รู้จัก "สามเหลี่ยมมรกต" รอยต่อ 3 ประเทศ ไทย-ลาว-เขมร พื้นที่พิพาท | คมชัดลึก

รู้จัก "สามเหลี่ยมมรกต" หรือ "ช่องบก" ที่กำลังเป็นปัญหาระหว่างไทย-กัมพูชา หลังเกิดการปะทะกันขึ้นของทหารทั้ง 2 ฝ่าย เมื่อวันที่ 28 พ.ค. 2568 ที่ผ่านมา หน่ำซ้ำล่าสุดทาง สมเด็จ ฮุน เซน ประธานวุฒิสภาและอดีตนายกรัฐมนตรีกัมพูชา โพสต์เพื่อยืนยันว่า พื้นที่ดังกล่าวเป็นของกัมพูชา 

 

 

"สามเหลี่ยมมรกต"  มีพื้นที่ประมาณ 12 ตารางกิโลเมตร เป็นพื้นที่รอยต่อระหว่างชายแดนประเทศไทย ประเทศลาว และประเทศกัมพูชา 
 

• พื้นที่บางส่วนอยู่ในประเทศไทย ในอุทยานแห่งชาติภูจองนายอย อำเภอน้ำยืน จังหวัดอุบลราชธานี หรือเราเรียกกันว่า "ช่องบก"
• พื้นที่ที่อยู่ในเขตประเทศลาว คือ เมืองมูลประโมกข์ แขวงจำปาศักดิ์
• พื้นที่ที่ในประเทศกัมพูชา คือ เมืองจอมกระสานต์ จังหวัดพระวิหาร 

ลักษณะภูมิประเทศของพื้นที่เป็นเทือกเขาสลับซับซ้อน มีเส้นทางเชื่อมโยงระหว่างสามประเทศ มี โดยแม้ช่องบกจะยังไม่เป็นจุดผ่านแดนถาวร แต่บริเวณใกล้เคียงกลับมีด่านสำคัญหลายแห่ง เช่น ช่องสะงำ (ไทย-กัมพูชา), ช่องเม็ก (ไทย-ลาว) และเวินคำ (ลาว-กัมพูชา) ซึ่งยิ่งตอกย้ำบทบาทของภูมิภาคนี้ในฐานะจุดยุทธศาสตร์ระดับภูมิภาค

 

 

เกิดขึ้นในช่วงเดือนมราคม พ.ศ.​ 2528 - เดือนธันวาคม พ.ศ.​ 2530 เป็นสงครามระหว่างกองทัพไทยกับกองทัพเวียดนามซึ่งควบคุมพื้นที่กัมพูชาในขณะนั้น โดยทางเวียดนามได้รุกล้ำเข้ามาในพรมแดนไทย ซึ่งสุดท้ายกองทัพไทยสามารถขับไล่ทหารเวียดนามกลับไปได้ แต่ทหารเสียชีวิต 109 นาย และบาดเจ็บ 664 นาย  จากนั้นระหว่างไทยกับกัมพูชาเกิดความตึงเครียดขึ้นเป็นระยะ เพราะไม่มีการปักปันเขตแดน โดยเฉพาะพื้นที่รอบช่องบกที่ทั้งสองฝ่ายต่างอ้างสิทธิ์ 

 

 

ปี 2536 พล.ท.อิสระพงศ์ หนุนภักดี แม่ทัพภาคที่ 2 ในขณะนั้น ได้สร้าง "ศาลาตรีมุข" ขึ้นที่จุดกึ่งกลางสามเหลี่ยมมรกต ได้รับความร่วมมือจากกำลังทหารของทั้งสามประเทศ ศาลาตรีมุขได้หันจั่วออกไปยังสามประเทศ แสดงสัญลักษณ์มิตรภาพและความร่วมมือพหุภาคี  

 

 

ต่อมาปี 2543 เกิดความร่วมมือทางเศรษฐกิจระหว่างสามประเทศ ที่ เริ่มขึ้นในเดือนมิถุนายน พ.ศ. 2543 โดยนายกรัฐมนตรีกัมพูชาเป็นผู้เสนอ โดยฝ่ายไทยนั้นคณะรัฐมนตรีได้มีมติอนุมัติเมื่อ 12 กุมภาพันธ์​ พ.ศ.​ 2545 และดำเนินเรื่อยมาจนถึงปัจจุบัน หน่วยงานของไทยที่รับผิดชอบคือ กระทรวงการต่างประเทศ และ กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา รวมถึงได้รับความช่วยเหลือจากหน่วยงานระดับนานาชาติที่เกี่ยวข้อง เช่น องค์การการท่องเที่ยวโลก (World Tourism Organization: WTO) และ UNDP เป็นต้น

 

 

ในปี พ.ศ. 2536 ระหว่างที่ พล.ท.อิสระพงศ์ หนุนภักดี ดำรงตำแหน่งแม่ทัพภาคที่ 2 ได้มีการก่อสร้าง "ศาลาตรีมุข" ขึ้นที่จุดกึ่งกลางสามเหลี่ยมมรกต โดยได้รับความร่วมมือจากกำลังทหารของทั้ง 3 ประเทศ ศาลาแห่งนี้หันจั่วออกไปยังแต่ละประเทศ เป็นสัญลักษณ์ของมิตรภาพและความร่วมมือพหุภาคี แต่ในช่วงต้นปี 2568 ศาลาดังกล่าวถูกไฟไหม้เสียหายทั้งหมด จากเหตุเพลิงไหม้บ้านเรือนของชาวกัมพูชาในพื้นที่ใกล้เคียงที่ลุกลามเข้ามา