จับตามติ กกต. พรุ่งนี้! หวั่นโมฆะ 7 มิ.ย. ส่อเลื่อนเลือก สว. ขัดรัฐธรรมนูญ หรือไม่ | คมชัดลึก

6 มิ.ย. 2567 ผู้สื่อข่าวรายงานว่า สำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) แจ้งว่าในการประชุมของคณะกรรมการ กกต. จะมีการประชุมวันพรุ่งนี้ (7 มิ.ย.) เพื่อหารือในประเด็นที่ศาลรัฐธรรมนูญรับวินิจฉัย 4 มาตรา ของ พ.ร.ป. ว่าด้วยการได้มาซึ่ง สว.2561 ซึ่งเกี่ยวข้องกับวิธีการเลือก สว.ทั้งระดับอำเภอ ระดับจังหวัด และระดับประเทศ ว่าขัดหรือแย้งต่อรัฐธรรมนูญมาตรา 107 หรือไม่ โดยคาดว่า สำนักงาน กกต. มีการประเมินข้อเท็จจริงที่เกิดขึ้น และจะเสนอทางเลือกให้ กกต. 2 ทางด้วยกัน

มีรายงานว่า ทางเลือกแรก กกต.จะเสนอให้ใช้อำนาจตามมาตรา 35 พ.ร.ป. ว่าด้วยการได้มาซึ่ง สว.2561 ประกาศเลื่อนการเลือก สว.ที่ระดับอำเภอกำหนดไว้ในวันที่ 9 มิ.ย. นี้ ออกไปก่อน เพื่อรอความชัดเจนการวินิจฉัยปัญหาข้อกฎหมายจากศาลรัฐธรรมนูญ เนื่องจากมีการประเมินว่า หาก กกต.ยังคงยืนยันเดินหน้าจัดการเลือก สว.ตามแผนงานเดิมที่วางไว้ ย่อมเสี่ยงต่อความเสียหายที่จะเกิดขึ้นทั้งกับตัวผู้สมัคร และ กกต.

และอาจนำไปสู่การร้องให้การเลือก สว.เป็นโมฆะได้ ถ้าศาลรัฐธรรมนูญ มีคำวินิจฉัยว่าการที่ทั้ง 4 มาตราของกฎหมายดังกล่าวกำหนดวิธีการเลือกว่า ผู้สมัคร สว.จะลงคะแนนเลือกตนเองก็ได้ แต่จะลงคะแนนให้บุคคลใดเกิน 1 คะแนน มิได้ขัดรัฐธรรมนูญมาตรา 107 ซึ่งก็จะทำให้ กกต.หนีไม่พ้นการถูกฟ้องให้ชดใช้ค่าเสียหายเหมือนการเลือกตั้งในอดีต

นอกจากนี้ยังมีการวิเคราะห์ว่า ที่ผ่านมาศาลรัฐธรรมนูญ เคยวินิจฉัยให้การเลือกตั้ง ส.ส.เป็นโมฆะ สิ่งที่ตามมาคือ การฟ้องร้องหาผู้รับผิดชอบชดใช้ค่าเสียหาย ทั้ง กกต. สำนักงาน หรือเจ้าหน้าที่ต้องสู้คดีกันหลายปี ซึ่งไม่ควรเกิดขึ้นอีก เมื่อขณะนี้ขั้นตอนของการเลือก สว.ยังไม่เกิดขึ้น กระบวนการจัดการเลือกก็ยังอยู่ ผู้สมัครก็ยังถือว่าไม่เสียหาย

ดังนั้น ถ้า กกต.จะมีมติเลื่อนการเลือก สว.รอศาลฯ วินิจฉัยให้ชัดเจนเสียก่อนก็น่าจะเป็นผลดีกว่า เพราะก็คาดว่าไม่น่าเกิน 2 สัปดาห์ นับจากนี้ศาลรัฐธรรมนูญจะมีคำวินิจฉัย เนื่องจากสำนักงานฯ ได้รับหนังสือแจ้งจากศาล รธน. ตั้งแต่ 5 มิ.ย. และกำลังเร่งทำคำชี้แจงส่งกลับไปอยู่ แต่ทั้งนี้ก็ขึ้นอยู่กับที่ประชุม กกต.ว่าจะเห็นอย่างไร

ส่วนทางเลือกที่สอง สำนักงาน กกต. ยังจะเสนอในทีประชุม กกต.ถึงแนวทางการเลือก สว.ต่อไปหากศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัยทั้ง 4 มาตราไม่ขัดรัฐธรรมนูญว่า ในทางปฎิบัติสำนักงานฯ สามารถเริ่มกระบวนการเลือก สว.ได้ภายใน 7 วัน นับแต่ศาลรัฐธรรมนูญมีคำวินิจฉัย แต่ถ้าศาล รธน. มีคำวินิจฉัยว่า ขัดรัฐธรรมนูญก็จะต้องมีการไปแก้ไข พ.ร.ป.ว่าด้วยกันได้มาซึ่งวุฒิสภา 2561 เสียก่อน ซึ่งก็จะใช้เวลานานพอสมควร โดย สว.ชุดปัจจุบัน จะยังคงรักษาการต่อไป
 

สำหรับมาตรา 35 พ.ร.ป.ว่าด้วยการได้มาซึ่ง สว.2561 กำหนดว่า กรณีที่มีเหตุจำเป็นอันมิอาจหลีกเลี่ยงได้ เป็นเหตุให้ไม่สามารถจัดการเลือก ระดับอำเภอ ระดับจังหวัดหรือระดับประเทศพร้อมกันทั่วราชอาณาจักรตามวันที่คณะกรรมการประกาศกำหนดตามมาตรา 12 (1) อันมิใช่เป็นกรณีตามมาตรา 34 และคณะกรรมการมีมติด้วยคะแนนไม่น้อยกว่า 2 ใน 3 ของกรรมการทั้งหมดเท่าที่มีอยู่ (5 เสียง) ว่าการดำเนินการเลือกต่อไปตามกำหนดวันเดิม จะก่อให้เกิดความไม่เป็นธรรมหรือเรียบร้อย คณะกรรมการจะประกาศกำหนดวันเลือกใหม่ก็ได้ ในกรณีที่มีเหตุตามวรรคหนึ่งเกิดขึ้นในระหว่างเวลาเปิดการลงคะแนน คณะกรรมการจะสั่งยกเลิก การเลือก และประกาศกำหนดวันเลือกใหม่ก็ได้

มีรายงานว่า ในวันพรุ่งนี้ (7 มิ.ย.) สำนักงาน กกต.จะจัดงานเนื่องในวันคล้ายวันสถาปนาสำนักงาน กกต.ครบรอบ 26 ปี โดยสำนักงานได้แจ้งนัดหมายสื่อมวลชนว่า ในเวลา 13.30 น. นายแสวง บุญมี เลขาธิการ กกต. จะแถลงผลงาน กกต.ในโอกาสครบรอบ 26 ปี ซึ่งคาดว่าก็จะได้มีการชี้แจงถึงผลการประชุมในกรณีดังกล่าวด้วย