สืบสาน 99 ปี "บุญสารทเดือนสิบเมืองคอน" กระตุ้นสำนึก บาปบุญ คุณ โทษ

…ทำบุญเหอทำบุญวันสารท ยกหฺมฺรับดับถาดไปร้องไปฮา.....พองลาหนมแห้ง ตุ้งแตงตุ๊กตา ไปร้องไปฮา….สาเสดเวทนาเปรต….เหอ……..

นี่เป็นบทร้อยกรองที่บ่งบอกและตอกย้ำถึงการทำบุญในทางพระพุทธศาสนา เป็นที่มาก่อกำเนิด “งานประเพณีบุญสารทเดือนสิบ”ของนครศรีธรรมราช และชาวปักษ์ใต้ที่ยิ่งใหญ่ ซึ่งมีความเชื่อว่าบรรพบุรุษที่ล่วงลับไปแล้วจะถูกปล่อยขึ้นมาจากนรกภูมิ ขึ้นมายังโลกมนุษย์เพื่อขอรับส่วนบุญกุศลที่ลูกหลานร่วมกันทำบุญอุทิศไปให้ในช่วงเทศกาลเดือนสิบ และนำกลับไปไถ่ถอนบาปให้ลดน้อยลงหรือหมดไป จะได้มีโอกาสได้ไปผุดไปเกิดในภพใหม่ ซึ่งบรรพบุรุษที่ถูกปล่อยขึ้นมาจะมีลักษณะรูปร่างต่าง ๆ ตามกรรมที่เคยกระทำเมื่อครั้งมีชีวิตหรือเรียกว่า “เปรต” ซึ่งนรกภูมิจะปล่อยขึ้นมายังโลกมนุษย์ นับตั้งแต่วันแรม 1 ค่ำ เดือนสิบ ถึงวันแรม 15 ค่ำ เดือนสิบรวมเวลา 15 ราตรี

 

ประเพณี ”สารทเดือนสิบ” ของจังหวัดนครศรีธรรมราช ถือกันว่าเป็นประเพณีที่เป็นรูปแบบและศูนย์รวมการทำบุญ อุทิศส่วนกุศลให้แก่บรรพบุรุษที่ล่วงลับไปแล้วที่ยิ่งใหญ่มากที่สุดในรอบปี เป็นการแสดงความกตัญญูกตเวทีต่อผู้มีพระคุณ ..

 

ว่ากันว่าในช่วงเทศกาลเดือนสิบชาวนครศรีธรรมราชจะอยู่แห่งหนตำบลใดก็ตามจะต้องกลับมาบ้านเกิด เพื่อร่วมทำบุญให้กับบรรพบุรุษ บรรพชน ซึ่งเมื่อครั้งยังมีชีวิตอยู่ได้กระทำกรรมชั่วหรือสร้างบาปกรรมเอาไว้และแม้จะล่วงลับและกลายเป็น “เปรต” ไปแล้วก็ตามโดยเมื่อเสียชีวิตต้องไปเป็นเปรตอยู่ในนรกภูมิถูกลงโทษทัณฑ์ในลักษณะต่าง ๆ ตามบาปกรรมที่ได้กระทำเอาไว้เมื่อครั้งที่ยังมีชีวิตอยู่ ได้รับความทุกขเวทนาอย่างแสนสาหัส

 

 

 

 

 

“ตามคติความเชื่อของชาวนครศรีธรรมราชและปักษ์ใต้เชื่อกันว่า ในช่วงวันแรม 1 ค่ำ เดือนสิบ ในปีนี้ตรงกับวันที่ 11 กันยายน 2565 พญายมราชจะปลดปล่อยพวกเปรตทั้งหลายให้ขึ้นมาเยือนโลกมนุษย์ เพื่อเยี่ยมเยียนบุตรหลานพร้อมทั้งขอรับส่วนบุญกุศลที่ลูกหลานอุทิศไปให้ในช่วงประเพณีบุญสารทเดือนสิบโดยในวันดังกล่าวลูกหลานบนโลกมนุษย์จะร่วมกันทำบุญครั้งแรกของเทศกาลเดือนสิบ  เรียกว่า “บุญรับตายาย หรือ “บุญรับเปรต” และทำบุญตลอดช่วงที่เปรตจะขึ้นมาอยู่ในโลกมนุษย์ 15 ราตรี หลังจากนั้นบรรดาเปรตทั้งหลายก็จะถูกเรียกตัวกลับนรกภูมิ ชดใช้กรรมตามเดิม

 

 

 

 

