
บุญผะเหวด ร้อยเอ็ด คือเทศน์มหาชาติมีทำนอง
04 มี.ค. 2554
ร้อยเอ็ด มีนามเต็มในตำนานว่า เมืองร้อยเอ็ดประตู หมายถึงเมืองที่มีอำนาจทางการเมืองและการค้าแผ่ขยายกว้างไกลออกไปทุกสารทิศ เสมือนมีร้อยเอ็ดประตูเมือง ประดุจกรุง ทวารวดี ในมหากาพย์ของชมพูทวีป
งาน บุญผะเหวดร้อยเอ็ด ฟังเทศน์มหาชาติ 13 กัณฑ์ จะมีระหว่างวันที่ 5-7 มีนาคม
“ผะเหวด” เป็นคำเพี้ยนเสียงและเพี้ยนรูปจาก “พระเวส” คือ พระเวสสันดร ในชาดกเรื่องพระเวสสันดร
ทำนองเทศน์มหาชาติ แตกต่างไปตามท้องถิ่น แต่มีต้นเค้าจากที่เดียวกัน คือ ทำนองขับลำทำขวัญของหมอผีหรือหมอขวัญ ราว 3,000 ปีมาแล้ว โดยใช้รูปแบบฉันทลักษณ์เรียก “ร่าย” ซึ่งไม่มีในอินเดีย-ลังกา
ร่ายเป็นแบบแผนเก่าสุดของร้อยกรองตระกูลไทย-ลาว ทางภาคเหนือเรียก “ฮ่ำ” (ร่ำ) ส่วนภาษาอีสานเรียก “ฮ่าย” หรือ กาพย์เซิ้ง โบราณจัดฉันทลักษณ์ร่าย อยู่ในกลุ่มกลอน เรียก กลอนร่าย
แต่แยกเรียกตามบทบาทหน้าที่อีกว่า “กาพย์เซิ้ง” ใช้เซิ้ง, “กลอนสวด” ใช้สวด, “กลอนเทศน์” ใช้เทศน์ เช่น เทศน์มหาชาตินั้นแล
"เรือนอินทร์ หน้าพระลาน"