100 ปีแห่งรัก "ธิราชเจ้าจอมสยาม"
จากความคิดในฐานะพสกนิกรไทยคนหนึ่งที่เปี่ยมด้วยความจงรักภักดี และแรงศรัทธาที่มีต่อพระมหากษัตริย์ ที่ว่า "100 ปี แห่งการเสด็จสวรรคต ของสมเด็จพระพุทธเจ้าหลวง ล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ 5 พระองค์ทรงรักปวงชนชาวไทยมากเหลือ เราจะทำอะไร เพื่อเป็นการถวายกตเวทิตาคุณได้บ้า
"กลางปีก่อนไปได้ไปทำบุญที่วัดกู้ เกาะเกร็ด นนทบุรี ซึ่งเป็นบริเวณที่ "พระนางเรือล่ม" หรือ สมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ พระบรมราชเทวี พระภรรยาเจ้า ในรัชกาลที่ 5 สิ้นพระชนม์ด้วยอุบัติเหตุเรือล่ม จึงหวนรำลึกว่าปีนี้ครบ 100 ปีแห่งการสวรรคตของ ร.5 ซึ่ง 2 ปีก่อนเราทำสารคดี "ไกลบ้าน" และ "เสด็จประพาสต้น" มาแล้ว ปีนี้น่าจะทำเรื่องที่ 3 เป็นอีกด้านของพระองค์ คือด้านความเป็นมนุษย์ และเป็นเรื่องละเมียดละไมอย่างเรื่องความรัก แต่การจะละเมียดละไมได้ก็ต้องได้ศิลปินมาช่วย จึงได้ คุณหญิงวิมล ศิริไพบูลย์ (ทมยันตี) นักประพันธ์เอก เป็นแกนหลัก" บอสใหญ่แบงก์รวงข้าว เล่าย้อนที่มาที่ไป
สิ่งที่จะปรากฏแก่สายตาคนไทยในเดือนตุลาคมนี้คือ หนังสือเชิงอัตชีวประวัติ และละครสารคดีชุด "ธิราชเจ้าจอมสยาม" ในงานแถลงข่าวเมื่อเร็วๆ นี้ที่สยามพารากอน จึงพรั่งพร้อมไปด้วยผู้ที่เกี่ยวข้อง โดยเฉพาะแม่งานด้านการเรียบเรียงข้อมูลที่จะนำเสนออย่าง "ทมยันตี" และ สามคณาจารย์ที่แน่นปึ๊กด้านการค้นคว้าข้อมูล ได้แก่ ผศ.ดร.วงเดือน นาราสัจจ์ ภาคีราชบัณฑิตด้านประวัติศาสตร์ ผศ.ชมพูนุท นาคีรักษ์ และอาจารย์สุวรรณา สัจจวีรวรรณ ได้ศึกษาข้อมูลจากหนังสือมากกว่า 100 เล่ม งานวิทยานิพนธ์ รวมทั้งการค้นหาภาพจากสำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติซึ่งบางภาพไม่เคยปรากฏที่ใดมาก่อน
ตัวหนังสือเนื้อหาจะครอบคลุมเรื่องราวสำคัญๆ ตั้งแต่ปลายรัชกาลที่ 4 นับแต่ ร.5 ทรงพระราชสมภพ ในปี พ.ศ.2396 จนถึงสวรรคตในปี พ.ศ.2453 แบ่งโครงเรื่องเป็น 3 ภาค โดยมีความรักเป็นแกนเดินเรื่อง คือความรักต่อแผ่นดินสยาม ความรักต่อพสกนิกร และความรักต่อราชตระกูล โดยใช้ภาษาที่อ่านง่ายสละสลวยไม่ใช่การเขียนเชิงวิชาการ
ขณะที่ในส่วนของละครสารคดีนั้น ทมยันตี ในฐานะผู้เรียบเรียงข้อมูลและเขียนบท บอกว่าค่อนข้างซับซ้อน เนื่องจากเป็นสารคดีกึ่งละครประวัติศาสตร์ หรือ "docu-drama" เรื่องแรกของวงการโทรทัศน์ไทย และส่วนหนึ่งถ่ายทำที่สถานที่จริง คือวังบางขุนพรหม ซึ่งเป็นเรื่องแรกที่ได้รับอนุญาต
"ยากตรงที่ใช้สารคดีและดราม่ารวมกัน มีอุปสรรคจนต้องถอนหายใจ อย่างบทคิดว่าไม่น่าจะถ่ายทันแต่ก็ผ่านไปได้ด้วยดี วันแรกที่เปิดกล้องเป็นฉากพระราชสมภพฝนตกลงมาเหมือนในประวัติศาสตร์ที่เขียนไว้ ปัญหาคือบทพระราชดำรัสของพระองค์ท่าน ใครจะเป็นคนให้เสียง สุดท้ายได้คุณปั้น ซึ่งทรงพลัง มีอำนาจ แต่แฝงไว้ด้วยความนุ่มนวลมาพากษ์ให้ โดยเฉพาะฉากด้านความรักต่อนางอันเป็นที่รักคนแรกคือ เจ้าจอมมารดาแพ จะสนิทเสน่หาเพียงใดต้องรอติดตาม" นักประพันธ์รุ่นลายคราม กล่าว
หนังสือธิราชเจ้าจอมสยาม เริ่มจำหน่ายที่ศูนย์หนังสือจุฬฯ และกสิกรไทยทุกสาขา ส่วนสารคดีจะออกอากาศทางทีวีไทย เริ่ม 6 ตุลาคมนี้ เวลา 20.20 น.โดยรายได้ทั้งหมดจะมอบให้สภากาชาดไทย