ส่งเสริมการผลิต “เมล็ดพันธุ์ดี” คุณภาพมาตรฐาน สร้างรายได้มั่นคงสู่เกษตรกร

เมื่อถึงฤดูกาลทำนา แน่นอนว่าการมี "เมล็ดพันธุ์ดี" เป็นปัจจัยสำคัญในการเพาะปลูก การใช้เมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพดี มีความบริสุทธิ์ตรงตามพันธุ์ เป็นการลงทุนน้อยแต่สามารถยกระดับคุณภาพผลผลิตให้สูงขึ้นได้

 

กรมการข้าว ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวกำแพงเพชร เป็นหน่วยงานหลักในการผลิต"เมล็ดพันธุ์ข้าว" เพื่อสนับสนุน ส่งเสริม และกระจายเมล็ดพันธุ์ดีไปสู่เกษตรกร โดยการส่งเสริมและพัฒนาการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวในท้องถิ่นผ่านศูนย์ข้าวชุมชนหรือนาแปลงใหญ่ เพื่อให้เกษตรกรมีความรู้ความเข้าใจ และสามารถต่อยอดสร้างความเข้มแข็งและพัฒนาต่อไปในอนาคต สร้างรายได้อย่างมั่นคงสู่ครัวเรือน

                                      นางพรพรรณ บุสสกร

นางพรพรรณ บุสสกร ผู้อำนวยการศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวกำแพงเพชร เปิดเผยว่า เมล็ดพันธุ์ดีหมายถึง "เมล็ดพันธุ์"ที่มีความบริสุทธิ์ตรงตามพันธุ์ และที่สำคัญคือจะให้ผลผลิตต่อไร่สูง แล้วก็ข้าวเปลือกมีคุณภาพดี อีกทั้งมีความต้านทานต่อโรคแมลงต่างๆที่สำคัญ เช่น ต้านทานเพลี้ยกระโดดสีน้ำตาล ต้านทานในเรื่องของโรคไหม้ และเมล็ดพันธุ์ดีจะต้องมีมาตรฐานในเรื่องของความงอก พันธุ์ปนข้าวแดง

 

 

หรือความชื้นที่อยู่ในมาตรฐานของคุณภาพ "เมล็ดพันธุ์" ในการจัดทำแปลงผลิตเมล็ดพันธุ์ดีในศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวกำแพงเพชรก็จะมีกระบวนการในการทำงานอย่างเป็นระบบ ซึ่งจะสามารถแบ่งขั้นตอนในการผลิตเมล็ดพันธุ์เป็น 6 ขั้นตอน

 

ขั้นตอนแรกก่อนที่เราจะปลูกข้าวหรือทำแปลงขยายพันธุ์ข้าวเราจะต้องมีการวางแผนการผลิตไว้ล่วงหน้า มีการสำรวจข้อมูลความต้องการของเกษตรกร
ระยะเวลาความต้องการ แล้วก็ชนิดพันธุ์ที่เกษตรกรต้องการ

ขั้นตอนที่ 2 คือจัดทำแปลงขยายพันธุ์ในส่วนนี้ ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวเองไม่ได้มีพื้นที่นาในการจัดทำแปลงต้องอาศัยกลุ่มเกษตรกรผู้ผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวเป็นผู้ผลิตให้ศูนย์ฯ โดยในการทำแปลงจะมีข้อตกลงกับเกษตรกรว่าในการจัดทำแปลงเกษตรกรต้องยอมรับคำแนะนำในการปฏิบัติดูแลแปลงขยายพันธุ์เพื่อให้ได้เมล็ดพันธุ์ตรงตามมาตรฐานที่กรมการข้าวกำหนดกำหนด และไม่นำเมล็ดพันธุ์ไปขายให้บุคคลภายนอก

ขั้นตอนที่ 3 การปรับปรุงสภาพ "เมล็ดพันธุ์" เป็นการยกระดับและกำจัดสิ่งไม่พึงประสงค์ออกไปจากเมล็ดพันธุ์ที่เก็บเกี่ยวมาจากแปลงพันธุ์ ซึ่งได้แก่ วัชพืช เมล็ดพันธุ์อื่น เมล็ดเป็นโรค เศษหิน ดิน ทรายต่างๆ เพื่อให้ได้เมล็ดพันธุ์ที่มีคุณภาพตามมาตรฐาน

