20 วัตถุโบราณ"ไทย" ส่งคืนให้ "กัมพูชา" มีที่มาอย่างไร คมจบให้ | คมชัดลึก

เรียกว่าประเด็นอะไรที่เกี่ยวโยงกับประเทศเพื่อนบ้านอย่าง "กัมพูชา" ในห้วงแห่งความอ่อนไหวนี้ก็พูดถึงไปหมด ล่าสุดในโลกออนไลน์มีการเปิดประเด็นที่รัฐบาลไทย ส่งมอบวัตถุโบราณคืนให้กับ "กัมพูชา" จำนวน 20 รายการ จนเป็นพูดถึงกัน ซึ่งวัตถุโบราณดังกล่าวนั้นมีที่มาแบบไหน "คมจบให้" มาเล่าให้ทราบกัน 

 

 

จุดเริ่มต้นส่งมอบวัตถุโบราณคืน"กัมพูชา"

• ปี พ.ศ.2543 กรมศุลกากรได้ตรวจยึดโบราณวัตถุเขมรที่นำเข้าโดยผิดกฎหมายซึ่งนำเข้ามาจากประเทศสิงคโปร์ จำนวน 43 รายการ
   
• ต่อมากรมศิลปากรได้มีการตรวจสอบและมอบโบราณวัตถุคืนให้กัมพูชา ตามมติ ครม. (24 ก.พ.2552 และ 13 ม.ค.2558) แล้ว จำนวน 23 รายการ คงเหลือโบราณวัตถุอีก 20 รายการ
   
• ปี พ.ศ.2567 นางรัดเกล้า อินทวงศ์ สุวรรณคีรี รองโฆษกประจำสำนักนายกรัฐมนตรี เปิดเผยว่า ครม. มีมติอนุมัติให้ กระทรวงวัฒนธรรม (วธ.) โดยกรมศิลปากร มอบโบราณวัตถุ 20 รายการ คืนให้ราชอาณาจักรกัมพูชา

"...เพื่อเป็นการปฏิบัติตามพันธกรณีของความตกลงทวิภาคีระหว่างรัฐบาลแห่งราชอาณาจักรไทย และกัมพูชา รวมทั้งเพื่อเป็นการกระชับความสัมพันธ์อันดีระหว่างไทยและกัมพูชา และแสดงให้เห็นว่าประเทศไทยเป็นภาคีที่ยึดมั่นและปฏิบัติตามเงื่อนไขที่กำหนดในความตกลงทวิภาคีอย่างเคร่งครัด..." 

 

กรมศิลปากร

"กรมศิลปากร" ได้ตรวจสอบแล้วไม่สามารถยืนยันได้ว่าเป็นทรัพย์สินทางวัฒนธรรมที่มีถิ่นกำเนิดในกัมพูชาหรือไม่ เนื่องจากโบราณวัตถุทั้ง 20 รายการ เป็นโบราณวัตถุที่สามารถพบได้ในโบราณสถานทั้งในประเทศไทยและกัมพูชา

คณะรัฐมนตรีจึงมีมติเมื่อวันที่ 13 ม.ค. 2558 ให้กรมศิลปากรแจ้งผลการตรวจสอบดังกล่าวให้รัฐบาลกัมพูชาทราบ โดยหากรัฐบาลกัมพูชาประสงค์จะขอรับโบราณวัตถุดังกล่าวคืน ขอให้รัฐบาลกัมพูชาจัดส่งหลักฐานยืนยันเป็นลายลักษณ์อักษรว่าโบราณวัตถุทั้ง 20 รายการ เป็นโบราณวัตถุที่มีถิ่นกำเนิดในกัมพูชา 

 

"..."รัฐบาลกัมพูชา" ได้ส่งคำร้องเพื่อขอรับคืนโบราณวัตถุทั้ง 20 รายการ พร้อมทั้งส่งเอกสารและหลักฐานยืนยันสิทธิเรียกร้องในโบราณวัตถุดังกล่าว ซึ่งจากการตรวจสอบของกรมศิลปากร ยืนยันได้ว่า โบราณวัตถุทั้ง 20 รายการ เป็นวัตถุที่มีแหล่งกำเนิดในกัมพูชา กระทรวงวัฒนธรรม จึงขออนุมัติมอบโบราณวัตถุ 20 รายการ คืนให้กัมพูชา..."

