ห้องสมุดคือปัญญาดั่งยาแสนวิเศษ

 ที่ จ.ปราจีนบุรี อ.ศรีมโหสถ มีห้องสมุดประชาชน "เฉลิมราชกุมารี" ที่สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จฯ มาทรงเป็นประธานเปิด เป็นห้องสมุดที่ให้มากกว่าแค่รวบรวมหนังสือไว้ให้อ่าน แต่มีศูนย์ข้อมูลความรู้ท้องถิ่น และมีสื่อสำหรับการเรียนรู้ไว้ให้บริการ เพื่อเป็นศูนย์การเรียนรู้นอกห้องเรียนอีกทางเลือกหนึ่งของคนในชุมชน

 ดังที่มาของชื่อบ้านนามเมือง ในเอกสารแผ่นพับของห้องสมุดก็ได้อธิบายไว้ว่า อำเภอ ”ศรีมโหสถ” ได้ชื่อมาจากเรื่อง มโหสถชาดก คือ ชาดกเรื่องที่ 5 ของทศชาติชาดก (10 ชาติสุดท้ายก่อนชาติที่มาเกิดเป็นเจ้าชายสิทธัตถะตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้า)

 มโหสถ เป็นการสมาสคำภาษาบาลี-สันสกฤต 2 คำ คือ คำว่า “มหา” แปลว่า ใหญ่, ยิ่ง, มาก ส่วนคำว่า “โอสถ” แปลว่า ยารักษาโรค

 ศรี เป็นภาษาสันสกฤต (ตรงกับภาษาบาลีว่า สิริ) แปลว่า มิ่ง, สิริมงคล, ความดีความงาม, ความเจริญ, ความสว่างสุกใส

 ศรีมโหสถ แปลความรวมๆ ได้ว่า ผู้ทรงไว้ซึ่งยารักษาโรคอันดีงามอย่างวิเศษและยิ่งใหญ่ หมายถึง ผู้ทรงไว้ซึ่งสติปัญญาอันสูงส่ง

 อ.ศรีมโหสถ เดิมเป็นกิ่ง อ.โคกปีบ ขึ้นอยู่กับ อ.ศรีมหาโพธิ ยกฐานะเป็น อ.โคกปีบ เมื่อ พ.ศ. 2513
 ต่อมาในปี พ.ศ.2536 ทางราชการได้เปลี่ยนชื่อจาก อ.โคกปีบ เป็น อ.ศรีมโหสถ ตามชื่อเรียกเมืองโบราณในท้องที่ที่สมมติชื่อตามชาดกว่าเป็นเมืองมโหสถ มีอายุถึงยุคสุวรรณภูมิและยุคทวารวดี หรือประมาณ 1,500 ปีมาแล้ว

 ความรู้ท้องถิ่นต้องถูกสั่งสมและเรียนรู้เริ่มต้นโดยคนในท้องถิ่นก่อน ต้องเริ่มที่ชุมชนตนเอง บางทีเรื่องไกลตัวอาจเข้าใจหรือสนใจได้ยาก แต่ถ้าเป็นเรื่องในชุมชนตนเองแล้ว เชื่อว่าชาวบ้านร้านตลาดไปจนถึงข้าราชการต่างๆ ก็ต้องอยากรู้รากเหง้าเผ่าพันธุ์ ถิ่นฐานบ้านเกิดตนเองแน่ เพื่อเป็นพื้นฐานให้คนในท้องถิ่นมีแรงบันดาลใจพัฒนาชุมชนท้องถิ่นต่อไป ที่ห้องสมุดควรสนับสนุนกิจกรรม สร้างโอกาสและนิสัยการอ่านให้ประชาชน

 วาระการอ่านแห่งชาติ ต้องเริ่มสร้างกันขึ้นที่ท้องถิ่นนี่แหละเหมาะสมที่สุด!

"เรือนอินทร์ หน้าพระลาน"