ข้าวยำใส่แครอท | คมชัดลึก

 ตัวอย่างที่จะขอนำเสนอในวันนี้คืออาหารที่คนปักษ์ใต้ตอนล่างถือเป็นอาหารท้องถิ่นประเภทหนึ่งคือข้าวยำ ที่กล้ากล่าวเช่นนี้คือชนิดของข้าวที่ผสมน้ำบูดู ซึ่งน้ำบูดูคือประเภทเครื่องจิ้มที่ทำจากปลาและเกลือทะเลเป็นหลัก ที่มีทำกินกันมากที่สุดคือจังหวัดชายแดนภาคใต้ ซึ่งต่อมาอาหารประเภทนี้ก็ถูกเผยแพร่และนำไปรับประทานในภูมิภาคอื่น จะด้วยเหตุผลของการเคลื่อนย้ายของคนในจังหวัดชายแดนภาคใต้ไปยังภูมิภาคอื่นหรือจะโดยการเรียนรู้เพิ่มเติมของผู้ขายอาหาร หรือนักวิจัยที่พยายามจะเผยแพร่คุณประโยชน์ของข้าวยำที่มีต่อผู้บริโภค มีส่วนประกอบของธาตุอาหารประเภทต่างๆ ที่ร่างกายต้องการค่อนข้างจะครบครัน จึงมีความนิยมค่อนข้างมากชนิดหนึ่งในปัจจุบัน

 ข้าวยำประกอบด้วยข้าวผสมกับมะพร้าวคั่ว กุ้งแห้งป่น พริกแห้งคั่วแล้วป่น ผักชนิดต่างๆ ได้แก่ สะตอ ถั่วงอก ถั่วฝักยาว แตงกวา ตะไคร้ ใบชะพลูและดอกดาหลาสีแดง ผักทั้งหมดหั่นฝอย บางทีผสมส้มโอที่ฉีกเป็นชิ้นเล็กๆ หรืออาจจะผสมข้าวตังทอดหรือเส้นหมี่ทอดด้วยก็ได้ ในระยะหลังจะรับประทานควบคู่กับข้าวเกรียบปลาทอด ไข่ต้มหรือปลาเผา ซึ่งส่วนผสมเหล่านี้บรรดานักโภชนาการทั้งหลายสามารถอธิบายได้ว่าผักและส่วนผสมต่างๆ ในข้าวยำมีประโยชน์อะไรบ้างต่อร่างกาย

 แต่เดิมโดยส่วนใหญ่ผู้ปรุงจะเป็นชาวใต้ แต่เมื่อข้าวยำเป็นอาหารที่คนทั่วไปรับประทานได้ คนปรุงก็สามารถเรียนรู้ได้เช่นกัน จึงจะเห็นและสามารถหาอาหารประเภทนี้ได้ในหลายภูมิภาค แต่ละพื้นที่อาจจะหาผักบางอย่างที่เหมือนหรือต่างกันได้ ซึ่งผักทุกชนิดสามารถนำมาผสมคลุกเคล้ากับข้าวยำได้เป็นอย่างดี จึงจะเห็นความหลากหลายสีสันของผักในจานข้าวยำได้เป็นอย่างดี จึงไม่แปลกที่มักจะเห็นข้าวยำมีผักที่ไม่ค่อยจะคุ้นเคยนักอย่างแครอทมาผสมในข้าวยำด้วย มีนักวิจัยได้ข้อสรุปว่า "แครอท" นอกจากจะมีสาร "เบต้าแคโรทีน" ที่มีอำนาจยับยั้งเซลล์ของมะเร็งต่อต้านการเกิดเซลล์มะเร็งได้เป็นอย่างดี และช่วยให้ตับขับสารพิษออกจากร่างกายแล้ว ยังมีแคลเซียมเพคเตท ช่วยลดระดับคอเลสเตอรอล ลดการเกิดโรคหัวใจและภาวะหัวใจล้มเหลว ช่วยบำรุงเซลล์ผิวหนังและเส้นผมให้มีสุขภาพดี มีวิตามินเอสูง ช่วยลดการเสื่อมของตา เช่น ต้อกระจก มีสารต่างๆ ที่เป็นทั้งเกลือแร่และวิตามินอีกมากมาย เช่นธาตุแคลเซียม มีฟอสฟอรัส เหล็ก มีวิตามินเอ บี 1 บี 2 และวิตามินซี นี้คือคุณค่าที่มีอยู่ในข้าวยำ

