แม่หลวงของแผ่นดิน

          กว่า 60 ปี ที่สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ได้เสด็จพระราชดำเนินติดตามพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เยี่ยมเยียนราษฎรทั่วผืนแผ่นดินไทย ได้เห็นทุกข์สุขของประชาชนในพระองค์ และได้รู้ถึงปัญหาต่างๆ จึงเป็นจุดเริ่มต้นของโครงการในพระราชดำริมากมาย เพื่อเป็นส่วนหนึ่งในการแก้ไขปัญหา อีกทั้งยังสร้างความรู้ อาชีพ และรายได้ให้แก่ราษฎร ทรงพบว่าราษฎรไทยหลายท้องถิ่นมีฝีมือเป็นเลิศทางหัตถกรรมหลายชนิดสืบทอดมาแต่บรรพบุรุษ สมควรจะอนุรักษ์ไว้ให้เป็นสมบัติชาติสืบไป พระองค์จึงทรงทุ่มเทพระวิริย อุตสาหะ และพระราชทานทรัพย์มาส่งเสริมงานหัตถกรรมแก่ราษฎร ขณะที่ทรงพบว่าราษฎรซึ่งส่วนใหญ่เป็นกสิกรต้องประสบภัยธรรมชาติต่างๆ เช่น ฝนแล้ง นาล่ม ศัตรูพืชรบกวน ทำให้การประกอบอาชีพไม่ได้ผล 

          โครงการป่ารักน้ำ เป็นพระราชปณิธานอันแน่วแน่ในสมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง ที่จะหาวิธีการช่วยเหลือพสกนิกรทั้งชาวไทยและชาวไทยภูเขา บรรเทาวิกฤติการขาดแคลนน้ำอย่างรุนแรง พระองค์รับสั่งว่า “ขาดน้ำ ทุกชีวิตสิ้นสุดทันที” การรักษาแหล่งน้ำไว้เป็นที่พึ่งพาอาศัยของมวลสัตว์โลกทั้งหลายนั้นน่าจะเป็นสิ่งที่สำคัญที่สุด น้ำนอกจากจะมีประโยชน์ในการอุปโภคและบริโภคกับคนแล้วยังมีประโยชน์กับระบบนิเวศสิ่งแวดล้อมและสัตว์ป่าทุกชนิด เพราะเป็นการฟื้นฟูสภาพของป่าที่เสื่อมโทรม บริเวณของต้นน้ำลำธารให้กลับสภาพเป็นพื้นที่ดูดซับน้ำได้เหมือนเดิม ซึ่งการอนุรักษ์ป่าไม้และสัตว์ป่าจะทำให้พื้นที่บริเวณป่าชุ่มชื้น อุดมด้วยต้นไม้น้อยใหญ่ เป็นการรักษาป่าและต้นน้ำลำธารของพื้นที่ป่าและบริเวณใกล้เคียงได้เป็นอย่างดียิ่ง

          จากการทดลองครั้งแรกที่บ้านน้ำติ้ว ต.ส่องดาว อ.ส่องดาว จ.สกลนคร เมื่อวันที่ 20 ธันวาคม 2525 ด้วยการปลูกป่าด้วยพันธุ์ไม้ที่เติบโตเร็ว โดยราษฎรเป็นผู้ปลูกและดูแล บนพื้นดินที่พระองค์ท่านทรงซื้อและทรงเช่าพระราชทาน รวมทั้งพระราชทานเงินเดือนแก่ราษฎรผู้ยากจนที่เข้าร่วม ประสบความสำเร็จจนมีการขยายโครงการป่ารักน้ำออกไปในพื้นที่ใกล้เคียง และด้วยพระราโชบายของพระองค์ท่านที่ทรงให้ความสำคัญกับการอนุรักษ์ผืนป่า ทำให้เหล่าพสกนิกรทั่วทุกพื้นที่น้อมนำพระราชปณิธานมาสานต่อ โดยการพัฒนาพื้นที่ในภูมิภาคให้เป็นพื้นที่สีเขียวมากขึ้น มีการจัดพื้นที่แสดงพันธุ์ไม้นานาชนิดโดยขอพระราชทานพระราชานุญาตใช้พระนามของพระองค์ท่านเพื่อเป็นการเฉลิมพระเกียรติ อาทิ สวนพฤกษศาสตร์สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์  แม่ริม เชียงใหม่ ศูนย์ศึกษาพรรณไม้ป่าสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์  สวนผึ้ง  ราชบุรี เป็นต้น

          ประเทศไทยประสบภัยแล้งและน้ำท่วม ซึ่งนับวันปัญหาเหล่านี้จะทวีความรุนแรงขึ้นทุกปี จากสภาวะการเปลี่ยนแปลงของโลกและการบริหารจัดการของแต่ละประเทศ การที่เราจะดำเนินโครงการใดๆ อันเกี่ยวเนื่องกับแผนบริหารจัดการน้ำและป่าไม้ หากได้น้อมนำกระแสพระราชดำรัสของพระองค์เป็นต้นทางของการประดิษฐ์คิดค้นต่างๆ ก็จะยังประโยชน์แก่ทุกฝ่าย สมดังที่พระองค์ท่านพระราชทานแนวทางคนอยู่กับป่าอันเป็นดั่งแสงสว่างนำทางให้ทุกฝ่ายได้ตระหนักรู้ สร้างความสุขร่มเย็นแก่ราษฎร และไม่ก่อโครงการที่เป็นการเบียดเบียนทั้งคนและสภาพแวดล้อมใดๆ ในโอกาส 12 สิงหาคม อันเป็นวันมหามงคลยิ่งของปวงชนชาวไทย พสกนิกรทุกหมู่เหล่าจึงน้อมรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณแม่หลวงของแผ่นดินกับการเปล่งเสียงน้อมรำลึก “ทรงพระเจริญ”