หน้าฝนควรรู้ ตะขาบ กัดรับมือปฐมพยาบาลอย่างไร แพ้พิษเสี่ยงอันตรายถึงชีวิต

รศ. พญ.สาทริยา ตระกูลศรีชัย ภาควิชาเวชศาสตร์ฉุกเฉินและศูนย์พิษวิทยา คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล กล่าวถึงกรณี ตัวร้อยขา หรือ ตะขาบ กัดในช่วงหน้าฝน เราจะรับมืออย่างไร และทำไมต้องระวัง รู้หรือไม่ หากแพ้พิษตะขาบอาจอันตรายถึงชีวิต

ทำความรู้จัก ตัวร้อยขา หรือ ตะขาบ กันว่า หน้าตาเป็นอย่างไร

ตะขาบ เป็นสัตว์ขาปล้องประเภทหนึ่ง พบในแถบเขตร้อนชื้น อยู่บนบก ขนาดตัวมีความยาวประมาณ 3 - 8 เซนติเมตร โดยที่แต่ละปล้องจะมีขา 1 คู่ ทำให้มีขาจำนวนมากอาจจะมีถึง 100 ขาได้เลย ที่สำคัญ ตะขาบ มีเขี้ยวพิษอยู่ 1 คู่ เพราะฉะนั้น เวลาที่กัดคนสามารถปล่อยพิษจากบริเวณที่มีเขี้ยวพิษได้ โดยที่สารที่อยู่ในพิษของตะขาบ เป็นสารที่เป็นชนิดเอนไซม์ และชนิดที่ไม่เป็นเอนไซม์

- เมื่อ ตะขาบ กัดจะมีอาการอะไรเกิดขึ้นได้บ้าง

อาการแรก ที่เกิดขึ้นหลังถูก ตะขาบ กัด คือ อาการปวด ซึ่งผู้ที่ถูกกัดจะมีอาการปวด ตั้งแต่ปวดน้อยจนถึงปวดมาก และมีอาการรุนแรง

นอกจากนี้ ยังมีอาการ คัน บวม มีแผลเกิดขึ้นจากรอยเขี้ยวที่ถูกกัด โดยลักษณะแผล อาจจะมีแผลตื้นๆ หรือในผู้ป่วยบางรายมีแผลเนื้อตาย

ทั้งนี้ อาการส่วนใหญ่ที่พบ คือ อาการปวดซึ่งเป็นอาการเด่น แต่ในผู้ป่วยบางรายจะมีอาการรุนแรง คือ อาการแพ้พิษตะขาบ

- อาการแพ้พิษตะขาบ

ผู้ป่วยจะมีอาการ บวมที่หน้า , บวมที่หนังตา ริมฝีปาก , ผื่นขึ้นทั่วตัว , หายใจติดขัด , อาการหน้ามืด ซึ่งถ้าไปวัดความดันโลหิต อาจจะมีความดันที่ผิดปกติ หากผู้ป่วยหายใจติดขัด หรือความดันเลือดผิดปกติมากๆ อาจจะทำให้เสียชีวิตได้

- ปฐมพยาบาล ตะขาบ กัดเบื้องต้นทำอย่างไร

อันดับแรก ถ้าผู้ป่วยมีอาการรุนแรง เช่น สงสัยว่าแพ้พิษตะขาบ บวม ผื่นขึ้นทั้งตัว หายใจติดขัด ความดันต่ำ หน้ามืด แนะนำให้รีบไปพบแพทย์ที่โรงพยาบาล หรือ โทรเบอร์ 1669 เพื่อให้บุคลากรทางการแพทย์มาดูแล รักษาที่บ้านหรือจุดเกิดเหตุ

อันดับสอง หากถูก ตะขาบ กัดแต่อาการไม่รุนแรง เช่น อาจจะมีอาการปวด บวม มีรอยแผลตื้นๆ จากการถูกกัด แนะนำให้ทำความสะอาดโดยใช้น้ำสะอาดหรือใช้สบู่อ่อนๆ ทำความสะอาดบริเวณแผลได้เลย

* ไม่แนะนำให้กรีดหรือใช้สมุนไพรพอกในบริเวณที่ถูกกัด

นอกจากนั้น ถ้าปวดมาก อาจจะใช้วิธีการประคบเย็น หรือกินยาแก้ปวด เช่น กินยาพาราเซตามอลเพื่อลดอาการปวดได้ และถ้าอาการปวดไม่ทุเลาลง ปวดรุนแรงขึ้น มีอาการบวม ผื่นขึ้น อาการผิดปกติ แผลที่ถูกกัดมีลักษณะที่เป็นเนื้อตาย แนะนำว่าให้ไปพบแพทย์เพื่อประเมินอาการที่โรงพยาบาล

อ่านข่าว - ยอดติดเชื้อยังพุ่งหลักพัน ใครกันคือกลุ่มเสี่ยงที่ต้องรีบไปตรวจ โควิด-19 เร็วที่สุด

ข้อมูล : โรงพยาบาลรามาธิบดี