
ชีวภัณฑ์ Bs-DOA ควบคุมโรครากเน่าปลูกผักสลัดคุณภาพ ขายได้ราคาดี
ปัจจุบันการปลูกพืชในระบบไฮโดรโปรนิกส์เป็นที่นิยมกันทั่วไปทั้งในกรุงเทพฯ และต่างจังหวัด เนื่องจากใช้เงินลงทุนไม่สูง ผลผลิตเป็นที่ต้องการของตลาด และขายได้ราคาดี จากคนยุคใหม่หันมาบริโภคผักเพื่อสุขภาพกันมากขึ้น
อย่างไรก็ตามปัญหาสำคัญของการปลูกพืชระบบไฮโดรโปรนิกส์คือ โรครากเน่าในผักสลัดที่เกิดจากเชื้อรา สามารถแพร่กระจายได้ผ่านทางน้ำและสภาพแวดล้อมที่มีความชื้นสูง และในช่วงฤดูร้อนที่มีอากาศร้อนจัด หากไม่มีการทำความสะอาด และการรักษาอุปกรณ์ปลูกอย่างเหมาะสม เชื้อราสามารถสะสมอยู่ในระบบปลูกได้
นางสาวมะลิดา ชูรินทร์ นักวิชาการโรคพืชปฏิบัติการ สำนักวิจัยพัฒนาการอารักขาพืช กรมวิชาการเกษตร กล่าวว่า โรครากเน่าของผักสลัดระบบไฮโดรโปรนิกส์ เกิดจากเชื้อราพีเที่ยม อะฟานิเดอร์มาตัม (Pythium aphanidermatum) สามารถแพร่กระจายผ่านทางเมล็ดพันธุ์และวัสดุปลูก โดยจะเข้าทำลายที่ระบบรากของผักสลัด ทำให้รากฝอยเริ่มเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลแดง ต่อมารากจะมีอาการเน่าและเปลี่ยนเป็นสีดำ รากจะเริ่มหลุดร่วงและสั้นกุดลงไปเรื่อยๆ หลังจากนั้นต้นพืชจะแสดงอาการเหี่ยวให้เห็น
โรครากเน่าในผักสลัดจะระบาดได้ดีในช่วงอากาศร้อนชื้น โดยเชื้อสาเหตุโรคจะมีการแพร่ระบาดได้อย่างรวดเร็ว หลังจากมีการปนเปื้อนในวัสดุในการปลูก ไม่ว่าจะเป็นฟองน้ำในการเพาะปลูก อุปกรณ์รางน้ำ หรือบ่อน้ำของสารละลาย จากระบบไฮโดรโปรนิกส์จะเป็นระบบน้ำวน หากติดเชื้อหนึ่งต้นก็อาจจะเป็นได้ทั้งโต๊ะปลูก
ดังนั้นเพื่อป้องกันและควบคุมโรครากเน่าในระบบไฮโดรโปรนิกส์ สำนักวิจัยพัฒนาการอารักขาพืช ได้วิจัยและพัฒนาชีวภัณฑ์ Bs DOA 19W32 ขึ้น และได้มีการทดลองจนประสบความสำเร็จ โดยชีวภัณฑ์ Bs DOA 19W32 มาจากเชื้อแบคทีเรีย Bacillus subtilis ที่เป็นสายพันธุ์แบคทีเรียที่มีประโยชน์เพื่อนำมาใช้ในการควบคุมโรครากเน่าของผักสลัด
ปัจจุบันชีวภัณฑ์ Bs DOA 19W32 ของสำนักวิจัยพัฒนาการอารักขาพืช ที่ใช้ในการควบคุมโรครากเน่าในผักสลัดมี 2 สูตร ได้แก่ สูตรผงละลายน้ำ และสูตรเหลวอย่างง่าย โดยสูตรผงละลายน้ำอัตราการใช้ประมาณ 60 กรัมต่อน้ำ 20 ลิตร โดยใส่ในระบบไฮโดรโปรนิกส์ หรือในระบบสารละลายของเตาปลูกได้เลย
ส่วนสูตรเหลวอย่างง่าย เป็นสูตรเพิ่มปริมาณ เริ่มต้นจะใช้กากถั่วเหลือง 10 กรัม น้ำตาลทราย 10 กรัม ผสมน้ำ 1 ลิตรต้มให้เดือดประมาณ 2 ครั้ง ครั้งละ 30 นาที เมื่อเย็นแล้วจะใส่สูตรผงในอัตรา 9 กรัมต่อน้ำ 1 ลิตรลงในถังเลี้ยงที่บรรจุกากถั่วเหลืองที่ต้มฆ่าเชื้อไว้ จากนั้นบ่มเชื้อไว้ที่สภาพอุณหภูมิห้องประมาณ 48 ชั่วโมง หลังจากนั้นสามารถนำไปใส่ในระบบปลูกของโต๊ะปลูกไฮโดรโปรนิกส์ได้
ขั้นตอนหลังจากเตรียมชีวภัณฑ์เสร็จเรียบร้อยแล้ว จะนำชีวภัณฑ์คลุกเมล็ดพืชและเขย่าให้เข้ากัน หลังจากที่เพาะเมล็ดปลูกเรียบร้อยแล้วจะนำไปปลูกในขั้นตอนอนุบาลของต้นกล้าผักสลัด โดยเตรียมชีวภัณฑ์ในอัตรา 60 มิลลิลิตรต่อน้ำ 20 ลิตร โดยเทสารละลายลงในโต๊ะอนุบาล หลังจากเตรียมโต๊ะอนุบาลเสร็จเรียบร้อยจะใส่ชีวภัณฑ์ก่อนนำไปปลูก
อย่างไรก็ตาม การใช้ชีวภัณฑ์ Bs-DOA 19W32 เป็นส่วนหนึ่งของการป้องกันและควบคุมโรครากเน่าในระบบไฮโดรโปรนิกส์ ขณะที่การตรวจสอบและการรักษาโรครากเน่าในระบบไฮโดรโปรนิกส์เป็นขั้นตอนสำคัญเพื่อป้องกันความเสียหายและการระบาดของโรค ดังนั้นหากมีการระบาดของโรคในแหล่งปลูกควรติดต่อผู้เชี่ยวชาญด้านการเกษตร เพื่อรับคำแนะนำและปฏิบัติตามขั้นตอนที่ถูกต้องควบคู่กันไปด้วย