พระเมตตา "สมเด็จพระพันปีหลวง" เสด็จช่วยชาวกัมพูชานับแสนชีวิตบนเขาล้าน | คมชัดลึก

บันทึกประวัติศาสตร์ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงมีพระราชเสาวนีย์ให้จัดตั้ง "ศูนย์ราชการุณย์สภากาชาดไทย เขาล้าน" จังหวัดตราด ครั้นนั้นเป็นการโอบอุ้มชีวิตชาวกัมพูชานับแสนที่หลั่งไหลหนีภัยสงครามและการฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ในยุคเขมรแดง เมื่อปี พ.ศ. 2522

ภาพความทุกข์ระทม ณ ชายแดน!

ย้อนไปเมื่อปี 2522 สถานการณ์สงครามภายในกัมพูชาระหว่างกองกำลังเขมรแดงกับฝ่ายต่อต้านทวีความรุนแรง ความอดอยาก ยากแค้น และการไล่ล่าฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ ทำให้ราษฎรกัมพูชาจำนวนมหาศาลต้องเดินเท้าอพยพมายังชายแดนไทย บริเวณบ้านเขาล้าน อำเภอคลองใหญ่ จังหวัดตราด คือหนึ่งในจุดที่ผู้อพยพรวมตัวกันอย่างแออัด
 

ผู้อพยพจำนวนมากจูงลูกอุ้มหลานพยายามเดินทางข้ามพรมแดนเข้ามาหนีภัยในไทย หลายคนอยู่ในสภาพ ผอมเหลือแต่กระดูก ติดโรคไข้ป่า ขาดน้ำดื่ม ขาดสารอาหารอย่างรุนแรง บางคนเสียชีวิตไปก่อนถึงชายแดนด้วยซ้ำ สภาพพื้นที่เต็มไปด้วยคนเจ็บป่วยและผู้เสียชีวิตนอนเรียงราย ไม่มีแม้แต่ห้องสุขา เป็นภาพความทุกข์ทรมานที่สะเทือนใจอย่างที่สุด

 

มีรายงานว่า มีแม่ที่อุ้มลูกเล็กกับจูงลูกโตหน่อยเดินทางรอนแรมหลบหนีจากการถูกเขมรแดงตามจับมาเรื่อย ๆ จนหลงทาง น้ำและอาหารก็ไม่มี แม่ผู้พยายามสู้ถึงที่สุดต้องตัดใจลุกออกเดินทั้งน้ำตาในขณะลูกคนที่โตกว่ายังผล็อยหลับอยู่ใต้ร่มไม้ ด้วยหวังว่าเด็กโตคล่องตัวอาจพอมีทางรอดได้ เพราะการกระเตงไปด้วยกันแบบนั้น จะยิ่งถ่วงกันเองแล้วอาจอดตายหรือถูกจับได้ทั้งหมด แม่ผู้ใจสลายตัดสินใจอุ้มลูกเล็กแล้วเดาทางไปหาทางรอดดาบหน้า
 

 

เมื่อความทุกข์ทรมานของเพื่อนมนุษย์ทราบถึงสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ฯ ทรงตัดสินพระทัยเสด็จพระราชดำเนินด้วยเฮลิคอปเตอร์พระที่นั่งไปยังพื้นที่ชายหาดเขาล้านทันทีในวันที่ 25 พฤษภาคม 2522 ผู้ตามเสด็จในเหตุการณ์เล่าว่า สภาพพื้นที่เต็มไปด้วยผู้ป่วย กองขับถ่าย และความไม่ถูกสุขลักษณะ แต่สมเด็จพระพันปีหลวง ทรงพระดำเนินเข้าไปตรวจเยี่ยมและแตะตัวเด็ก ๆ เพื่อดูสภาพร่างกายและอาการไข้ ไม่ทรงรังเกียจในความสกปรกยากแค้นนั้น ทรงรับสั่งให้หมอหลวงและผู้ตามเสด็จฯ เข้าช่วยเหลือโดยทันที ใครพกอะไรติดมาก็หยิบยื่นช่วยบรรเทาทุกข์ตรงหน้า เท่าที่แต่ละท่านจะมีติดตัว

