กาง 'รัฐธรรมนูญ 2560' คุณสมบัติแบบไหนไม่มีสิทธิเป็น 'เสนาบดี'

การฟอร์มทีมรัฐบาล ภายใต้การนำของ “เศรษฐา ทวีสิน” นายกรัฐมนตรีคนที่ 30 จากพรรคเพื่อไทย ดูเหมือนโผ ครม. ที่โผล่ออกมารายวัน จะกลายเป็นประเด็นดราม่า เพราะหน้าตาว่าที่รัฐมนตรีบางคน ถูกครหา มีมลทิน อาจผิดข้อบังคับตามรัฐธรรมนูญ 2560 ที่กำหนดคุณสมบัติ บุคคลที่จะเป็น “รัฐมนตรี” โดยเฉพาะกรณีของ “พิชิต ชื่นบาน” ทนายถุงขนม ที่ถูกวางตัวเป็น ว่าที่รัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี ที่เคยถูกศาลสั่งจำคุก มีสิทธิเป็น “เสนาบดี” ได้หรือไม่

กางรัฐธรรมนูญ 2560

 

 

ตามบทบัญญัติในรัฐธรรมนูญ 2560 มาตรา 160 ที่บังคับใช้ในปัจจุบัน เกี่ยวข้องกับคุณสมบัติการเป็นรัฐมนตรี ได้กำหนดคุณสมบัติของรัฐมนตรีไว้ 8 ข้อ ได้แก่

 

1. มีสัญชาติไทยโดยการเกิด
2. มีอายุไม่ต่ำกว่าสามสิบห้าปี
3. สำเร็จการศึกษาไม่ต่ำกว่าปริญญาตรีหรือเทียบเท่า
4. มีความซื่อสัตย์สุจริตเป็นที่ประจักษ์
5. ไม่มีพฤติกรรมอันเป็นการฝ่าฝืน หรือไม่ปฏิบัติตามมาตรฐานทางจริยธรรมอย่างร้ายแรง
6. ไม่มีลักษณะต้องห้ามตามมาตรา 98
7. ไม่เป็นผู้ต้องคำพิพากษาให้จำคุก แม้คดีนั้นจะยังไม่ถึงที่สุด หรือมีการรอการลงโทษ เว้นแต่ในความผิดอันได้กระทำโดยประมาท ความผิดลหุโทษ หรือความผิดฐานหมิ่นประมาท
8. ไม่เป็นผู้เคยพ้นจากตำแหน่งเพราะเหตุกระทำการอันเป็นการต้องห้ามตามมาตรา 186 หรือมาตรา 187 มาแล้วยังไม่ถึงสองปีนับถึงวันแต่งตั้ง

 

ขณะที่มาตรา 98 แห่งรัฐธรรมนูญ 2560 กำหนดบุคคลต้องห้าม มิให้ใช้สิทธิสมัครรับเลือกตั้งเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร (สส.) ไว้ดังนี้

 

 