 

 

• 1. ส่วนองค์พระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวร 4 กร ศิลปะเขมรแบบบายน พุทธศตวรรษที่ 18
• 2. ส่วนองค์พระพุทธรูปยืน ศิลปะเขมรแบบบายน พุทธศตวรรษที่ 18
• 3. ส่วนองค์เทวรูป ศิลปะเขมรแบบบายน พุทธศตวรรษที่ 18
• 4. ส่วนองค์เทวรูป ศิลปะเขมรแบบนครวัด พุทธศตวรรษที่ 18
• 5. ส่วนองค์พระพุทธรูปปางประทานอภัย ศิลปะเขมรแบบบายน พุทธศตวรรษที่ 18
• 6. ส่วนองค์เทวรูป ศิลปะเขมรแบบนครวัด พุทธศตวรรษที่ 17
• 7. กลีบขนุนรูปทวารบาล ศิลปะเขมรแบบบาปวน – นครวัด พุทธศตวรรษที่ 16 – 17
• 8. กลีบขนุนรูปทวารบาล ศิลปะเขมรแบบบาปวน พุทธศตวรรษที่ 16
• 9. กลีบขนุนรูปทวารบาล ศิลปะเขมรแบบบาปวน พุทธศตวรรษที่ 16
• 10. กลีบขนุนรูปฤาษี ศิลปะเขมรแบบนครวัด พุทธศตวรรษที่ 17
• 11. กลีบขนุนรูปทวารบาล ศิลปะเขมรแบบบาปวนตอนปลาย – นครวัดตอนต้น พุทธศตวรรษที่ 16 – 17
• 12. กลีบขนุนรูปฤาษี ศิลปะเขมรแบบบาปวนตอนปลาย – นครวัดตอนต้น พุทธศตวรรษที่ 16 – 17
• 13. กลีบขนุนรูปพระอินทร์ทรงช้างเอราวัณ ศิลปะเขมรแบบบาปวนตอนปลาย – นครวัดตอนต้น พุทธศตวรรษที่ 16 – 17
• 14. กลีบขนุนรูปฤาษี ศิลปะเขมรแบบบาปวน พุทธศตวรรษที่ 16
• 15. กลีบขนุนรูปพระยมทรงกระบือ ศิลปะเขมรแบบบาปวน พุทธศตวรรษที่ 16
• 16. กลีบขนุนรูปพระวรุณทรงหงส์ ศิลปะเขมรแบบบาปวน พุทธศตวรรษที่ 16
• 17. นาคปักรูปครุฑยุดนาค ศิลปะเขมรแบบบาปวนตอนปลาย – นครวัดตอนต้น พุทธศตวรรษที่ 16 – 17
• 18. นาคปักรูปครุฑยุดนาค ศิลปะเขมรแบบบาปวนตอนปลาย – นครวัดตอนต้น พุทธศตวรรษที่ 16 – 17
• 19. กลีบขนุนรูปเทพธิดายืนอยู่ในซุ้มใบระกา ศิลปะเขมรแบบบาปวนตอนปลาย – นครวัดตอนต้น พุทธศตวรรษที่ 16 – 17
• 20. กลีบขนุนรูปเทพธิดายืนอยู่ในซุ้มใบระกา ศิลปะเขมรแบบบาปวนตอนปลาย – นครวัดตอนต้น พุทธศตวรรษที่ 16 – 17

 

 

 

ทั้งนี้ 25 เมษายน 2568 เว็บไซต์เนชั่นทีวี ได้อัปเดตข้อมูลว่า "โฆษกรัฐบาล ได้ส่งข้อความชี้แจงของเจ้าหน้าที่กรมศิลปากร มายังผู้สื่อข่าวเนชั่นทีวี ระบุว่า

 

