สมุนไพรใกล้ตัว "ตะขบ" ผลไม้บ้าน ๆ ที่มีสรรพคุณมากมาย

เชื่อว่าหลายคนคงจะรู้จัก "ตะขบ" ผลไม้บ้าน ๆ ที่มีรสชาติหวาน อร่อย แถมยังเป็นพืชสมุนไพรชนิดหนึ่ง มักพบได้ตามป่าบริเวณท้องทุ่ง ส่วนใหญ่จะเกิดขึ้นเองตามธรรมชาติจากสัตว์หรือมูลนก 

 

 

"ตะขบ" จัดเป็นไม้พุ่มหรือไม้ยืนต้นขนาดเล็ก มีความสูงประมาณ 5-10 เมตร พบปลูกเป็นไม้ประดับหรือไม้ผลทั่วไปในเขตร้อน หรือขึ้นเป็นวัชพืชขึ้นเองตามธรรมชาติตามที่รกร้าง เนื่องจากมีนกและสัตว์ขนาดเล็กถ่ายมูลเมล็ดตะขบทิ้งไว้ สามารถขยายพันธุ์ได้ด้วยวิธีการเพาะเมล็ด 

 

ผลตะขบ หรือ ลูกตะขบ มีลักษณะเป็นรูปทรงกลม มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 0.75-1.5 เซนติเมตร เปลือกผลบาง ผลอ่อนเป็นสีเขียว เมื่อสุกแล้วจะเปลี่ยนเป็นสีแดง มีรสหวาน ภายในมีเมล็ดแบนขนาดเล็กจำนวนมาก 

 

ตะขบเป็นผลไม้ที่อุดมไปด้วยพลังงาน เส้นใยอาหาร แคลเซียม โพแทสเซียม และโซเดียม จากการวิจัยพบว่าตะขบสามารถช่วยดูดซับคอเลสเตอรอล ลดความเสี่ยงมะเร็งลำไส้ และเส้นเลือดในสมองแตกได้ (ตะขบ 100 กรัม จะให้พลังงาน 97 กิโลแคลอรี, แคลเซียม 51.7 มิลลิกรัม, โพแทสเซียม 773 มิลลิกรัม, โซเดียม 12.8 มิลลิกรัม) 

 

ทั้งนี้ผลตะขบยังเป็นอาหารที่ชื่นชอบของนกและสัตว์หลายชนิด ผลสุกจะมีรสหวานและมีกลิ่นหอม แถมยังเป็นผลไม้พื้นบ้านที่หลายคนชื่นชอบ อีกทั้งต้นตะขบยังใช้ปลูกเป็นไม้ประดับหรือไม้ผลทั่วไปในเขตร้อน หรือปลูกประดับริมทางเดินเพื่อให้ร่มเงาด้วย 

 

 

สำหรับสรรพคุณของ "ตะขบ" มีด้วยกันดังนี้ 

 

• ผลสุกมีรสหวานเย็นหอม มีสรรพคุณเป็นยาบำรุงกำลัง ทำให้ชุ่มชื่นหัวใจ 
• ดอกตะขบมีสรรพคุณเป็นยาแก้อาการปวดศีรษะ ด้วยการใช้ดอกแห้งประมาณ 3-5 กรัม นำมาชงเป็นน้ำชาดื่ม บ้างใช้เนื้อไม้เป็นยาแก้อาการปวดศีรษะ 
• ใช้เป็นยาแก้หวัด ลดไข้ ด้วยการใช้ดอกแห้งประมาณ 3-5 กรัม นำมาชงเป็นน้ำชาดื่ม บ้างใช้เนื้อไม้เป็นยาแก้ไข้หวัด 
• ใบมีรสฝาดเอียด มีสรรพคุณเป็นยาขับเหงื่อ 
• รากมีสรรพคุณเป็นยาแก้เสมหะ  
• ช่วยแก้อาการปวดเกร็งในทางเดินอาหาร ด้วยการใช้ดอกตะขบแห้ง 3-5 กรัม นำมาชงกับน้ำเป็นชาดื่ม 
• เนื้อไม้มีสรรพคุณเป็นยาแก้ท้องร่วง บิดมูกเลือด 
• ต้นใช้ต้มกับน้ำกินเป็นยาระบาย เนื่องจากมีสาร mucilage มาก หรือจะใช้เปลือกต้นสดหรือแห้ง (รสฝาด) ประมาณ 1 ฝ่ามือ นำมาสับเป็นชิ้นต้มในน้ำเดือด 1 ลิตร ประมาณ 15 นาที แล้วกรองเอาแต่น้ำดื่มเป็นยาระบายก็ได้ 
• เนื้อไม้ใช้เป็นยาขับไส้เดือน 
• ดอกใช้ต้มรวมกับสมุนไพรอื่นกินเป็นยาขับระดูของสตรี 
• ใช้เป็นยาแก้โรคตับอักเสบ ด้วยการใช้ดอกนำมาต้มรวมกับสมุนไพรอื่นกิน 
• ใช้เป็นยาแก้ตานขโมย 
• ต้นใช้เป็นยาแก้โรคผิวหนัง ส่วนรากใช้เป็นยารักษาโรคผิวหนัง แก้ผื่นคันตามตัว  
• ดอกใช้เป็นยาแก้ปวดและแก้อักเสบ 

 

ข้อมูล medthai