1. ติดยาเสพติดให้โทษ
2. เป็นบุคคลล้มละลาย หรือเคยเป็นบุคคลล้มละลายทุจริต
3. เป็นเจ้าของ หรือผู้ถือหุ้นในกิจการหนังสือพิมพ์ หรือสื่อมวลชนใดๆ
4. เป็นบุคคลผู้มีลักษณะต้องห้ามมิให้ใช้สิทธิเลือกตั้งตามมาตรา 96 (1) (2) หรือ (4)
5. อยู่ระหว่างถูกระงับการใช้สิทธิสมัครรับเลือกตั้งเป็นการชั่วคราว หรือถูกเพิกถอนสิทธิสมัครรับเลือกตั้ง
6. ต้องคำพิพากษาให้จำคุก และถูกคุมขังอยู่โดยหมายของศาล
7. เคยได้รับโทษจำคุก โดยได้พ้นโทษมายังไม่ถึง 10 ปี นับถึงวันเลือกตั้ง เว้นแต่ในความผิดอันได้กระทำโดยประมาท หรือความผิดลหุโทษ
8. เคยถูกสั่งให้พ้นจากราชการ หน่วยงานของรัฐ หรือรัฐวิสาหกิจเพราะทุจริตต่อหน้าที่ หรือถือว่ากระทำการทุจริต หรือประพฤติมิชอบในวงราชการ
9. เคยต้องคำพิพากษา หรือคำสั่งของศาลอันถึงที่สุดให้ทรัพย์สินตกเป็นของแผ่นดินเพราะร่ำรวยผิดปกติ หรือเคยต้องคำพิพากษาอันถึงที่สุด ให้ลงโทษจำคุก เพราะกระทำความผิดตามกฎหมายว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต
10. เคยต้องคำพิพากษาอันถึงที่สุด ว่ากระทำความผิดต่อตำแหน่งหน้าที่ราชการหรือต่อตำแหน่งหน้าที่ในการยุติธรรม หรือกระทำความผิดตามกฎหมายว่าด้วยความผิดของพนักงานในองค์การหรือหน่วยงานของรัฐ หรือความผิดเกี่ยวกับทรัพย์ที่กระทำโดยทุจริตตามประมวลกฎหมายอาญา ความผิดตามกฎหมายว่าด้วยการกู้ยืมเงินที่เป็นการฉ้อโกงประชาชน กฎหมายว่าด้วยยาเสพติดในความผิดฐานเป็นผู้ผลิต นำเข้า ส่งออก หรือผู้ค้า กฎหมายว่าด้วยการพนันในความผิดฐานเป็นเจ้ามือหรือเจ้าสำนัก กฎหมายว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการค้ามนุษย์ หรือกฎหมายว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการฟอกเงินในความผิดฐานฟอกเงิน
11. เคยต้องคำพิพากษาอันถึงที่สุดว่ากระทำการอันเป็นการทุจริตในการเลือกตั้ง
12. เป็นข้าราชการซึ่งมีตำแหน่ง หรือเงินเดือนประจำนอกจากข้าราชการการเมือง
13. เป็นสมาชิกสภาท้องถิ่นหรือผู้บริหารท้องถิ่น
14. เป็นสมาชิกวุฒิสภา หรือเคยเป็นสมาชิกวุฒิสภา และสมาชิกภาพสิ้นสุดลงยังไม่เกิน 2 ปี
15. เป็นพนักงานหรือลูกจ้างของหน่วยราชการ หน่วยงานของรัฐ หรือรัฐวิสาหกิจหรือเป็นเจ้าหน้าที่อื่นของรัฐ
16. เป็นตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ หรือผู้ดำรงตำแหน่งในองค์กรอิสระ
17. อยู่ในระหว่างต้องห้ามมิให้ดำรงตำแหน่งทางการเมือง
18. เคยพ้นจากตำแหน่งเพราะเหตุตามมาตรา 144 หรือมาตรา 235 วรรคสาม

 

 

ประเด็นดังกล่าว เคยเกิดขึ้นกับ นายนครชัย ขุนณรงค์ หรือ ไอซ์ ระยอง อดีต สส.ระยอง เขต 3 พรรคก้าวไกล ที่ถูกโจมตีว่า ขาดคุณสมบัติในการเป็น สส. หรือไม่ เนื่องจากเคยเป็นนักโทษ คดีลักทรัพย์ในพื้นที่ จ.ชลบุรี ปี 2542-2543 ซึ่งคดีถึงที่สุดแล้ว โดยศาลลงโทษจำคุก 1 ปี 6 เดือน แต่ไอซ์ ระยอง แสดงความรับผิดชอบ ด้วยการประกาศลาออก ทำให้ต้องมีการเลือกตั้ง สส.ระยอง ใหม่

 

 

ส่วนประเด็นของ “พิชิต ชื่นบาน” ศาลฎีกาฯ มีคำสั่งจำคุก 6 เดือน ฐานละเมิดอำนาจศาล หากพิจารณาจากมาตรา 98 (7) จะพบว่า นายพิชิต ถูกคำสั่งจำคุก 6 เดือนเมื่อปี 2551 ปัจจุบันผ่านมากว่า 15 ปีแล้ว ดังนั้น จึงพ้นโทษเกิน 10 ปี นั่นจึงทำให้เขาไม่ติดคุณสมบัติข้อนี้

 

 

แต่ก็อาจเป็นประเด็นที่ทำให้ถูกสังคม โดยเฉพาะพรรคก้าวไกล วิพากษ์วิจารณ์ ว่าเป็นรัฐมนตรี มีมลทิน ไม่ต่างจาก ไอซ์ ระยอง ที่ยังแสดงสปิริต ลาออก แม้ดูจากข้อกำหนด ก็อยู่ในเงื่อนเดียวกัน