 หากจะมองในอีกมุมหนึ่งที่สามารถสะท้อนซึ่งสัญลักษณ์บางประการของชาวจังหวัดชายแดนภาคใต้ คือการมีต้นทุนทางภูมิปัญญาท้องถิ่นมากมายเฉกเช่นภูมิภาคอื่นๆ ของประเทศได้เช่นกัน การมีต้นทุนนี้หาได้เป็นเพราะการขับเคลื่อนหรืออพยพดังที่กล่าวไว้ในตอนต้นไม่ แต่ความมั่นคงและความยั่งยืนของต้นทุนทางสังคมท้องถิ่นสามารถรักษาได้อย่างยาวนาน และสามารถเปิดโอกาสรับกับสิ่งที่ดีงามมาผสมเป็นหนึ่งจานเดียวกันได้ ถึงแม้ว่าการแพร่หลายของหัวแครอทจะเป็นของใหม่ที่มาจากที่อื่น แต่เมื่อเป็นสิ่งที่ดีมีประโยชน์สังคมข้าวยำยอมรับได้อย่างไม่ลังเล

 บทเรียนจากหัวแครอทที่ต้องมาเป็นผักเพิ่มเติมในข้าวยำ จะแตกต่างกับแนวคิดและการปฏิบัติของบางหน่วยที่พยายามจะเสริมเพิ่มแต่งในสิ่งที่ไม่พึงประสงค์ให้คลุกเคล้ากับวิถีชีวิตที่กำลังเปลี่ยนแปลงไปในแนวทางที่ถูกที่ควร กล่าวคือวิถีของชุมชนโดยส่วนใหญ่ในจังหวัดชายแดนภาคใต้อยู่บนพื้นฐานของศาสนา ชุมชนสร้างกระบวนการขัดเกลาและกลั่นกรองสิ่งที่ปนเปื้อนกับวิถีเดิมๆ ที่ห่างไกลกับศาสนาหรือหมิ่นเหม่กับขอบเหวแห่งความเลวร้ายของสังคมเช่นอบายมุข ความสนุกสนานบันเทิงที่ดูจะเลยเถิดเกินขอบเขต ถึงแม้จะมีหลายชุมชนหลายคนจะชื่นชมยินดีและชื่นชอบสนุกสนานกับการละเล่นต่างๆ ที่มีขึ้นในสังคม โดยเฉพาะอย่างยิ่งที่รัฐจัดและส่งเสริมให้ แต่สิ่งที่จะต้องครุ่นคิดและทบทวนอย่างหนัก คือการพูดของผู้นำศาสนาคนสำคัญของท้องถิ่นที่กล่าวว่า...

 เราต้องการจะสร้างคนรุ่นใหม่ให้ถ่ายทอดความดีงามและความถูกต้องของศาสนาตามภารกิจที่พระเจ้าได้มอบหมาย แต่...เขา (รัฐ) กำลังส่งเสริมให้เยาวชนหลงใหลกับการร้องรำทำเพลง ถึงแม้จะดูสวยงามและเด็กๆ ได้แสดงออก ตลอดจนผู้ปกครองและผู้เกี่ยวข้อง (บางคน) จะภูมิอกภูมิใจในความสามารถของลูกหลานก็จริงอยู่ แต่นั่นคือส่วนหนึ่งของการสร้างความอ่อนแอให้แก่สังคม เมื่อสังคมอ่อนแอ จะยิ่งห่างจากความรู้ความเข้าใจในศาสนา ที่สุดวัฏจักรแห่งความเลวร้ายจะหมุนเวียนเช่นนี้ในสังคมอีกต่อไป หรือเขา (รัฐ) ต้องการให้ที่นี่เป็นเช่นนี้ตลอดไป..?

การทิ้งท้ายของนักการศาสนาท่านนี้มิใช่จะไม่เคยปรากฏมาก่อน แต่ดูเหมือนจะเป็นเพียงคลื่นกระทบฝั่งที่พัดจมหายไปในท้องทะเลทุกครั้งกระนั้นหรือ ?