ในวันแรม 15 ค่ำ เดือนสิบในปีนี้ตรงกับวันที่ 25 กันยายน 2565 ซึ่งเปรตแต่ละตนจะนำเอาบุญกุศลที่ลูกหลานร่วมกันอุทิศไปให้ในช่วงการทำบุญสารทเดือนสิบ นำไปใช้ลดหย่อนโทษให้เบาบางลงหรือหมดโทษพ้นผิดมีโอกาสไปผุดไปเกิดในภพภูมิใหม่ ในขณะที่เปรตตนไม่มีลูกหลานทำบุญอุทิศไปให้ก็จะโกรธแค้นในขณะที่เดินทางกลับนรกภูมิก็จะเด็ดรูดใบไม้พร้อมกล่าวสาปแช่งลูกหลานและคนในวงศ์ตระกูลว่าเป็นคน “อกตัญญู” ไม่รู้จักบุญคุณของบรรพบุรุษ-บรรพชน เชื่อกันว่าคำสาปแช่งของเปรตหรือบรรพบุรุษนั้น เป็นความอัปมงคลที่ทำให้การดำรงชีวิตตกต่ำในสังคม ไม่เจริญรุ่งเรืองทั้งในหน้าที่การงานหรือต้องพบกับปัญหาและความวิบัติ ฉิบหายต่าง ๆ นานา  จึงเป็นเหตุผลสำคัญที่ลูกหลานชาวนครศรีธรรมราช เกรงกลัวคำสาปแช่งของบรรพบุรุษ บรรพชน ไม่ว่าจะอยู่แห่งหนตำบลใดจึงต้องเดินทางกลับมาบ้านเกิดร่วมทำบุญเดือนสิบอย่างพร้อมเพรียงหรือเรียกว่าอีกอย่างหนึ่งว่าเทศกาล “รวมญาติสารทไทย”   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

นายไกรศร วิศิษฏ์วงศ์   ผู้ว่าราชการจังหวัดนครศรีธรรมราช กล่าวว่า  ในอดีตนครศรีธรรมราช มีความเจริญในทุก ๆ ด้านเป็นดินแดนศูนย์กลางพุทธศาสนา ซึ่งตามคติความเชื่อว่าปู่ ย่า ตายาย หรือบรรพบุรุษที่เสียชีวิตไปก็จะตกนรกภูมิชดใช้กรรมชั่วที่ทำไว้เมื่อครั้งมีชีวิต ซึ่งก็คือ “เปรต” ที่มีรูปร่างลักษณะต่าง ๆ ตามกรรมที่ก่อไว้ในสมัยยังมีชีวิตและถูกปล่อยมาจากนรกภูมินั้นเอง

 

 

 

ดังนั้น “เปรต” จึงเป็นหัวใจหลักและเป็นที่มาของการทำบุญในช่วงเทศกาลสารทเดือนสิบอย่างแท้จริง และเป็นการทำบุญในช่วงเทศกาลเดือนสิบ เป็นการทำบุญที่แสดงออกถึงความกตัญญูกตเวทีผู้มีพระคุณ ซึ่งเป็นเอกลักษณ์ อัตลักษณ์ของการเป็นคนดี…. “ความเชื่อเรื่อง “เปรต”จึงเป็นเรื่องที่เกี่ยวข้องกับบาปบุญคุณโทษที่เกิดจากพฤติกรรมและการกระทำของมนุษย์ในขณะที่ยังมีชีวิตอยู่ และส่งผลกระทบโดยตรงเมื่อถึงคราวเสียชีวิต เรื่องราวเกี่ยวของเปรตน่าจะนำมาปลูกฝังและขยายผลให้เกิดการซึมซับไปสู่เด็ก เยาวชนรวมทั้งประชาชนทั่วไปให้รู้สึกเกรงกลัวต่อการกระทำผิด เกรงกลัวละอายต่อบาป เกิดความสำนึกว่าหากทำผิด ทำชั่วหรือทำบาปเมื่อเสียชีวิตต้องตกนรกอเวจีกลายเป็นเปรตชดใช้กรรมทนทุกขเวทนาอย่างแสนสาหัส งานบุญสารทเดือนสิบคือการที่ลูกหลานชาวนครศรีธรรมราช เดินทางกลับบ้านเกิดเพื่อร่วมทำบุญครั้งใหญ่ที่สุดในรอบปีหรือที่เรียกว่า “รวมญาติสารทไทย”

 

 

 

 

“การทำบุญเดือนสิบคือลูกหลานญาติพี่น้องจะร่วมกันจัดสำรับข้าวของต่าง ๆ ไปทำบุญที่วัดเรียกว่า “จัดหฺมฺรับ” (สำรับ) โดยหัวใจที่สำคัญที่สุดของจัดหฺมฺรับ สิ่งที่ขาดไม่ได้คือขนม 5 อย่าง แต่ละอย่างล้วนมีความหมายในตัวเองและถือเป็นหัวใจของหฺมฺรับ ประกอบด้วย

1. ขนมพอง เป็นสัญลักษณ์แทนแพสำหรับผู้ล่วงลับใช้ล่องข้ามห้วงมหรรณพ

2.ขนมลา แทนเครื่องนุ่งห่มแพรพรรณ

3.ขนมกง หรือ ขนมไข่ปลา แทนเครื่องประดับ

4. ขนมดีซำ แทนเงินเบี้ยสำหรับใช้สอย

5. ขนมบ้า แทนสะบ้าใช้เล่นในงานเทศกาลสงกรานต์ (คนเฒ่าคนแก่บางท่านบอกว่าหัวใจของหฺมฺรับมี 6 อย่าง) 

