
พระสยามเทวาธิราช...
ผมส่งต้นฉบับนี้ล่วงหน้าหลายวันเพราะจะไปเล่นสงกรานต์ แต่ขณะที่เขียนนี้ยังไม่ทันถึงวันสงกรานต์ดี ก็เกิดเหตุการณ์นองเลือดขึ้นภายในกรุงเทพฯ แล้ว
ก็ได้แต่นั่งนึกถึงพระสยามเทวาธิราชครับ
พระสยามเทวาธิราชเป็นเทวรูปหล่อด้วยทองคำประทับยืน ทรงเครื่องกษัตริย์และทรงฉลองพระองค์ อย่างเครื่องทรงเทพารักษ์ พระหัตถ์ขวาทรงพระแสงขรรค์ พระหัตถ์ซ้ายยกขึ้นจีบดรรชนีเสมอพระอุระ ประดิษฐานอยู่ในเรือนแก้วทำด้วยไม้จันทน์
องค์พระสยามเทวาธิราชสถิตอยู่ที่พระที่นั่งไพศาลทักษิณ ในพระบรมมหาราชวัง
หม่อมเจ้าหญิงพูนพิศมัย ดิศกุล พระธิดาในสมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงเล่าถึง ประวัติความเป็นมาของพระสยามเทวาธิราชว่า ในสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 นั้น มีเหตุการณ์หลายอย่างที่เกือบจะทำให้ไทยหรือสยามต้องสูญเสียเอกราชหลายครั้ง และเผอิญก็ให้มีเหตุที่ทำให้รอดพ้นภยันตรายต่างๆ มาได้ทุกครั้งเช่นกัน
จึงทรงเชื่อว่าประเทศนี้น่าจะมีเทพยดาศักดิ์สิทธิ์คอยอภิบาลรักษาอยู่
พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ช่างปั้นหล่อเทวรูปสมมติ ขึ้น แล้วถวายพระนามว่า พระสยามเทวาธิราชดังกล่าว
กล่าวกันว่า พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงถวายเครื่องสังเวยเป็นราชสักการะเป็นประจำ โดยเครื่องตั้งสังเวยบูชาที่ถวายจะประกอบด้วยสิ่งของต่อไปนี้คือ ข้าวสุก หมูนึ่ง พร้อมด้วยน้ำพริกเผา ปลานึ่งพร้อมด้วยน้ำจิ้มกับน้ำสะอาด ส่วนขนมผลไม้ก็มีขนมต้ม กล้วยน้ำว้า มะพร้าวอ่อน เป็นอาทิ
นอกจากนี้แล้วยังได้ทรงโปรดเกล้าฯ ให้มีพระราชพิธีบวงสรวงใหญ่พระสยามเทวาธิราชตาม ประเพณีที่กำหนดไว้ในวันขึ้น 1 ค่ำ เดือน 5 ของทุกปี ด้วย เนื่องจากวันนี้เป็นวันขึ้นปีใหม่ไทย ตามจันทรคติแบบโบราณ
พระราชพิธีนี้มีสืบเนื่องต่อมาจนในรัชกาลปัจจุบันทุกวันนี้
ในช่วงการฉลองกรุงรัตนโกสินทร์ 200 ปีนั้น พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรด เกล้าฯ พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้ประชาชนทั่วไปได้เข้าถวายสักการะพระสยามเทวาธิราช
และนับเป็นครั้งแรกที่ประชาชนมีโอกาสเข้าถวายสักการะพระสยามเทวาธิราชเฉพาะพระพักตร์
หม่อมเจ้าหญิงพูนพิศมัย ดิศกุล ทรงกล่าวว่าจากประสบการณ์นั้น ยิ่งนานวัน ก็ยิ่งเห็นว่าพระสยามเทวาธิราชนั้นมีจริง จึงทรงกล่าวเอาไว้ตอนหนึ่งมีความดังนี้ว่า
- ขอเราจงมาพร้อมใจกันอธิษฐาน ขอให้เทพเจ้าอันศักดิ์สิทธิ์พระองค์นี้ จงได้ทรงคุ้มครองป้องกันภัยให้แก่ประชาชนไทยหรือว่าประชาชนชาวสยามทั้งปวงด้วยเทอญ...
ก็คงจะไม่มีที่พึ่งอื่นอีกแล้วล่ะครับ ยามนี้