ทำไม ‘สถานศึกษา’ ที่มีเด็กต่ำกว่า 120 คน ไม่คืนอัตรา ‘ผอ.โรงเรียน’

ครูเป็นทุกอย่าง ปรากฏการณ์ดราม่าในโซเซียล เมื่อสื่อดิจิทัลนำเสนอภาพของ “ครู” ต้องทำหน้าที่ทุกอย่างเพียงคนเดียวในโรงเรียนขนาดเล็ก ไร้เงา ผอ.โรงเรียน ภาพครูต้องวิ่งวุ่นสอนนักเรียนตั้งแต่ชั้นป.1-ป.6 ชาวบ้านคุ้นชินตา
 

สภาพปัจจุบันมีโรงเรียนในสังกัดสำนักงานการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.)มีจำนวนทั้งสิ้น 29,583 โรงเรียน ประกอบด้วย โรงเรียนขนาดเล็ก มีนักเรียน 0-120 คน จำนวน14,958 แห่งและ จำนวนโรงเรียนที่มีนักเรียนต่างขนาดกัน จำนวน 14,625 แห่ง ประกอบด้วย นักเรียน 121-200 คน มีจำนวน 7,000 โรงเรียน

 

ตั้งแต่ ปี2562-2565 สถานศึกษาที่มีนักเรียนต่ำกว่า 120 คน นั้น คณะกรรมการกำหนดเป้าหมายและนโยบายกำลังคนภาครัฐ หรือ คปร. ที่มี ศ.กิตติคุณ วิษณุ เครืองาม รองนายกรัฐมนตรี เป็นประธาน คปร. เคยมีมติไม่คืนอัตรา ‘ผอ.โรงเรียน’ ให้โรงเรียน เมื่อ ผอ.โรงเรียน เกษียณอายุราชการ แม้ตามพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. 2546 มาตรา 39 ให้โรงเรียนที่ไม่มี ผอ.โรงเรียน สามารถคืนอัตรา ผอ.โรเงรียน ได้แบบไม่มีเงื่อนไขใดๆ

 

มาตรา 39 ระบุมี ผอ.โรงเรียน แบบไม่มีเงื่อนไข

ตามพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. 2546 มาตรา 39 สถานศึกษาและส่วนราชการตามมาตรา 34 (2) มีอํานาจหน้าท่ีตามที่ กําหนดไว้ให้เป็นหน้ําที่ของส่วนราชการนั้น ๆ โดยให้มีผู้อํานวยการสถานศึกษา หรือ หัวหน้าส่วนราชการที่เรียกชื่ออย่างอื่นเป็นผู้บังคับบัญชาข้าราชการและมีอํานาจหน้าที่ ดังนี้

1.บริหารกิจการของสถานศึกษา หรือ ส่วนราชการให้เป็นไปตามกฎหมาย กฎ ระเบียบ ข้อบังคับของทางราชการและของสถานศึกษาหรือส่วนราชการ รวมทั้งนโยบายและวัตถุประสงค์ของสถานศึกษาหรือส่วนราชการ

 

2.ประสานการระดมทรัพยากรเพื่อการศึกษา รวมท้้งควบคุมดูแลบุคลากร การเงิน การพัสดุ สถานที่ และทรัพย์สินอื่นของสถานศึกษาหรือส่วนราชการให้เป็นไปตามกฎหมาย ระเบียบ และข้อบังคับของทางราชการ

 

3.เป็นผู้แทนของสถานศึกษา หรือ ส่วนราชการในกิจการทั่วไป รวมทั้งการจัดทํานิติกรรมสัญญาในราชการของสถานศึกษาหรือส่วนราชการตามวงเงินงบประมาณที่สถานศึกษาหรือส่วนราชการได้รับตามท่ีได้รับมอบอํานาจ

 

4.จัดทํารายงานประจําปีเก่ียวกับกิจการของสถานศึกษา หรือ ส่วนราชการเพื่อเสนอต่อคณะกรรมการเขตพื้นท่ีการศึกษา

 

5.อํานาจหน้าที่ในการอนุมัติประกาศนียบัตรและวุฒิบัตรของสถานศึกษาให้เป็นไปตามระเบียบที่คณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานกําหนด

 

6.ปฏิบัติงานอื่นตามที่ได้รับมอบหมายจากรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ ปลัดกระทรวงศึกษาธิการ เลขาธิการคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน เลขาธิการคณะกรรมการการอาชีวศึกษา ผู้อำนวยการสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา รวมทั้งงานอื่นที่กระทรวงมอบหมาย​

 

และมาตรา 39 (6) แก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการ (ฉบับที่ 3) พ.ศ. 2562

   