 

ขั้นตอนที่ 4 การเก็บรักษาเมล็ดพันธุ์ หลังจากที่บรรจุถุงข้าวแล้วเสร็จ จะต้องไปเก็บรักษาในโรงเก็บเมล็ดพันธุ์ที่มีการถ่ายเทอากาศได้ดีป้องกันกำจัดโรคแมลง เพื่อรอให้เมล็ดพันธุ์พ้นระยะฟักตัว จึงจะส่งต่อ ขายให้กับเกษตรกร

 

ขั้นตอนที่ 5 การควบคุมและตรวจสอบคุณภาพเมล็ดพันธุ์ การควบคุมคุณภาพเราจะทำตั้งแต่ก่อนการจัดซื้อ พอรถบรรทุกข้าวเปลือกมาถึงที่ศูนย์เมล็ดพันธุ์ก็จะทำการสุ่มเพื่อวัดความชื้น ตรวจหาพันธุ์ปน ข้าวแดง เมื่อผ่านมาตรฐานแล้ว เราถึงจะเอามาเทหลุมในการปรับปรุงสภาพก่อน ในเรื่องของคุณภาพใน
ด้านความงอกและความแข็งแรงหรือแม้แต่ความชื้น ฉะนั้นขบวนการควบคุมคุณภาพ จะสามารถตรวจสอบได้ว่าเมล็ดพันธุ์ที่จำหน่ายไป เป็นล็อตไหน คุณภาพเป็นยังไง เมื่อเกษตรกรเอาไปปลูกแล้วก็จะสามารถติดตามผลได้

 

ขั้นตอนที่ 6  การตลาดเมล็ดพันธุ์ ก็คือการจำหน่ายเมล็ดพันธุ์ การจำหน่ายเมล็ดพันธุ์ของศูนย์ก็จะแบ่งเป็น 3 ส่วนด้วยกัน อันดับแรกจำหน่ายให้กับส่วนราชการในส่วนของราชการก็จะแบ่งเป็น 2 ส่วน ก็คือ หน่วยงานต่างๆที่มีความต้องการเมล็ดพันธุ์ดีไปในการทำกิจกรรมโครงการต่างๆ ศูนย์ก็จะจำหน่ายให้กับส่วนราชการเป็นอันดับแรก

 

อันดับที่ 2 ก็คือ เมล็ดพันธุ์ส่วนหนึ่งกรมการข้าวจะสำรองไว้สำหรับช่วยเหลือเกษตรกรเมื่อเกิดภัยธรรมชาติ ไม่ว่าจะฝนแล้ง น้ำท่วม เมล็ดพันธุ์ตัวนี้ก็จะถูกกันไว้เพื่อช่วยเกษตรกรหลังจากที่เหลือแล้วก็จะเป็นโครงการจำหน่ายให้แก่เกษตรกรทั่วไป ที่จะสามารถมาซื้อเมล็ดพันธุ์ได้ที่ศูนย์ เพื่อไปใช้สำหรับปลูก หรือในส่วนที่อยู่ห่างไกลศูนย์เองก็จะมีตัวแทนจำหน่ายผู้ผลิตเมล็ดพันธุ์มาซื้อเมล็ดพันธุ์ไปจำหน่ายกระจายให้สู่เกษตรกรที่ไม่มียานพาหนะหรือว่าห่างไกลได้ใช้เมล็ดพันธุ์อย่างทั่วถึงกัน  

 

ปัจจุบันการผลิต"เมล็ดพันธุ์ดี" มีกฎหมายสำหรับเมล็ดพันธุ์พืช เพื่อเป็นเครื่องมือในการดูแลชาวนาให้มีโอกาสเลือกใช้เมล็ดพันธุ์มากขึ้น ซึ่งนอกจากจะได้ประโยชน์ในการเพิ่มผลผลิตให้สูงขึ้นแล้ว หากมีการควบคุมอัตราการใช้เมล็ดพันธุ์ตามที่เหมาะสมกับวิธีปลูกตามที่ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวกำแพงเพชรแนะนำ ก็สามารถช่วยลดต้นทุนการผลิตของชาวนา ลดการระบาดของโรงแมลงศัตรูข้าว รวมถึงส่งผลต่อรายได้ของชาวนาที่จะมีผลตอบแทนจากผลผลิตข้าวในแปลงนาที่มากขึ้นอีกด้วย