"ภายหลังมติ ครม.  เมื่อปี 2567 ให้ส่งมอบวัตถุโบราณ 20 ชิ้นที่เหลือ ซึ่งพิสูจน์ได้แล้วว่าเป็นของกัมพูชา ให้กับทางกัมพูชานั้น ทางกระทรวงวัฒนธรรมของทั้งสองประเทศได้ประสานงานกันเพื่อเตรียมการด้าน logistics ของการส่งมอบ ซึ่งจะเป็นการส่งมอบทางบก ผ่านไปทางเมืองเสียมราฐ ในชั้นนี้คาดว่าจะเป็นช่วงเดือน ก.ค. 2568"

 

 

ล่าสุด เมื่อวันที่ 4 กรกฎาคม 2568 "นางสาวแพทองธาร ชินวัตร" นายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม เป็นประธานการประชุมรับฟังนโยบายจากทุกภาคส่วนในกระทรวงวัฒนธรรม เนื่องในโอกาสเข้าปฏิบัติงานในฐานะรัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรมวันแรกว่า กระทรวงวัฒนธรรม (วธ.) ถือว่ามีบทบาทหลักในการส่งเสริมเอกลักษณ์ และวัฒนธรรมประจำชาติไทย เป็น soft power ของไทยที่ชาวต่างชาติให้การยอมรับ ในโอกาสนี้ขอย้ำในนโยบายหลักๆ ที่สำคัญ ที่ตั้งใจในการมาผลักดันทำงานในฐานะรัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม เบื้องต้นดังนี้
 

ในช่วงการเปิดประชุม ชี้แจงก่อนว่า ตามที่ได้มีข่าวปลอมในออนไลน์ เรื่อง การคืนวัตถุโบราณจำนวน 20 ชิ้นให้กับทางกัมพูชาในช่วงรัฐบาลของตนเองนั้น ขอยืนยันว่าไม่เป็นความจริง และจะดำเนินการแจ้งความกับผู้ปล่อยข่าวดังกล่าว โดยกรณีดังกล่าวเกิดขึ้นตั้งแต่ยังไม่ได้มารับตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม ซึ่งได้รับรายงานจากอธิบดีกรมศิลปากร จึงขอสรุปในรายละเอียดข้อเท็จจริงดังนี้
 

• 1. ตั้งแต่ ปีพ.ศ. 2558 ในช่วงรัฐบาลพล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรี ประเทศไทยได้ส่งคืนโบราณวัตถุแล้ว 23 รายการ หลังตรวจสอบว่าเป็นของกัมพูชา จากจำนวน 43 ชิ้นที่ลักลอบนำเข้าจากสิงคโปร์ตั้งแต่ปีพ.ศ. 2543

 

• 2. วันที่ 21 พฤษภาคม 2567 มติ ครม.รัฐบาลท่านนายกฯ เศรษฐา ทวีสิน ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี มีมติเห็นชอบให้ส่งมอบโบราณวัตถุ 20 รายการแก่กัมพูชา ตามที่กระทรวงวัฒนธรรมเสนอ หลังจากกรมศิลปากร และคณะผู้เชี่ยวชาญยืนยันว่าวัตถุโบราณมีต้นกำเนิดในกัมพูชา

 

• 3. ปัจจุบัน อยู่ในขั้นตอนการจัดสรรงบประมาณของกรมศิลปากร กระทรวงวัฒนธรรมในการจัดส่งคืน ซึ่งได้รับรายงานว่างบประมาณในปีปัจจุบันไม่เพียงพอในการขนส่ง และไม่เป็นเรื่องเร่งด่วนในการของบกลาง จึงอาจจะต้องส่งเรื่องเพื่อขอตั้งงบประมาณของกระทรวง และรายงานต่อ ครม.เพื่อทราบ ในการหาหน่วยงาน หรือที่มาของงบประมาณ ที่จะจัดสรรงบประมาณต่อไปในการส่งคืน ที่สำคัญเนื่องด้วยสถานการณ์ไทยกัมพูชา ทางกระทรวงวัฒนธรรม จึงมีความเห็นในการ ‘ทบทวน’ เรื่องดังกล่าวตามความเหมาะสมต่อไป