6 คือ ขนมลาลอยมัน ใช้แทนฟูกหมอน รวมอยู่ด้วย”

 

ทางด้านนายไพฑูรย์ อินทศิลา ประธานจัดกรรม “นิทรรศการหุ่นเปรต -พาเหรดเปรต เดือนสิบ  กล่าวว่า สำหรับกำหนดการงานประเพณีเทศกาลสารทเดือนสิบ ประจำปี 2565  จัดขึ้นระหว่างวันที่ 19 – 28 กันยายน 2565  ณ. สวนสมเด็จพระศรีนครินทร์ 84 (ทุ่งท่าลาด) บริเวณ ตลาดริมน้ำสวนศรีธรรมโศก-สนามหน้าเมือง โดยกิจกรรมที่เป็นหัวใจหลักของงานบุญสารทเดือนสิบคือการจัดกิจกรรม “นิทรรศการประกวดหุ่นเปรต-พาเหรดเปรต”

 

สำหรับกิจกรรมนิทรรศการหุ่นเปรตเดือนสิบกำหนดขบวนแห่เปรตในวันแรม 13 ค่ำ เดือนสิบ ตรงกับวันที่ 23 กันยายน 2565 จากหน้าวิหารหลวงวัดพระมหาธาตุวรมหาวิหารไปยังสวนศรีธรรมโศกราช และในช่วงกลางคืน มีการแสดงประกวด ประชัน แข่งขันหนังตะลุง มโนราห์ ศิลปะการละเล่นและการเสดงพื้นบ้านและรำวงเวียนครกคณะดังในจังหวัดนครศรีธรรมราช

 

ส่วนขบวน “แห่หฺมฺรับ”ในวันแรม 14 ค่ำ เดือนสิบ ตรงกับวันที่ 24 กันยายน 2565 จากบริเวณสนามหน้าเมืองไปยังวัดพระมหาธาตุวรมหาวิหาร เพื่อนำหฺมฺรับไปถวายพระภิกษุสงฆ์ และประกอบพิธีการสวดบังสุกุล เพื่ออุทิศบุญกุศลให้บรรพบุรุษ บรรพชน หรือ“เปรต”ในวันแรม 15 ค่ำ เดือนสิบ ซึ่งเป็นวันสุดท้ายที่เปรตจะอยู่ในโลกมนุษย์ โดยมีการตั้งเปรตและมีพิธีที่สำคัญอีกอย่างหนึ่งคือการ “ชิงเปรต” อย่างสนุกสนานและตั้งใจเรียกวันนี้ว่าวันส่งตายายหรือ“ส่งเปรต” 

 

นอกจากนี้ ยังมีกิจกรรมการกุศลร้าน“กาชาด”เพื่อหารายได้ช่วยเหลือผู้ประสบสาธารณภัยต่าง ๆ รวมทั้งการจัดกิจกรรมการการออกบูธ การสาธิต การแสดง การประกวดประชันแลพะแข่งขัน มหรสพพื้นบ้าน  ศิลปิน ดารา มากมาย รวมทั้งการประกวดนางสาวนครศรีธรรมราชอีกด้วย

 

ทางด้านนางจิรา วงศ์สวัสดิ์ ประชาสัมพันธ์จังหวัดนครศรีธรรมราช กล่าวว่า การร่วมทำบุญในช่วงเดือนสิบของประชาชนชาวพุทธในจังหวัดนครศรีธรรมราชและภาคใต้มีมานานนับพันปี ซึ่งมีการรวบรวมจัดกิจกรรมเป็นรูปธรรมเมื่อปี 2466 ในปีนี้เป็นปีที่ 99   การจัดกิจกรรมทุกอย่างมีการเตรียมการเป็นอย่างดีให้เป็นไปตามมาตรการป้องกันการระบาดโควิด19 ที่รัฐบาลกำหนด จึงเชื่อว่าจะทำให้เกิดภาพลักษณ์ที่ดีเป็นแรงดึงดูดให้นักท่องเที่ยวตัดสินใจเดินทางเข้ามาท่องเที่ยวในจังหวัดนครศรีธรรมราช ในช่วงการจัดงานประเพณีบุญสารทเดือนสิบมากเป็นประวัติการณ์อย่างแน่นอน”.

 

ไพฑูรย์ อินทศิลา จ.นครศรีธรรมราช  
                   

 

อัพเดทประเด็นที่เป็นกระแส กับ คมชัดลึก เพิ่มเติม ที่นี่
Facebook - https://www.facebook.com/komchadluek
Twitter - https://twitter.com/Kom_chad_luek

 

 

เช็กรายชื่อศิลปินเข้าชิง "คมชัดลึก ลูกทุ่ง Awards 2565" ใครคือ 6 Candidate กับ 8  สาขา Popular Vote ได้ที่นี่   

( https://awards.komchadluek.net/# )