วัสดุเหลือใช้ จาก"มะพร้าวอ่อน" สู่ อุตสาหกรรมต่อเนื่อง-พลังงานทางเลือก

เมื่อวันที่ 11 ก.ย.65 นายฉันทานนท์ วรรณเขจร เลขาธิการสำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร (สศก.) เปิดเผยว่า จากที่ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ได้ร่วมขับเคลื่อนภาคเกษตรด้วยโมเดลเศรษฐกิจ BCG Model (Bio-Circular-Green Economy) หรือการขับเคลื่อนการพัฒนาเศรษฐกิจชีวภาพ เศรษฐกิจหมุนเวียน เศรษฐกิจสีเขียว  สศก.ได้ทำการวิเคราะห์เชิงเศรษฐกิจของการนำวัสดุเหลือใช้จาก"มะพร้าวอ่อน" มาใช้ในอุตสาหกรรมต่อเนื่องและ"พลังงานทางเลือก" เพื่อศึกษาแนวทางในการส่งเสริมการบริหารจัดการวัสดุเหลือใช้จาก"มะพร้าวอ่อน"ตามแนวทางของ BCG Model รวมทั้งเก็บข้อมูลจากเกษตรกร โรงคัดบรรจุ ผู้รวบรวมเปลือกมะพร้าวอ่อน โรงไฟฟ้าชีวมวล กลุ่มทำปุ๋ย และกลุ่มทำถ่าน 

 

พบว่า เกษตรกรมีการนำสิ่งเหลือใช้จาก"มะพร้าวอ่อน" มาใช้ประโยชน์ในด้านต่างๆ โดยนำสิ่งเหลือใช้ในสวนมะพร้าว เช่น ทางมะพร้าว ไปคลุมโคนต้นมะพร้าวอ่อนเพื่อเป็นปุ๋ย หรือนำไปหมักในท้องร่องเพื่อนำไปทำปุ๋ยใส่ต้นมะพร้าวในสวน สามารถช่วยลดค่าปุ๋ยได้  ขณะที่บริษัท/โรงคัดบรรจุมะพร้าว จะมีสิ่งเหลือใช้ เช่น เปลือก จั่น และทะลายมะพร้าวเป็นต้น ที่เหลือทิ้งและเอาไปถมที่ บางส่วนมีผู้รวบรวมเปลือกมะพร้าวเพื่อนำไปแปรรูปเป็นใยมะพร้าวก่อนนำไปเป็นชีวมวลของโรงไฟฟ้า หรือนำไปผลิตเพื่อได้ขุยมะพร้าวสำหรับผสมดินขาย และบางกลุ่มนำไปเผาเพื่อทำถ่านอัดแท่งขาย และได้น้ำส้มควันไม้ซึ่งเป็นผลพลอยได้จากการเผาถ่าน

นอกจากนี้ ในการศึกษาวิเคราะห์เชิงเศรษฐกิจของการนำวัสดุเหลือใช้จากมะพร้าวอ่อนมาใช้ในอุตสาหกรรมต่อเนื่องและพลังงานทางเลือกนั้น สศก.โดยสำนักวิจัยเศรษฐกิจการเกษตร ได้มีการการจัดสัมมนาระดมความคิดเห็น (Focus Group) รับฟังข้อคิดเห็นและข้อเสนอแนะจากผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องในการเพิ่มมูลค่าสิ่งเหลือใช้จากมะพร้าวอ่อน เมื่อต้นเดือนสิงหาคมที่ผ่านมา โดยได้มีการอภิปรายผลงานวิจัย และมุมมองจากคณะวิทยากรภาคส่วนต่างๆ ได้แก่ บริษัท อะโรแมติกฟาร์ม จำกัด บริษัท เอ็นซี  โคโคนัท จำกัด  ผู้แทนจากโครงการ ReCAP ,GIZ Thailand มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี (ราชบุรี) และมหาวิทยาลัยมหิดล  ซึ่งนับว่าเป็นการแลกเปลี่ยนข้อมูลและมุมมองในการส่งเสริมและสนับสนุนงานวิจัยและพัฒนา (R&D) เพื่อเพิ่มมูลค่าของสิ่งเหลือใช้จากมะพร้าวอ่อนให้เป็นรูปธรรมและเชื่อมโยงเครือข่ายผู้มีส่วนเกี่ยวข้องกับ BCG ในการเพิ่มมูลค่าจากสิ่งเหลือใช้จากมะพร้าวอ่อนร่วมกัน

นางกาญจนา  แดงรุ่งโรจน์ รองเลขาธิการสำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร กล่าวว่า สำหรับผลการศึกษาของสำนักวิจัยเศรษฐกิจการเกษตร พบว่า ปุ๋ยจากเปลือกมะพร้าว เกษตรกร หรือ โรงคัดบรรจุที่นำเปลือกมะพร้าว/ทางมะพร้าวมาเข้าเครื่องโม่ และนำไปหมักโดยผสมมูลไก่/มูลสุกร/มูลโค หรือผสมจุลินทรีย์ พ.ด. และ กากน้ำตาล จนได้ปุ๋ยคอกจากเปลือกมะพร้าวเพื่อนำไปใส่ในสวนหรือขายต่อ จะมีต้นทุนการทำปุ๋ยทั่วไป/ ปุ๋ยอินทรีย์ตันละ 800/2,842 บาท ราคาขายตันละ 2,000/3,500 บาท ทำให้ได้รับผลตอบแทนสุทธิ (กำไร)  ตันละ 1,200/658 บาท

