นกป่าสัปดาห์ละตัว : นกเป็ดผีเล็ก

 

                          ฤดูหนาวนี้มีข่าวการพบนกหายากให้สะเทือนวงการดูนกหลายระลอกด้วยกันสำหรับเขตห้ามล่าสัตว์ป่าหนองบงคาย อ.เชียงแสน จ.เชียงราย ซึ่งเป็นพื้นที่ชุ่มน้ำที่ตั้งอยู่เหนือสุดของประเทศไทย และเป็นหนึ่งในแหล่งดูนกที่มีนกทุ่งนกน้ำมากชนิดที่สุดด้วย เริ่มจาก นกเป็ดผีใหญ่ (Great Crested Grebe) ที่มาปรากฏตัวในกลางเดือน พ.ย. ตามด้วย นกเป็ดผีคอดำ (Black-necked Grebe) ซึ่งมีจำนวนรายงานในไทยน้อยยิ่งกว่าเจ้านกเป็ดผีใหญ่เสียอีก เท่านั้นไม่พอ ล่าสุดยังมีนกเป็ดผีชนิดใหม่ของประเทศไทยที่ชื่อว่า Slavonian Grebe (ในทวีปอเมริการู้จักกันในชื่อ Horned Grebe) เรียกได้ว่ามีนกเป็ดผีครบทั้ง 4 ชนิดในที่เดียว!

 

                          ชนิดสุดท้ายที่ยังไม่ได้กล่าวถึงคือ นกเป็ดผีเล็ก (Little Grebe) ซึ่งเป็นเพียงหนึ่งเดียวที่พบได้ง่ายในเมืองไทย มันกระจายอยู่ตามหนองบึงและทะเลสาบทั่วประเทศ แม้ดวงตากลมโตสีเหลืองของนกเป็ดผีเล็กชนิดย่อยที่พบในไทยจะแลดูน่าขนลุก (ม่านตาสีแดงก่ำของชนิดอื่นๆก็ไม่แพ้กัน) แต่ชื่อ“นกเป็ดผี”มีที่มาจากพฤติกรรมชอบผลุบหายลงไปใต้น้ำราวกับผีหลอก ก่อนจะไปโผล่อีกจุดหนึ่งซึ่งมักอยู่ห่างออกไป

 

                          พวกมันวิวัฒนาการมาให้มีความเชี่ยวชาญในการว่ายน้ำจับปลามาก ตลอดทั้งชีวิตมันขึ้นจากน้ำเฉพาะตอนวางไข่และบินเท่านั้น มีนกเป็ดผีสองชนิดที่เป็นนกประจำถิ่นในทะเลสาบขนาดใหญ่ทางอเมริกาใต้ไม่มีความจำเป็นต้องบินมาหลายชั่วอายุ ถึงขั้นกลายเป็นนกบินไม่ได้ไปเสียอย่างนั้น

 

                          นกเป็ดผีไม่ใช่เป็ด (waterfowls) หากแต่ญาติสนิทที่สุดของพวกมันคือ flamingos ที่หลายคนน่าจะรู้จักจากสวนสัตว์และสารคดีโทรทัศน์ แน่นอนว่ามันฟังดูเหลือเชื่อ เพราะนกฟลามิงโกเป็นนกน้ำที่มีคอและขายาวเก้งก้าง แถมมีจะงอยปากรูปทรงประหลาดไว้กรองแพลงตอนกิน แทบไม่มีส่วนไหนเหมือนนกเป็ดผีเลย

 

                          นกเป็ดผีเล็กในชุดขนฤดูผสมพันธุ์มีหัวสีแดงเข้ม จะงอยปากสีดำตัดกับแต้มสีเหลืองอ่อนที่โคนปาก บางครั้งมันขนลูกน้อยขึ้นบนหลัง เป็นภาพที่น่าเอ็นดูมากครับ ลูกนกมีลวดลายขาวดำซึ่งจะค่อยๆหายไปเมื่ออายุมากขึ้น ชุดขนนอกฤดูผสมพันธุ์มีหัวและลำตัวสีน้ำตาล แม้จะไม่ได้มีใบหน้าสีขาวโพลนเหมือนชนิดอื่น แต่ในระยะไกลอาจสร้างความสับสนได้ มิหนำซ้ำช่วงนี้ของปียังมีประชากรนกเป็ดผีเล็กที่ทำรังวางไข่ทางตอนเหนือของเอเชียอพยพหนีหนาวลงมาสมทบกับกลุ่มประชากรประจำถิ่นด้วย บางที่อาจพบฝูงใหญ่หลักร้อยตัวเลยทีเดียว

 

 

-----------------------

 

 

นกเป็ดผีเล็ก

 

 

ชื่ออังกฤษ Little Grebe, Dabchick

 

ชื่อวิทยาศาสตร์ Tachybaptus ruficollis (Pallas, 1764)

 

วงศ์ (Family) Podicipedidae (วงศ์นกเป็ดผี)

 

อันดับ (Order) Podicipediformes (อันดับนกเป็ดผี)

 

 

-----------------------