ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวพะเยาเร่งผลิต "เมล็ดพันธุ์ข้าว" ช่วยเกษตรกรประสบภัยฯ

แน่นอนว่า "เมล็ดพันธุ์ข้าว" คุณภาพ เป็นที่ต้องการของเกษตรกรผู้ปลูกข้าวทั่วประเทศ ซึ่งแหล่งผลิต "เมล็ดพันธุ์ข้าว" คุณภาพชั้นดีอันดับต้น ๆ ทางเขตภาคเหนือตอนบนของประเทศไทยก็คงจะเป็นใครไปไม่ได้ นอกจากศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวพะเยา ซึ่งตั้งอยู่ที่ตำบลท่าวังทอง อำเภอเมือง จังหวัดพะเยา โดยได้จัดตั้งขึ้นตามแผนงานผลิตและขยายเมล็ดพันธุ์พืชภายใต้โครงการ เงินกู้จากกองทุน ความร่วมมือทางเศรษฐกิจโพ้นทะเลประเทศญี่ปุ่น(OECF) และเงินงบประมาณสมทบจากรัฐบาลไทย เมื่อ พ.ศ. 2529 

นายสงวน กันตะบุตร ผู้อำนวยการศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวพะเยา กล่าวว่า เดิมชื่อศูนย์ขยายพันธุ์พืชที่ 8 จังหวัดพะเยา สังกัดกรมส่งเสริมการเกษตร ต่อมาได้มีพระราชบัญญัติปรับปรุงกระทรวงทบวงกรม (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2549 จัดตั้งกรมการข้าวขึ้นในกระทรวงเกษตรและสหกรณ์เพื่อทำหน้าที่รับผิดชอบดูแลเรื่องข้าวทั้งระบบ และได้เปลี่ยนชื่อศูนย์ขยายพันธุ์พืชที่ 8 จังหวัดพะเยา เป็นศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวพะเยา เพื่อดำเนินการผลิต"เมล็ดพันธุ์ข้าว"สำหรับใช้สนับสนุนโครงการต่าง ๆ ของกรมการข้าวและช่วยเหลือเกษตรกรผู้ประสบภัยธรรมชาติ ตลอดจนจำหน่ายให้เกษตรกรทั่วไป

ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวพะเยายังเป็นหน่วยงานที่ให้ความรู้ด้านวิทยาการเมล็ดพันธุ์แก่เกษตรกร ประชาชนทั่วไป นิสิต นักศึกษา ตลอดจนบริษัทเอกชนที่ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวรวมถึงให้บริการปรับปรุงสภาพเมล็ดพันธุ์ ทดสอบคุณภาพ เก็บรักษาเมล็ดพันธุ์ บริการด้านคลินิกข้าว ข้อมูลข่าวสาร ห้องสมุดชาวนา และการติดต่อประสานงานการช่วยเหลือชาวนา 

แน่นอนว่ากว่าจะได้ "เมล็ดพันธุ์ข้าว" คุณภาพส่งตรงถึงมือเกษตรกรผู้ปลูกข้าวนั้น จำเป็นจะต้องมีความรู้ ความเข้าใจในการผลิตข้าวให้ได้มาตรฐานระดับเดียวกัน รวมไปถึงการส่งเสริมการพัฒนาเกษตรกรให้มีการรวมกลุ่มเป็นรูปแบบของแปลงใหญ่ ด้วยการส่งเสริมภายใต้โครงการระบบส่งเสริมการเกษตรแบบแปลงใหญ่ของกรมการข้าว

นายสงวน กันตะบุตร ผู้อำนวยการศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวพะเยา กล่าวเพิ่มเติมว่า ในเรื่องของเป้าหมายการผลิตชนิดพันธุ์ ต้องมีการวางแผนการจัดทำแปลงขยาย"เมล็ดพันธุ์ข้าว" โดยการคัดเลือกพื้นที่และเกษตรกร โดยกลุ่มผลิตเมล็ดพันธุ์ มีเจ้าหน้าที่เข้าไปแนะนำ กำกับควบคุมดูแลการปฏิบัติของเกษตรกรทุกระยะการเจริญเติบโตของข้าว

หลังจากนั้นในกระบวนการควบคุมคุณภาพจะมีกลุ่มควบคุมคุณภาพเข้าไปตรวจวิเคราะห์คุณภาพ "เมล็ดพันธุ์" ให้ได้ตามมาตรฐานคุณภาพที่เกี่ยวข้องทุกขั้นตอน ทั้งภายในศูนย์และภายนอกศูนย์ เมื่อดำเนินการเก็บเกี่ยวและจัดซื้อเมล็ดพันธุ์คืนจากแปลงเกษตรกรที่ผ่านมาตรฐานแล้ว จะนำเมล็ดพันธุ์ที่ได้เข้ามาปรับปรุงสภาพ"เมล็ดพันธุ์"โดยการอบลดความชื้น คัดทำความสะอาด คลุกสารเคมีและบรรจุในบรรจุภัณฑ์ของกรมการข้าว เสร็จแล้วส่งมอบให้กลุ่มพัฒนาธุรกิจเมล็ดพันธุ์ เพื่อเก็บรักษารอการจำหน่ายให้เกษตรกรและลูกค้าที่สนใจในการเพาะปลูกในฤดูต่อไป

สำหรับการตลาดนั้นศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวพะเยา มีเขตการตลาดที่รับผิดชอบอยู่ 2 จังหวัด คือจังหวัดพะเยา ซึ่งพื้นที่ในการเพาะปลูกประมาณ 700,000 ไร่ และในเขตจังหวัดเชียงรายซึ่งมีพื้นที่เพาะปลูกประมาณ 1,200,000 ไร่ ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวพะเยามีเป้าหมายจะผลิต "เมล็ดพันธุ์ข้าว" คุณภาพดีได้ตามมาตรฐานคุณภาพเป็นที่พึงพอใจของเกษตรกร เพื่อให้เกษตรกรได้ใช้เมล็ดพันธุ์ที่ดี ส่งผลให้เพิ่มผลผลิตและต้นทุนการผลิตข้าว