ปี2566 คปร.กำลังจะออกมาตรการใหม่ ให้โรงเรียนที่มีนักเรียนจำนวน 61-119 คน ขึ้นไปจะให้มี ผอ.โรงเรียน  หรือ ผู้อำนวยการสถานศึกษา แต่ยังไม่ชอบด้วยกฏหมาย เนื่องจาก พ.ร.บ.ระเบียบบริหารราชการกระทรวงศึกษาธิการ พ.ศ. 2546 มาตรา 39 ระบุ โรงเรียนที่มีนักเรียน120 คน เมื่อ ผอ.โรงเรียน เกษียณอายุราชการ จะจัดสรรอัตราคืน แต่ถ้ามีนักเรียนต่ำกว่า 120 คน ไม่คืน หรือ ไม่ให้มี ผอ.รร. นั่นเอง 

     

 ผลการประชุม คปร.เมื่อวันที่ 9 ก.พ. 2566 มีมติเตรียมเสนอคณะรัฐมนตรี (ครม.) คืนอัตรา ผอ.โรงเรียน ที่มีนักเรียนจำนวน 61-119 คน ซึ่งปัจจุบันแนวโน้มจำนวนนักเรียนในประเทศไทยลงลงอย่างต่อเนื่อง ส่งผลให้จำนวนโรงเรียนขนาดเล็ก สังกัด สพฐ.เพิ่มสูงขึ้น แต่การยุบ หรือ ควบรวม ยังเป็นไปได้ค่อนข้างยาก

 

ขณะที่สพฐ.มีแผนในการควบรวมโรงเรียนขนาดเล็ก ปี2566-2570 จำนวน 10,314 แห่ง ดังนั้น แนวทางตามมาตรการบริหารจัดการกำลังคนภาครัฐ (ปี2562-2565)ที่กำหนดไว้เดิมนั้นยังคงนำมาใช้ได้ แต่ควรต้องมีการปรับเงื่อนไขในการพิจารณาจัดสรรอัตราว่างจากผลการเกษียณอายุราชการของข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา ให้มีความยืดหยุ่นมากขึ้น

 

โรงเรียนขนาดเล็ก ที่ไม่อยู่ในแผนการถ่ายโอนให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น(อปท.) สามารถได้รับการพิจารณาจัดสรรอัตราว่างจากผลการเกษียณอายุของข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา ในตำแหน่ง ครูผู้สอน คืนให้กับโรงเรียนดังกล่าว และเห็นควรให้คณะกรรมการข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา (ก.ค.ศ.) สามารถพิจารณาปรับเปลี่ยนอัตราว่างจากผลการเกษียณอายุราชการของข้าราชการครูในโรงเรียนที่มีอัตรากำลังครูผู้สอนเกินเกณฑ์อัตรากำลังของ ก.ค.ศ. มากำหนดเป็นตำแหน่งผู้บริหารสถานศึกษาในโรงเรียนที่มีนักเรียน 61-119 คน ที่มีความจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องมีผู้บริหารสถานศึกษา ในระหว่างที่รอดำเนินการตามแผนควบรวมโรงเรียนขนาดเล็ก เพื่อไม่ให้เกิดผลกระทบในด้านการบริหารจัดการ ด้านการเรียน การสอน คุณภาพนักเรียน และประสิทธิภาพในการบริหารจัดการด้านอื่น ๆ

 

โดยเฉพาะเรื่องการบริหารอัตรากำลังผู้บริหารสถานศึกษาและครูผู้สอน รวมถึงต้นทุนค่าใช้จ่ายด้านบุคลากร ซึ่งในการแก้ปัญหาการขาดอัตรากำลังครู หากใช้การบริหารจัดการโดยการจัดการเรียนการสอนแบบรวมกลุ่มสถานศึกษาที่มีระยะทางอยู่ในพื้นที่ใกล้กัน และเกลี่ยอัตรากำลังครูในส่วนที่เกินเกณฑ์มาช่วยจะเกิดประสิทธิภาพมากกว่าการจัดสรรอัตรากำลังครู ลงไปให้กับโรงเรียนขนาดเล็ก ซึ่งมีแนวโน้มเพิ่มขึ้น

 

ว่ากันว่า คปร.จะนำแนวทางการดำเนินการดังกล่าว เสนอ ครม. เพื่อพิจารณาเห็นชอบ เป็นมาตรการบริหารจัดการกำลังคนภาครัฐ ระหว่างปี 2566-2570

 

หากทุกอย่างถูกปลดล็อก และเป็นไปตามแผน อีกไม่นานโรงเรียนขนาดเล็ก จะมี “ผอ.โรงเรียน” เด็กนักเรียน ครู และบุคลากรทางการศึกษาจะไม่เคว้ง!!

..... กมลทิพย์  ใบเงิน...เรียบเรียง