พระองค์ทรงให้นำกระติกน้ำดื่มส่วนพระองค์ ออกมาให้ผู้อพยพที่ขาดน้ำรุนแรงได้จิบดื่ม เพราะมีอาการขาดน้ำรุนแรง ด้วยทรงมีพระประสบการณ์เลี้ยงดูเด็กและผู้ป่วยเจ็บมาก่อน พระองค์ยังพระราชทานคำแนะนำให้เจ้าหน้าที่ว่า เนื่องจากคนส่วนใหญ่โดยเฉพาะเด็กทารกไม่ได้ดื่มนมมานาน จุลินทรีย์ที่จะใช้ย่อยนมจึงไม่น่าจะมีเหลือในลำไส้แล้ว จึงไม่ควรให้ดื่มนมจนกว่าจะได้รับการฟื้นฟูสภาพร่างกายด้วยน้ำสะอาดไประยะหนึ่งก่อน มิฉะนั้นจะเป็นอันตรายถึงชีวิตต่อทารกได้

 

กาง "กากบาทแดง" พื้นที่กาชาด ปลอดภัยจากการโจมตี!

หลังจากทรงเห็นความจำเป็นเร่งด่วน ทรงรับสั่งให้จัดตั้งหน่วยบรรเทาทุกข์ในนามสภากาชาดไทย ขึ้นในพื้นที่อย่างรวดเร็ว โดยมีพระราชเสาวนีย์ให้ใช้ผ้ามาผูกบนหลังคาเต็นท์ แล้วทากากบาทสีแดงขนาดใหญ่ เพื่อประกาศให้ทุกฝ่ายทราบว่า จุดนี้คือ พื้นที่กาชาด ที่ต้องปลอดจากการโจมตีใด ๆ

 

ในระยะแรกผู้อพยพทำที่พักอาศัยอยู่ที่ใต้ต้นไม้โดยใช้อุปกรณ์ที่มีอยู่ เช่น ผ้าขาวม้า เป็นเครื่องบังแดดบังฝน ต่อมา ได้รับการแจกผ้าพลาสติกเพื่อใช้เป็นที่บังแดดบังฝน ระยะต่อมามีการก่อสร้างเพิงเป็นที่พักชั่วคราวทำด้วยไม้ไผ่หลังคา มุงแฝกและใบจาก และได้สร้างเพิงชั่วคราวเพื่อใช้เป็นที่ทำการในการให้ความช่วยเหลือผู้อพยพ รวมทั้งที่พักและหน่วยพยาบาล ต่อมาจึงได้สร้างอาคารถาวร ประกอบด้วยสถานที่เลี้ยงเด็กกำพร้า โรงฝึกอบรม โรงเรียน และบ้านพัก ศูนย์สภากาชาดไทย 

 

ที่สำคัญที่สุด! พระองค์ยังทรงกำหนด ประทับแรมในพื้นที่ เพื่อเป็นขวัญและกำลังใจอันยิ่งใหญ่แก่ทั้งผู้อพยพ เจ้าหน้าที่ และอาสาสมัครชาวบ้านที่เข้าช่วยเหลือเพื่อนมนุษย์

 

ศูนย์สภากาชาดไทย เขาล้าน ได้ให้ความอนุเคราะห์ช่วยเหลือชาวกัมพูชาอพยพเป็นเวลา 7 ปีเศษ ก่อนจะปิดลงอย่างเป็นทางการในวันที่ 4 กรกฎาคม 2529 นับเป็น "บันทึกประวัติศาสตร์แห่งการช่วยชีวิตโดยไม่หวังสิ่งตอบแทน" ที่โลกต้องจารึกถึงพระเมตตาคุณอันไพศาลจากสมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง

 

ปัจจุบัน ศูนย์ราชการุณย์สภากาชาดไทย เขาล้าน ได้ถูกพัฒนาเป็น พิพิธภัณฑ์เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง และเป็นแหล่งเรียนรู้ด้านมนุษยธรรมและประวัติศาสตร์ที่สำคัญของชาติ