7 เรื่องต้องรู้ วัคซีน "โมเดอร์นา"

วัคซีนโมเดอร์นา คือ วัคซีนชนิดเอ็มอาร์เอ็นเอ-1273 ( mRNA-1273)  ที่มีความแตกต่างจากวัคซีนทั่วไปที่เป็นโปรตีนหรือเชื้อโรคที่ถูกทำให้ตาย และต่างจากวัคซีนที่ใช้ไวรัสพาหะ(Viral Vector Vaccine) เป็นวัคซีนที่มีประสิทธิภาพป้องกันโควิด-19 สูงเป็นอันดับต้นๆ ของโลก หลังจากอย.ของไทยได้ลงนามการขึ้นทะเบียนไปแล้ว โรงพยาบาลต่างๆ ก็ได้เปิดจอง และทำให้หลายคนอยากรู้จักข้อมูลของการป้องกันเชื้อโรค ผลข้างเคียงต่างๆ ซึ่งสามารถอธิบายเป็นข้อๆ ได้ดังนี้

 

1.หลักการผลิตวัคซีนโมเดอร์นา (mRNA-1273) ส่วนแรกจะใช้สารพันธุกรรมโมเลกุลที่เรียกว่า mRNA หรือรหัสแม่แบบที่คล้ายหนาม (Spike) ของเชื้อ SAR-CoV-2 ที่ก่อโรคโควิด-19 เพราะหนามคืออาวุธสำคัญที่เชื้อจะใช้จับเซลล์ในร่างกายทำให้ติดเชื้อ  ส่วนที่สองคือไขมันอนุภาคนาโน (Lipid nanoparticle) ที่ใช้ห่อหุ้ม mRNA เพื่อป้องกันการย่อยสลายจากเอนไซม์ไรโบนิวคลิเอสซึ่งมีอยู่ทั่วร่างกาย

 

 

 

2.การออกฤทธิ์คือหลังจากฉีดวัคซีน mRNA จะถูกห่อหุ้มด้วยไขมันอนุภาคนาโน แล้วเซลล์ร่างกายในบริเวณที่ฉีดจะกลืนกินไขมันอนุภาคนาโนที่มี mRNA เข้าไป ทำให้เซลล์ตรงนั้นผลิตสารโปรตีนคล้ายหนามของเชื้อไวรัส  โปรตีนนี้จะกระตุ้นให้ร่างกายสร้างภูมิคุ้มกันมาต่อต้าน”หนาม”ของเชื้อไวรัสก่อโรคโควิด-19 แบบจำเพาะเจาะจง ไม่ให้เชื้อก่อโรคขึ้นได้

3.ประสิทธิภาพของวัคซีนโมเดอร์นา จากข้อมูลเดือนมิถุนายนระบุว่าป้องกันการติดโรคโควิด-19 ในประชากรทั่วไป 94.1% ป้องกันการติดโรคได้ 86.4% ส่วนในผู้สูงอายุ 65 ปีขึ้นไปลดความรุนแรงของโรคได้ถึง 100% และลดอัตราการเสียชีวิตจากการติดเชื้อโควิด-19 ได้ 100%  และข้อมูลจากห้องปฏิบัติการล่าสุดพบว่าสามารถกระตุ้นภูมิคุ้มกันได้ในระดับที่สูงพอที่จะยับยั้งสายพันธุ์ B.1.17 จากอังกฤษ และ B.1.351 จากแอฟริกาใต้ได้

 

 

4. ควรฉีดอายุเท่าไรและฉีดกี่ครั้ง วัคซีนโมเดอร์นาเหมาะสำหรับผู้มีอายุ 18 ปีขึ้นไปโดยจะฉีดทั้งหมด 2 โดส(ครั้ง) ห่างกัน 4 สัปดาห์ ปัจจุบันมีมากกว่า 14 ประเทศที่ใช้วัคซีนนี้ เช่น สหรัฐอเมริกา แคนาดา สวิสเซอร์แลนด์ อังกฤษ ยุโรป อิสราเอล กาตาร์ บรูไน สิงคโปร์ เวียดนาม ญี่ปุ่น ฯลฯ