 

ขุย/ใยมะพร้าว ผู้รวบรวมเปลือกมะพร้าวจะนำเปลือกมะพร้าวจากจุดที่โรงคัดบรรจุนำมาทิ้งมายังโรงงาน เพื่อมาพักและตากเปลือกมะพร้าว ลดความชื้นก่อนเข้าเครื่องจักรโม่เปลือกออกมาเป็นขุยเพื่อส่งขายไปผสมดินและวัสดุปลูกและใยมะพร้าวส่งขายโรงไฟฟ้าชีวมวล โดยมีต้นทุนการแปรรูปขุยมะพร้าวตันละ 700 และใยมะพร้าว ตันละ 350 บาท ราคาขายขุยมะพร้าวไปผสมดินตันละ 1,000 บาท ราคาขายใยมะพร้าวไปโรงไฟฟ้าชีวมวลตันละ 500 บาท คิดเป็นผลตอบแทนสุทธิขายใยมะพร้าวส่งโรงไฟฟ้าตันละ 150 และขายขุยมะพร้าวไปผสมดิน 300 บาท  

 

การเผาถ่าน/น้ำส้มควันไม้ กลุ่มเกษตรกรจะนำจั่นมะพร้าวสดไปผึ่งลมประมาณ 2 สัปดาห์ แล้วนำไปเผาประมาณ 4-5 ชั่วโมง ได้เป็นถ่านสวยงาม และถ่านที่นำไปอัดแท่งขาย โดยจะมีผลพลอยได้จากการเผาถ่าน คือ น้ำส้มควันไม้ที่ได้จากการสกัด พบว่าต้นทุนการผลิตกิโลกรัมละ 31.66 บาท ราคาขายถ่านสวยงาม กิโลกรัมละ 100 บาท ถ่านอัดแท่ง กิโลกรัมละ 30 บาท และน้ำส้มควันไม้ขวดละ 500 ซีซี 60 บาท คิดเป็นผลตอบแทนสุทธิ กิโลกรัมละ 20 บาท

 

การเลี้ยงสุกรหลุม เกษตรกรผู้เลี้ยงสุกรหลุมรับซื้อเปลือกมะพร้าวอ่อนจากบริษัท/โรงคัดบรรจุเพื่อนำมาผสมกับแกลบในการรองพื้นในการเลี้ยงสุกรหลุม ระยะเวลาเลี้ยงสุกร 5 เดือน ทำให้ประหยัดค่าวัสดุรองหลุมในการเลี้ยงสุกรหลุม 170.63 บาทต่อตัว และมีผลพลอยได้จากการขายมูลสุกรหลุม กิโลกรัมละ 2 บาท หรือ 1,250 บาทต่อตัว

 

จากการศึกษาด้านการนำเปลือกมะพร้าวมาผลิตไฟฟ้าเป็นพลังงานชีวมวล พบว่า เป็นการกำจัดเปลือกมะพร้าวจำนวนมากในพื้นที่ได้ แต่ยังไม่สามารถจัดการกับความชื้นในการผลิตเป็นชีวมวลที่มีคุณภาพได้ ดังนั้น ทางเลือกที่เหมาะสมในระยะสั้น คือ การทำปุ๋ยอินทรีย์จากเปลือกมะพร้าว ซึ่งสามารถนำเปลือกมะพร้าวที่มีจำนวนมากในพื้นที่จัดการได้โดยทันที แม้จะมีต้นทุนและค่าใช้จ่าย แต่สามารถนำไปใส่ในสวนมะพร้าวและได้ผลลัพธ์เป็นอย่างดี และในระยะยาวขอให้หน่วยงานภาครัฐสนับสนุนงานวิจัยและพัฒนา (R&D) เพื่อเพิ่มมูลค่าของสิ่งเหลือใช้ จากมะพร้าวอ่อน เช่น งานวิจัยการลดความชื้นในเปลือกมะพร้าวเพื่อพัฒนาให้เป็นชีวมวลต้นทุนต่ำในการผลิตไฟฟ้าเป็นพลังงานชีวมวล งานวิจัยการเพิ่มมูลค่าจากสารแทนนินในเปลือกมะพร้าว เครื่องมืออุปกรณ์ที่ใช้ในกระบวนการผลิตวัตถุดิบจากเศษวัสดุมะพร้าวอ่อนโดยเฉพาะ เป็นต้น สนใจข้อมูล ผลการศึกษา ติดต่อเพิ่มเติมได้ที่ ส่วนวิจัยเศรษฐกิจพืชสวน สำนักวิจัยเศรษฐกิจการเกษตร (สวศ.) โทร. 0 2579 0612 ในวันและเวลาราชการ