"โอไมครอน" เชื้ออ่อนแรง แลกกับคุณสมบัติติดง่าย "ฉีดวัคซีน" สร้างภูมิสู้ได้

ผศ.นพ.โอภาส พุทธเจริญ หัวหน้าศูนย์โรคอุบัติใหม่ทางคลินิก โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย โพสต์ข้อความผ่านเฟซบุ๊ค Opass Putcharoen ภายหลังประเทศไทยพบผู้ติดเชื้อโควิดสายพันธุ์ "โอไมครอน" รายแรก ว่า "โอไมครอน" น่าจะระบาดก่อนที่จะมีรายงานที่แอฟริกามาซักพัก ตอนนี้หลาย ๆ ประเทศทั่วโลก เริ่มรายงานพบเชื้อไวรัสนี้ คาดว่า มีโอกาสน่าจะเป็นสายพันธุ์หลักแทนเดลตา 

ส่วนการกลายพันธุ์หลายตำแหน่งของไวรัสนี้ สามารถแบ่งเป็นตำแหน่งที่รู้จัก ได้แก่การกลายพันธุ์ที่ทำให้จับกับเซลล์คนง่ายขึ้น การกลายพันธุ์ที่อาจจะลดประสิทธิภาพวัคซีนและที่ยังไม่รู้ว่าตำแหน่งการกลายพันธุ์มีผลต่อไวรัสอย่างไรบ้าง ซึ่งต้องรอการศึกษาจากไวรัสในห้องทดลอง มีข้อมูลว่า เชื้อนี้อาจจะทำให้เกิดการติดซ้ำได้ หากเคยเป็นโควิดมาก่อน แต่ยังไม่มีข้อมูลว่า เชื้อนี้ทำให้เกิดโรคที่รุนแรงกว่าเดลตา (แนวโน้มเชื่อว่า เชื้อน่าจะอ่อนแรง เพื่อแลกกับคุณสมบัติที่ติดได้ง่ายขึ้น - แต่ยังต้องรอข้อมูลยืนยัน) 

สำหรับในขณะนี้ เราควรจะทำอย่างไร ก็คงทำเหมือนกับหลาย ๆ ประเทศ ที่พยายามดักเคสแล้วก็กักตัวไว้ ไม่ให้กระจายอย่างรวดเร็ว เพื่อซื้อเวลาสำหรับการเตรียมฉีดวัคซีนให้ภูมิสูงขึ้นพอ (บางประเทศ ขยับเข็มกระตุ้นให้เร็วขึ้น โดยเฉพาะกลุ่มเสี่ยง) ช่องทางที่น่ากังวลคือการเข้ามาจากชายแดน คนเดินข้ามไปมา ถ้าเริ่มมีการระบาดรอบบ้านเราซึ่งคุมได้ยาก ถึงแม้ว่าเรายังไม่มีวัคซีนที่จำเพาะสำหรับสายพันธุ์นี้ แต่ข้อมูลจากหลาย ๆ การศึกษาพบว่า ถ้าระดับของภูมิสูงพอก็อาจจะยับยั้งไวรัสได้ 

จากรูปที่แสดงการศึกษาของศูนย์โรคอุบัติใหม่ด้านคลินิและมหาวิทยาลัย Duke ร่วมกับ National University of Singapore (Duke-NUS) ที่กำลังรอตีพิมพ์ ได้วัดภูมิในคนไทยที่ได้รับ sinovac 2 เข็ม แล้วกระตุ้นด้วย AstraZeneca พบว่าที่ 7 วันหลังฉีด ภูมิที่ขึ้นสามารถ neutralize ไวรัสสายพันธุ์อื่นได้หลายสายพันธุ์ เช่น เบต้า แกมม่า ที่ดื้อวัคซีนมาก ๆ แม้ว่าไม่ใช่วัคซีนที่จำเพาะต่อสายพันธุ์นั้น ๆ ก็ตาม มีบางคนภูมิสามารถยับยั้งไวรัส SARS CoV 1 และ coronavirus สายพันธุ์ที่อยู่ในค้างคาวได้ด้วย ตอนนี้รอทำ multiplex test ของ Omicron เพิ่มเติม (การศึกษานี้ใช้กลุ่ม Sinovac ตามด้วย AztraZeneca ตามอาสาสมัครที่ยินดีเข้าร่วมการศึกษา แต่ถ้าวัคซีนอื่นที่กระตุ้นภูมิคุ้มกันได้ดีเช่น mRNA ก็น่าได้ผลเช่นเดียวกัน) 

คำแนะนำของหลาย ๆ ประเทศขณะนี้ คือยังย้ำความสำคัญของการฉีดวัคซีน ทำให้ภูมิคุ้มกันสูงพอ เพื่อลดอัตราการเจ็บป่วยและเสียชีวิตส่วนการมุมของการรักษา  เนื่องจากการกลายพันธุ์ส่วนใหญ่อยู่ด้านนอก แต่ยาที่ออกฤทธิ์ต่อส่วนอื่นของไวรัสเช่น Molnupiravir ,Paxlovid  Remdesivir ก็น่าจะยังใช้ได้อยู่

ตื่นเต้นได้ว่า มี Omicron แล้ว แต่อย่าตระหนก Keep Calm and Get a Booster กัน