ข่าว

ท่านั่งไหว้พระ "ชัชชาติ" มีมาแต่สมัยโบราณ และมีชื่อเรียก

เกาะติดข่าวสาร >> คมชัดลึก ออนไลน์
logoline

"ชัชชาติ" ว่าที่ ผู้ว่าฯกทม. "นั่งกระโหย่ง" ไหว้พระ จบดราม่า เป็นท่านั่งแบบโบราณ ที่ค่อย ๆ เลือนหายไปจากสังคมไทย ใช่หรือไม่

จากกรณีประเด็นดราม่า ภาพของว่าที่ผู้ว่าฯกทม.คนใหม่ "ชัชชาติ สิทธิพันธุ์" นั่งยอง ๆ ไหว้พระ ทำบุญใส่บาตรวันเกิด ชาวเน็ตบางกลุ่มติงว่า ไม่เหมาะสมบ้าง ไม่สมควรบ้าง ทางเพจ โบราณนานมา ให้ข้อมูลว่า จริง ๆ แล้วท่านั่งนี้ มีมาตั้งแต่สมัยโบราณย้อนไปไกลถึงสมัยพุทธกาลเลย ในภาษาไทยเรียกการนั่งแบบนี้ว่า "นั่งกระโหย่ง"  

ในประเทศไทยสมัยก่อน ใช้ "นั่งกระโหย่ง" มานานแล้ว เป็นเรื่องปกติและสุภาพ แต่เพิ่งมาเปลี่ยนเป็น "ท่าเทพบุตร" และ "ท่าเทพธิดา" ในสมัยรัชกาลที่ 4 ถึง 5 นี่เอง

 

ในสังคมไทยบัญญัติรู้กันว่า "ท่าเทพบุตร" และ "ท่าเทพธิดา" นั้นสุภาพเรียบร้อย พอเห็นพระ หรือใครที่นั่งใน "ท่ากระโหย่ง" ประคองอัญชลี ก็มักจะติเตียน แทนที่จะสอบถามและหาความรู้

 

ท่านั่งสำหรับทำวินัยกรรมของพระภิกษุสงฆ์ในกรณีที่ใช้กราบเรียน และแสดงความเคารพอย่างสูงเรียกขานในภาษาบาลีว่า "อุกฺกุฏิก" (ukkuṭika) และนิยมแปลไทยว่า นั่งกระโหย่ง เป็นรูปแบบมาตรฐานในการขอพระอุปัชฌาย์ การขอบรรพชา อุปสมบท และปลงอาบัติ ปรากฏสำนวนในพระวินัยปิฎกหลายแห่งว่า 
"ปาเท วนฺทิตฺวา อุกฺกุฏิกํ นิสีทิตฺวา อญฺชลิํ ปคฺคเหตฺวา …." = กราบแทบเท้าแล้วนั่งกระโหย่งประคองอัญชลี

 

ในอุษาคเนย์ ทางพม่าและกัมพูชา เป็นที่เข้าใจกันว่า อุกฺกุฏิก = ท่านั่งยอง (squatting) โดยฝ่าเท้าราบเต็มบนพื้น สนเท้าชิดก้น เข่าค้ำหน้าอก หลังโก่งงอ แต่ในประเทศไทยปัจจุบันไม่นิยมใช้ท่านี้ หากใช้เป็นท่านั่งคุกเข่าทับสนเท้า หลักฐานชั้นเก่าแก่ในประเทศไทย เช่น ภาพจิตรกรรม และประติมากรรมอายุหลายศตวรรษ ก่อนปรากฏว่าท่านั่งยองในวินัยกรรม และบางพื้นที่ก็ยังมีการใช้ท่านี้อยู่ เรียกได้ว่าเป็นท่าที่ใช้แพร่หลายในประเทศพุทธศาสนาสายเถรวาทแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ในปัจจุบัน

นั่งกระโหย่ง
 

การนั่งแบบพับเพียบ ขัดสมาธิ เทพบุตร เทพธิดา ก็เรียบร้อยดี ไม่มีการปรับอาบัติ ในท่านั่งเหล่านี้ แต่ถ้าเราได้รู้ธรรมเนียมการ "นั่งกระโหย่ง" ตามพระบาลีแสดงไว้ เพื่อสืบทอดต่อไป ให้ชนรุ่นหลังได้รู้ได้เห็นไว้ก็คงไม่เสียหาย เพราะคำว่า อุกฺกุฏิกํ นิสีทิตฺวา ในพระไตรปิฎกมีเยอะมาก และคนไทยเราส่วนมาก ยังไม่รู้ว่านั่งอย่างไร แต่พม่า หรือศรีลังกา มีให้เห็นโดยทั่วไป ไม่ใช่เรื่องแปลก

ท่านั่งไหว้พระ "ชัชชาติ" มีมาแต่สมัยโบราณ และมีชื่อเรียก

การนั่งยอง ๆ เป็นท่านั่งที่อยู่คู่มนุษยชาติมาอย่างยาวนาน ต่อมาโลกตะวันตกได้เปลี่ยนจากนั่งยองเป็นนั่งราบ จนไม่สามารถนั่งยองเต็มเท้าได้อีก ส่วนโลกตะวันออกยังคงมีการนั่งยอง ๆ กันอยู่เป็นปกติ เมืองไทยแต่ก่อนก็นั่งยอง ๆ ไหว้พระ เพิ่งมาเปลี่ยนเป็น "ท่าเทพบุตร" และ "ท่าเทพธิดา" ในสมัยรัชกาลที่ 4 ถึง 5 นี่เอง

ชัชชาติ สิทธิพันธุ์ ตักบาตรวันเกิด ป.ล. ไม่ได้บอกว่า คุณชัชชาติ นั่ง "นั่งกระโหย่ง" ตามแบบโบราณแต่อย่างใด แต่ที่จะสื่อคือ การนั่งกระโหย่ง หรือยอง ๆ แบบนั้น ไม่ได้เป็นเรื่องผิดแปลกอะไร เป็นเรื่องปกติในสังคมโบราณ และปัจจุบันยังปรากฏในพม่าและศรีลังกาด้วย

 

 

 

ขอบคุณบทความและภาพจากเพจ โบราณนานมา

logoline

ข่าวที่น่าสนใจ