ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวบุรีรัมย์หนุนเกษตรกรผลิต "เมล็ดพันธุ์ข้าว" หอมมะลิ

ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวบุรีรัมย์ กองเมล็ดพันธุ์ข้าว กรมการข้าว มีบทบาทหน้าที่ในการผลิต "เมล็ดพันธุ์ข้าว" ชั้นพันธุ์ขยายและชั้นพันธุ์จำหน่าย เพื่อสนับสนุนส่งเสริมและกระจาย "พันธุ์ข้าว" ตามนโยบายคณะกรรมการนโยบายข้าวแห่งชาติ ส่งเสริมเผยแพร่และกระจาย "เมล็ดพันธุ์ข้าว" พันธุ์ดีไปสู่เกษตรกร พัฒนาการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวของท้องถิ่นและสนับสนุนการดำเนินธุรกิจเมล็ดพันธุ์ของเอกชน ศึกษาวิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีการผลิต การใช้ และการตลาดเมล็ดพันธุ์ข้าว รวมถึงถ่ายทอดเทคโนโลยีด้านวิทยาการเมล็ดพันธุ์

นางศรีอำไพ โอษฐงาม  ผู้อำนวยการศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวบุรีรัมย์ กล่าวว่า สำหรับบทบาทภารกิจของศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวบุรีรัมย์ก็จะมี 2 ส่วนใหญ่ ๆ ส่วนที่1 คือการผลิตเมล็ดพันธุ์โดยเริ่มผลิตปีแรกเมื่อฤดูฝนปีพ.ศ. 2512 ในเป้าหมาย 500 ตัน ซึ่งพันธุ์ที่ผลิตก็เป็นข้าวขาวดอกมะลิ 105 เป็นชั้นพันธุ์จำหน่าย ในปีแรกก็ประสบความสำเร็จเป็นอย่างดีได้ผลผลิต 543 ตัน ศูนย์ก็ภาคภูมิใจ ถึงแม้จะเป็นจำนวนที่ยังไม่มากแต่ก็สามารถทำได้เกินเป้าหมายในปีถัดมา ฤดูฝนปีพ.ศ.2563 ก็ได้ผลิตขาวดอกมะลิ 105 อีกเช่นกัน มีเป้าหมายการผลิตเพิ่มขึ้นมาอีก 500 ตัน เป็น 1000 ตัน

สำหรับปีที่แล้วเนื่องจากประสบภาวะฝนแล้งเราก็เลยได้ 80 เปอร์เซ็นต์ของเป้าหมาย ได้ที่ประมาณ 805 ตัน แล้วก็ปีนี้เป็นปีที่ 3 ที่ศูนย์ผลิต ก็มีเป้าหมายเพิ่มขึ้นอีก 500 ตัน เป็น 1500 ตัน ก็จะเป็นชั้นพันธุ์ขยาย 100 ตัน ชั้นพันธุ์จำหน่ายอีก 1400 ตัน เนื่องจากสองชั้นพันธุ์นี้มีคุณภาพที่แตกต่างกันค่อนข้างมาก ก็คิดว่าเกษตรกรที่ดำเนินการผลิตมีความเข้มแข็งและมีศักยภาพพอที่จะสามารถทำชั้นพันธุ์ขยายได้ ซึ่งชั้นพันธุ์ขยายต้องใช้เมล็ดพันธุ์หลักในการผลิต    

สำหรับโครงสร้างของศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวบุรีรัมย์จะแบ่งเป็น 4 กลุ่ม 1 ฝ่าย ฝ่ายแรกก็จะเป็นฝ่ายบริหาร ฝ่ายบริหารจะทำหน้าที่ในการเป็นฝ่ายสนับสนุนในการปฏิบัติงานของนักวิชาการ ด้านธุรการ เเรื่องการเงิน สารบัญต่างๆ  ดูแลอำนวยความสะดวกในการปฏิบัติงานของนักวิชาการ และ 4 กลุ่มงาน

กลุ่มที่ 1 "กลุ่มผลิตเมล็ดพันธุ์" ดูแลงานแปลงขยายพันธุ์ ทำหน้าที่ในการผลิต "เมล็ดพันธุ์" คัดเลือกเกษตรกร คัดเลือกพื้นที่ ดูแลกำกับการจัดทำแปลงของเกษตรกรตั้งแต่รับเมล็ดพันธุ์หลัก จนกระทั่งข้าวมาอยู่ในกระสอบบรรจุเมล็ดพันธุ์ พร้อมที่จะให้สุ่มตัวอย่าง และปรับปรุงสภาพเมล็ดพันธุ์ดูแลเครื่องจักรกลในการปรับปรุงสภาพ  ควบคุมกำกับการปฏิบัติในการปรับปรุงสภาพตั้งแต่ต้นจนจบ จนกระทั่งเมล็ดพันธุ์มาบรรจุอยู่ในกระสอบพลาสติกสานพร้อมที่จะจำหน่าย

