นามบ้าน “กำพงสวาย” มาจาก “กำปวงสวาย” ในเขมร | คมชัดลึก

  ที่วัดกำพงสวาย เคยมีเจ้าอาวาสชื่อหลวงตาพุด ท่านเป็นคนเขมรต่ำ (ประเทศกัมพูชา) บ้านเดิมท่านชื่อ “เซร๊ะกำปวงสวาย” ชาวบ้านกำปวงสวายในเขมรได้ขอร้องให้ท่านมาเซร๊ะเลอ (หมายถึงแผ่นดินแถบจังหวัดสุรินทร์ในขณะนั้น ซึ่งเป็นที่สูง เพราะอยู่บนเทือกเขาดองแร็ก)

 ชาวบ้านทางโน้นบอกว่า เคยมีพี่น้องจากบ้านกำปวงสวายในเขมรกลุ่มหนึ่งขึ้นมาตั้งถิ่นฐานอยู่ทางแผ่นดินสูงทางนี้ ไม่ทราบว่ากี่ชั่วอายุคนแล้ว ให้หลวงพ่อพุดมาสืบดูว่า จะมีผู้สืบสกุลหลงเหลืออยู่บ้างหรือไม่

 จนหลวงพ่อพุดสืบทราบได้ว่ามีบ้านกำปวงสวายอยู่ริมแม่น้ำมูล คือ บ้านกำพงสวายในปัจจุบัน (จากหมายเหตุท้ายเรื่องใน พงศาวดารเมืองสุรินทร์ โดย บรรณ สวันตรัจฉ์ กระทรวงวัฒนธรรม จัดพิมพ์ครั้งที่ 2 เมื่อ พ.ศ. 2553)

 กำพงสวาย ที่ท่าตูม ก็เพี้ยนเรียกมาจากชื่อเขมรเดิมว่า กำปงสวาย นี้เอง ชาวกำปงสวายจากเขมรที่ข้ามฝั่งมาตั้งหลักแหล่งบริเวณท่าตูมที่เป็นท่าน้ำริมลำน้ำมูล จึงเรียกชื่อบ้านตามถิ่นฐานเดิมของตนว่ากำปงสวายไปด้วย

 มีคนอธิบายว่า คำว่า "กำปง" ในภาษาเขมร แปลว่า ท่าเรือ และน่าจะเป็นคำยืมมาจากภาษามลายูว่า "กำปุง" ที่แปลว่าหมู่บ้าน ต่อมาภายหลังคำ “กำปง” ในเขมรก็มีความหมายเป็นหมู่บ้านด้วย

 ส่วนคำ “สวาย” แปลว่า มะม่วง
 กำปงสวาย จึงแปลว่า ท่ามะม่วง
 แต่บ้านกำพงสวาย ที่ อ.ท่าตูม คงเป็นบ้านเมืองเก่าแก่ตั้งแต่สมัยขอมเรืองอำนาจและอยู่ในวัฒนธรรมขอม ดังมีหลักฐานเป็นโบราณสถานยุคนั้นอายุราว พ.ศ.1600-1800 รวมถึงผู้คนที่สืบเชื้อสายชาวเขมรมาแต่ดั้งเดิม

"เรือนอินทร์ หน้าพระลาน"