ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวขอนแก่น มุ่งเพิ่มศักยภาพ"เมล็ดพันธุ์" ได้มาตรฐาน

ปัจจุบันแนวโน้มความต้องการ "เมล็ดพันธุ์ข้าว" คุณภาพดีเพิ่มมากขึ้น กรมการข้าวจึงได้จัดทำโครงการเพิ่มศักยภาพและปรับปรุง "เมล็ดพันธุ์" เพื่อตอบสนองความต้องการใช้ "เมล็ดพันธุ์ข้าว"คุณภาพดีของเกษตรกร โดยการปรับปรุงและพัฒนาเครื่องจักรอุปกรณ์ปรับปรุงสภาพ "เมล็ดพันธุ์" ทั้งระบบให้มีประสิทธิภาพและสามารถผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวตามความต้องการของเกษตรกร โดยส่งเสริมและพัฒนาการผลิต"เมล็ดพันธุ์ข้าว"ในท้องถิ่นผ่านศูนย์ข้าวชุมชน หรือนาแปลงใหญ่ เพื่อให้เกษตรกรมีความรู้ ความเข้าใจ และสามารถต่อยอด สร้างความเข้มแข็ง พัฒนาต่อไปในอนาคต และสร้างรายได้อย่างมั่นคงสู่ครัวเรือน  

นายมงคล จันทร์ประทัด ผู้อำนวยการศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวขอนแก่น กล่าวว่า วัตถุประสงค์หลักของโครงการเพิ่มศักยภาพและปรับปรุงเมล็ดพันธุ์ เกิดจากความต้องการใช้เมล็ดพันธุ์ข้าวของเกษตรกรที่สูงขึ้น และเนื่องจากเครื่องจักรและอุปกรณ์ปรับปรุงสภาพ "เมล็ดพันธุ์" ของศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวติดตั้งมาเป็นระยะเวลานาน ตั้งแต่ปีพ.ศ.2528 ส่งผลให้เครื่องจักรมีประสิทธิภาพการทำงานที่ลดน้อยลงไปตามกาลเวลา จำเป็นต้องปรับปรุงให้มีประสิทธิภาพการผลิตต่อวันมากขึ้น

กรมการข้าวมีงบประมาณปรับปรุงเครื่องจักรอยู่ 4 กิจกรรม กิจกรรมที่ 1 เป็นกิจกรรมเพิ่มชุดเครื่องชั่งพร้อมจัดเรียงอัตโนมัติ กิจกรรมที่ 2 เป็นกิจกรรมปรับปรุงระบบไฟฟ้าควบคุมเครื่องจักร พร้อมอุปกรณ์ กิจกรรมที่ 3 ปรับปรุงเพิ่มเติมระบบไฟฟ้าควบคุมเครื่องจักร พร้อมอุปกรณ์ของโรงงาน A1 และกิจกรรมสุดท้ายคือสร้างโรงงาน A3

สำหรับศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวขอนแก่นได้รับงบประมาณให้ดำเนินการ 2 กิจกรรม กิจกรรมที่ 1 ได้ดำเนินการกิจกรรมปรับปรุงเพิ่มเติมระบบไฟฟ้าควบคุมเครื่องจักร พร้อมอุปกรณ์ของโรงงาน A2 ศูนย์ได้ดำเนินการแล้ว ตรวจรับเสร็จสิ้นแล้ว

สำหรับกิจกรรมที่ 2 เป็นกิจกรรมเพิ่มเติมเครื่องชั่งบรรจุพร้อมระบบจัดเรียงอัตโนมัติ ก็ได้รับการติดตั้ง ตรวจรับเครื่องจักรเรียบร้อยแล้ว สำหรับการปรับปรุงสภาพ"เมล็ดพันธุ์"ของศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวขอนแก่นมีขั้นตอนตั้งแต่ ทำความสะอาดเบื้องต้นคัดสิ่งเจือปนที่มีขนาดใหญ่ พวกเศษหิน เศษดิน เศษทราย ขนาดใหญ่ออกจากระบบ เมื่อผ่านการคัดทำความสะอาดเบื้องต้นก็เข้าสู่กระบวนการอบลดความชื้นเมล็ดพันธุ์ที่รับมาจากเกษตรกรแปลงขยายพันธุ์ ซึ่งมี 2 แบบ

แบบแรก คือ เกษตรกรตากเป็นเมล็ดพันธุ์แห้งเข้ามา

แบบที่ 2 ก็คือเมล็ดพันธุ์ที่มีความชื้นสูง ต้องมาลดความชื้นเมล็ดพันธุ์ทั้ง 2 แบบ ให้อยู่ใน 12 เปอร์เซ็นต์ความชื้น ถ้าเปอร์เซ็นต์ความชื้นเกิน อายุการเก็บรักษาของ "เมล็ดพันธุ์" ก็จะไม่ยาวนานเท่าที่ควร เมื่อผ่านกระบวนการลดความชื้น ก็จะเข้าสู่กระบวนการคัดขนาด คัดโดยใช้ตระแกรงและแรงลมเป็นการคัดขนาดและคัดโดยน้ำหนัก เมื่อคัดเสร็จจะทำการคลุกสารเคมี เพื่อป้องกันกำจัดโรค

แต่ในกรณีลูกค้าต้องการเมล็ดพันธุ์ที่ไม่มีสารเคมีเพื่อนำไปผลิตเมล็ดพันธุ์อินทรีย์ก็จะไม่ผ่านกระบวนการนี้ เมื่อผ่านกระบวนการคลุกสารเคมี ก็ไปเข้าสู่ขั้นตอนการชั่งและบรรจุลำเรียง ซึ่งปีนี้ศูนย์ฯก็ได้รับงบประมาณมาสนับสนุนสำหรับติดตั้งเครื่องชั่งบรรจุและลำเลียงอัตโนมัติ ทำให้เพิ่มประสิทธิภาพการปรับปรุงสภาพ จากประมาณ 3 ตันต่อชั่วโมง

ตอนนี้ได้ประสิทธิภาพเพิ่มขึ้นเป็น7 ตันต่อชั่วโมงคือเพิ่มขึ้นอีกเท่าตัว ก็เป็นผลดีของโครงการ เมื่อผ่านกระบวนการชั่ง บรรจุ ลำเลียงเรียบร้อย ก็ส่งมอบให้ฝ่ายพัฒนาธุรกิจเมล็ดพันธุ์นำเข้าโรงเก็บและก็จำหน่ายเพื่อให้เกษตรกรนำไปใช้และผลิต"เมล็ดพันธุ์" หรือใช้ผลิตข้าวเปลือกคุณภาพดีต่อไป ​