กลุ่มที่ 2 กลุ่มควบคุมคุณภาพ มีบทบาทในการควบคุมในทุกขั้นตอนการผลิต โดยควบคุมคุณภาพตั้งแต่แปลงขยายพันธุ์ ในโรงงาน ในโรงเก็บเมล็ดพันธุ์  แล้วก็ในห้องปฏิบัติการ ซึ่งในแต่ละจุดที่มีการผลิตก็จะมีมาตรฐานกำกับไว้อย่างชัดเจนในทุกจุด กลุ่มควบคุมคุณภาพจะทำหน้าที่ในการดูแลตรวจสอบกำกับให้เป็นไปตามมาตรฐานในทุกขั้นตอน 

กลุ่มที่ 3 กลุ่มพัฒนาธุรกิจเมล็ดพันธุ์หรืองานตลาดก็จะทำหน้าที่ ด้านการคลัง การเก็บรักษาดูแลโรงเก็บทั้งหมดภายในศูนย์หลังจาก "เมล็ดพันธุ์" ผ่านการปรับปรุงสภาพเสร็จเรียบร้อยจะถูกเคลื่อนย้ายมาเก็บที่โรงเก็บเมล็ด ในระหว่างการเก็บรักษางานตลาดจะมีหน้าที่ในการดูแลฉีดพ่นสารเคมีเพื่อเป็นการป้องกันกำจัดแมลงที่จะมาทำลาย "เมล็ดพันธุ์" ดูแลโรงเก็บให้สะอาดอยู่เสมอก่อนจำหน่ายเมล็ดพันธุ์ให้กับเกษตรกรแล้วก็ผู้ใช้ "เมล็ดพันธุ์ดี"ทั่วไป

กลุ่มที่ 4 กลุ่มถ่ายทอดวิทยาการผลิตเมล็ดพันธุ์ดี เป็นฝ่ายที่ประชาสัมพันธ์ศูนย์ให้เป็นที่รู้จักกับเกษตรกรทั่วไปหรือหน่วยงานอื่นเนื่องจากศูนย์เป็นศูนย์ที่ตั้งขึ้นใหม่จึงต้องอาศัยการประชาสัมพันธ์ให้มากขึ้นและถ่ายทอดวิทยาการงานวิชาการด้านข้าวให้กับพี่น้องเกษตรกรทั่วไป โดยเป็นวิทยากรช่วยฝึกอบรมให้กับหน่วยงานต่าง ๆ ในจังหวัดตามที่ร้องขอเข้ามา 

นอกเหนือจากบทบาทภารกิจหลักในการผลิต "เมล็ดพันธุ์" ศูนย์ยังมีการดำเนินงานตามนโยบาย เช่น โครงการระบบส่งเสริมเกษตรแบบแปลงใหญ่ ซึ่งเป็นความร่วมมือในการผลิตโดยเกษตรกร หรือองค์กรเกษตรกรในพื้นที่ มีเป้าหมายการดำเนินงานของกลุ่มที่ชัดเจน สามารถเพิ่มอำนาจการต่อรองของเกษตรกรตลอดกระบวนการผลิต

อีกทั้งยังเป็นการส่งเสริมให้เกษตรกรมีความรู้ด้านการบริหารจัดการกลุ่มเน้นการพัฒนาในเรื่องการพัฒนาผลผลิตมีการส่งเสริมเกษตรกรผลิตเมล็ดพันธุ์ดีไว้ใช้เอง ซึ่งเรียกว่ากลุ่มไข่แดง และมีการตั้งกลุ่มเครื่องจักรกลเพื่อลดต้นทุนการผลิตโดยมีเจ้าหน้าที่ศูนย์กลุ่มงานที่เกี่ยวข้องลงพื้นที่ติดตามให้คำแนะนำเกษตรกรอีกด้วย

จะเห็นได้ว่า ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวบุรีรัมย์ เป็นหน่วยงานหลักในการวางแผนการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวผลิตและจำหน่ายเมล็ดพันธุ์ข้าวชั้นพันธุ์ขยายและชั้นพันธุ์จำหน่ายคุณภาพดี  ดังนั้น หากเกษตรกรท่านใดสนใจเมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพดี หรืออยากได้รับองค์ความรู้เรื่องข้าวสามารถติดต่อสอบถามได้ที่ศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าวบุรีรัมย์ เลขที่ 218 ม.6 ตำบลชุมเห็ด อำเภอเมือง จังหวัดบุรีรัมย์  โทร044-634955