและได้รับการวินิจฉัยที่เราทำการศึกษา 81 ราย เราศึกษาลงลึกถึงสายพันธุ์ของ 'RSV' เรารู้ว่าสายพันธุ์ของ 'RSV' มี 2 สายพันธุ์หลักคือ A และ B และมีสายพันธุ์ย่อย ของ A และ B อีกเป็นจำนวนมาก การศึกษาลงลึกของพันธุกรรมเราพบว่าปีนี้ติดเชื้อ 'RSV' A  ปีต่อไปก็สามารถติดสายพันธุ์ A ได้อีก หรือเป็นสายพัน B ก็ได้ ดังแสดงในรูป ในทำนองกลับกันสายพันธุ์หลักไม่ได้ช่วยป้องกันข้ามสายพันธุ์เลย และก็ไม่ช่วยป้องกันสายพันธุ์เดียวกัน รวมทั้งสายพันธุ์ย่อยที่เราพบเช่นสายพันธุ์ ON1 เมื่อติดเชื้อแล้วก็ยังติดเชื้อซ้ำในปีต่อไปได้

 

 

เหตุผลดังกล่าว 'RSV' จึงมีปัญหาในการพัฒนาวัคซีนอย่างมากโดยเฉพาะในเด็กถึงแม้ว่าจะมีการนำวัคซีนมาใช้ในผู้สูงอายุหรือสตรีตั้งครรภ์ แต่เชื่อว่าการป้องกันจะอยู่ระยะสั้น