แพทย์ชี้เร่งสร้างความเข้าใจ ป้องกัน ลดการแพร่ระบาดเชื้อ HIV | คมชัดลึก

"กรกฎาคม" เดือนแห่งการรณรงค์ตรวจเอชไอวี ท่ามกลางตัวเลขผู้ติดเชื้อเอชไอวีรายใหม่ที่พุ่งต่อเนื่อง โดยเฉพาะในกลุ่มวัยรุ่น แพทย์เตือนต้องเร่งสร้างความตระหนักรู้ในการป้องกันอย่างจริงจัง ใช้ถุงยางอนามัยทุกครั้ง และเข้าถึงยาเพร็พ (PrEP) ที่ลดโอกาสการติดเชื้อได้ถึงมากกว่า 90% เพื่อหยุดวงจรการแพร่ระบาด และสร้างสังคมปลอดภัย

รองศาสตราจารย์ นายแพทย์โอภาส พุทธเจริญ รองผู้อำนวยการศูนย์วิจัยโรคเอดส์และโรคติดเชื้อ สภากาชาดไทย หัวหน้าสาขาวิชาโรคติดเชื้อ ภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และประธานฝ่ายวิชาการสมาคมโรคเอดส์แห่งประเทศไทย กล่าวว่า สถานการณ์การติดเชื้อเอชไอวี (HIV) ในประเทศไทยมีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยพบผู้ติดเชื้อรวมกว่า 5 แสนคน สาเหตุส่วนใหญ่เกิดจากขาดการป้องกันและไม่มีความรู้เกี่ยวกับวิธีการป้องกันที่ถูกต้อง 

“ผู้เกี่ยวข้องทุกฝ่ายจึงควรเร่งสร้างความตระหนักรู้แก่ประชาชนกลุ่มที่มีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อ ให้รู้ทันความเสี่ยงและเตรียมป้องกันตัวเองล่วงหน้า เพราะโรค HIV เป็นโรคที่ป้องกันได้ ไม่ว่าการใช้ถุงยางอนามัยหรือการใช้ยาเพร็พ หรือ PrEP (Pre-Exposure Prophylaxis) ซึ่งเป็นยาต้านไวรัสป้องกัน”ก่อน”การมีความเสี่ยง ช่วยป้องกันการติดเชื้อ HIV5 ซึ่งเป็นอีกวิธีที่ช่วยป้องกันการแพร่ระบาดได้อย่างมีประสิทธิภาพ” 

“HIV เป็นเชื้อไวรัสที่ทำลายระบบภูมิคุ้มกัน ทำให้เกิดอาการภูมิคุ้มกันบกพร่อง และหากไม่ได้รับการรักษาจะส่งผลให้ป่วยเป็นโรคเอดส์ได้ เราสามารถป้องกันการติดเชื้อ HIV เองได้ ด้วยการใช้การใช้ถุงยางอนามัยหรือการใช้ยาเพร็พ เพื่อลดโอกาสที่เชื้อเข้าสู่เซลล์ในร่างกาย ซึ่งผลการวิจัยยืนยันว่า ยาเพร็พสามารถลดความเสี่ยงในการติดเชื้อได้สูงมากกว่า 90% การใช้ยาเพร็พจึงถือเป็นเครื่องมือสำคัญในการลดการแพร่ระบาดของ HIV ทั่วโลก และลดจำนวนผู้ติดเชื้อรายใหม่อย่างมีประสิทธิภาพ4 ไม่เพียงเป็นการป้องกันการติดเชื้อ แต่ยังช่วยให้สามารถดำเนินชีวิตประจำวันได้อย่างมั่นใจยิ่งขึ้น" 

สำหรับยาเพร็พ คือยาต้านไวรัสป้องกันการติดเชื้อก่อนที่บุคคลนั้นจะสัมผัสกับเชื้อ โดยมีทั้งรูปแบบยากินและยาฉีดป้องกันระยะยาว รูปแบบยาเพร็พมีให้เลือกตามความสะดวกและความเหมาะสมของแต่ละบุคคล ถือเป็นวิธีการป้องกันที่มีประสิทธิภาพและได้รับการยอมรับในวงการแพทย์ทั่วโลก เหมาะสำหรับผู้ที่มีความเสี่ยงสูงต่อการติดเชื้อ เช่น ผู้ที่มีคู่นอนติดเชื้อ HIV ที่ไม่ทราบสถานะของการรักษา หรือผู้ที่มีคู่นอนหลายคนหรือคู่นอนที่มีโอกาสมีเชื้อเอชไอวี โดยสามารถรับคำปรึกษาวิธีป้องกันด้วยการกินหรือฉีดยาเพร็พอย่างถูกวิธีจากแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพ

จากข้อมูลล่าสุดของกรมควบคุมโรค รายงานสถานการณ์การติดเชื้อในประเทศไทย ปี 2568 ว่า มีจำนวนผู้ติดเชื้อสะสมรวม 547,556 คน และมีผู้ติดเชื้อรายใหม่ 13,357 คน โดยผู้ติดเชื้อรายใหม่ส่วนใหญ่เป็นกลุ่มอายุ 25-49 ปี และพบว่าประมาณ 1 ใน 5 ของผู้ติดเชื้อเอชไอวีรายใหม่เป็นกลุ่มเยาวชนอายุ 15-19 ปี โดยร้อยละ 97 ของผู้ติดเชื้อรายใหม่ ติดเชื้อจากการมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ป้องกัน รวมถึงผู้ติดเชื้อส่วนใหญ่ไม่ทราบสถานะการติดเชื้อของตนเอง ส่งผลให้ไม่ได้เข้าสู่ระบบการรักษาและอาจถ่ายทอดเชื้อ HIV ไปสู่คู่นอนได้โดยไม่รู้ตัว

“สถานการณ์ HIV วันนี้ไม่ใช่แค่เรื่องของบุคคลใดบุคคลหนึ่ง แต่คือวิกฤตสุขภาพที่ทุกฝ่ายต้องร่วมกันรับมือ เราจำเป็นต้องสร้างความเข้าใจ ลดการตีตรา และเปิดโอกาสให้ทุกคนเข้าถึงการป้องกันและการรักษาอย่างเท่าเทียม ไม่ว่าจะเป็นภาครัฐ ภาคเอกชน บุคลากรทางการแพทย์ สื่อมวลชน รวมทั้งครอบครัว ต่างมีบทบาทสำคัญในการสร้างสังคมที่ปลอดภัย ปราศจากการแพร่ระบาดของเชื้อ HIV เสริมสร้างความมั่นคงในระบบสุขภาพไทย” รศ. นพ. โอภาส พุทธเจริญ กล่าวทิ้งท้าย