ย้อนปมร้อน "ปราสาทตาเมือนธม" ประเด็นเขตแดนไทย – กัมพูชา | คมชัดลึก

กรณีประเด็นของการขุดพื้นที่เข้าช่องบก จ.อุบลราชธานี พื้นที่ระหว่าง 2 ชาติ "ไทย - กัมพูชา"ที่อยู่ในมติข้อตกลงการล่วงพื้นที่ ซึ่งกำลังเป็นปมร้อนกระทบความสัมพันธ์ระดับชาติตอนนี้ ดูท่าว่าจะมีความลุกลามเพิ่มเติม เพราะในโลกออนไลน์มีการกว่าถึงกรณีข้อพิพาทก่อนหน้านี้อย่าง "ปราสาทตาเมือนธม" เข้ามาเกี่ยวโยงอีกครั้ง เกิดอะไรขึ้นไปย้อนรู้ข้อมูลกัน 

 

ย้อนรอยปมร้อน "ปราสาทตาเมือนธม"เมื่อมรดกวัฒนธรรมกลายเป็นประเด็นเขตแดนไทย–กัมพูชา

 

"ปราสาทตาเมือนธม" หนึ่งในกลุ่มปราสาทหินขอมโบราณในพื้นที่อำเภอพนมดงรัก จังหวัดสุรินทร์ แม้จะเป็นโบราณสถานที่ทรงคุณค่าทางประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมของภูมิภาคอีสานใต้ แต่ในอีกด้านหนึ่ง กลับกลายเป็นหนึ่งใน จุดหมุดความขัดแย้งสำคัญ ระหว่างไทย–กัมพูชา โดยเฉพาะเมื่อกล่าวถึงปัญหาพรมแดน

 

จุดเริ่มต้นของความไม่ชัดเจน

แม้ "ปราสาทตาเมือนธม" จะตั้งอยู่ในเขตแดนของไทยโดยพิกัดทางภูมิศาสตร์ (อำเภอพนมดงรัก จังหวัดสุรินทร์) แต่ก็มีเส้นทางที่สามารถเดินทางไปถึงได้จากฝั่งกัมพูชา ซึ่งอยู่ติดกันเพียงไม่กี่กิโลเมตร ทำให้ในอดีตมีการเข้า–ออกปราสาทจากฝั่งกัมพูชาอยู่บ่อยครั้ง

ในช่วงที่ความตึงเครียดบริเวณปราสาทพระวิหารทวีความรุนแรง (ระหว่างปี 2551–2554) ความเคลื่อนไหวที่ "ปราสาทตาเมือนธม" ก็ถูกจับตามองเช่นกัน

 

 

เหตุการณ์ตึงเครียดและการปะทะ

ในปี 2552–2553 เคยเกิดเหตุความตึงเครียดและการยิงปะทะระหว่างทหารไทย–กัมพูชา บริเวณแนวชายแดนด้านอีสานใต้ ซึ่งรวมถึงพื้นที่ใกล้กลุ่มปราสาทตาเมือน โดยเฉพาะปราสาทตาเมือนธม เนื่องจากฝ่ายกัมพูชาอ้างสิทธิ์ในฐานะโบราณสถานที่เชื่อมโยงกับอารยธรรมขอมโบราณ ซึ่งเป็นรากฐานของกัมพูชาในยุคปัจจุบัน

ขณะเดียวกัน ฝ่ายไทยยืนยันสิทธิเหนือดินแดนตามแผนที่ภาพถ่ายทางอากาศและหลักฐานทางกฎหมายที่แสดงว่าปราสาทดังกล่าวตั้งอยู่ในดินแดนของประเทศไทยอย่างชัดเจน

 

ปัจจุบัน สถานการณ์คลี่คลาย แต่ยังต้องเฝ้าระวัง

แม้ความตึงเครียดจะคลี่คลายลงในช่วงหลังปี 2560 แต่พื้นที่โดยรอบปราสาทยังคงเป็น เขตความมั่นคงพิเศษ และอยู่ภายใต้การดูแลของกองกำลังทหารอย่างใกล้ชิดนักท่องเที่ยวสามารถเดินทางเข้าชมได้ในช่วงเวลาปลอดภัย

โดยต้องผ่านการอนุญาตจากเจ้าหน้าที่ และการตรวจสอบจากจุดตรวจชายแดน เพื่อความเรียบร้อยและความปลอดภัยของทุกฝ่าย

 

 

บทเรียนทางวัฒนธรรมที่กลายเป็นประเด็นทางการเมือง

กรณีของปราสาทตาเมือนธมเป็นอีกหนึ่งตัวอย่างของความซับซ้อนระหว่าง "มรดกทางวัฒนธรรม" กับ "พรมแดนทางการเมือง" ที่มักจะไม่ตรงกันในความรู้สึกของแต่ละประเทศแม้รากทางประวัติศาสตร์จะเชื่อมโยงกันอย่างลึกซึ้งในฐานะอารยธรรมร่วมของอุษาคเนย์ แต่ความไม่ชัดเจนของแผนที่ในอดีต การตีความกฎหมายระหว่างประเทศ และการเมืองภายในแต่ละประเทศ ล้วนเป็นเชื้อไฟที่อาจจุดความขัดแย้งได้เสมอ