5. ผลข้างเคียงของวัคซีนโมเดอร์นา ข้อมูลความปลอดภัยกลุ่มประชากรวิจัย 15,000 คน จากฐานข้อมูลสมาคมโรคติดเชื้อประเทศสหรัฐอเมริกา พบรายงานอาการไม่พึงประสงค์ทั่วไปประมาณ 0.03%  มีข้างเคียงที่ยอมรับได้ เช่น ปวดเล็กน้อยถึงปานกลาง บางรายมีอาการเหนื่อย ปวดหัว ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ หนาวสั่น มีไข้ วิงเวียน คลื่นไส้ และสามารถหายได้เอง ภายใน 2 – 3 วัน ส่วนโอกาสแพ้ยาแบบรุนแรง เช่น หายใจลำบาก ปากบวม หน้าบวม หัวใจเต้นเร็ว ผื่นแพ้ขึ้นทั่วตัวหรือตามร่างกาย มีอัตราส่วน 2.5 : 1,000,000 คน

 

 

6. คนอายุต่ำกว่า 18 ปีฉีดได้หรือไม่  จากรายงานในเดือนพฤษภาคมที่ผ่านมา โมเดอร์นาได้เผยผลการทดลองทางคลินิกในกลุ่มคนอายุ 12 – 17 ปี พบว่ามีประสิทธิภาพป้องกันโรคได้ 96% และกำลังทดสอบในเด็กอายุ 6 เดือน – 11 ปี ซึ่งยังไม่ได้ข้อสรุปที่ชัดเจน ทั้งนี้ควรรอฟังคำแนะนำสำหรับช่วงอายุที่ต่ำกว่า 18 ปีอีกครั้งจากกระทรวงสาธารณสุขของไทย

7. ข้อควรระวังในการฉีดวัคซีนโมเดอร์นา คือผู้ที่เคยแพ้ส่วนประกอบของวัคซีนหรือเคยฉีดวัคซีนmRNA ยี่ห้ออื่นแล้วแพ้รุนแรงควรปรึกษาแพทย์ก่อนฉีด คนที่กำลังไม่สบาย มีไข้หรือสงสัยว่าจะติดโรคโควิด-19 ยังไม่ควรฉีด  คนที่มีโรคประจำตัว เช่น โรคหัวใจ โรคความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน โรคไต และโรคอื่นๆ รวมทั้งผู้ที่กำลังกินยาโรคประจำตัวสามารถฉีดได้หากอาการต่างๆ ของโรคคงที่ และได้รับความเห็นชอบจากแพทย์ประจำตัว

 

 

คุณแม่ตั้งครรภ์และแม่ให้นมบุตร ฉีดวัคซีนได้หากอายุครรภ์มากกว่า 12 สัปดาห์ (อ้างอิงจากกรมอนามัย)ในประเทศอื่นๆ ได้มีการฉีดไปบ้างแล้ว แต่ยังไม่มีการยืนยันว่าวัคซีนจะสามารถถ่ายทอดจากรกหรือน้ำนมไปสู่ลูกน้อยเพื่อกระตุ้นการสร้างภูมิต้านทานได้หรือไม่ ผู้ที่เพิ่งได้รับวัคซีนโควิด-19 ยี่ห้ออื่นไปก่อนหน้าควรปรึกษาแพทย์หากต้องการฉีดซ้ำ และเนื่องจากวัคซีนโควิด-19 เป็นวัคซีนใหม่ จึงแนะนำเว้นระยะห่างอย่างน้อย 4 สัปดาห์เพื่อหลีกเลี่ยงการเกิดปฏิกิริยาจากการฉีดวัคซีนพร้อมกันและรบกวนการสร้างภูมิคุ้มกัน

ขอบคุณข้อมูลจาก รพ.สมิติเวช