"รีเจน โซลูชั่น แอนด์ ดิสทริบิวชั่นฯ" ถอดบทเรียน"หมิงตี้เคมีคอล" | คมชัดลึก

 

จากบทเรียนจากเหตุไฟไหม้โรงงานผลิตเม็ดโฟมพลาสติก ‘บริษัท หมิงตี้เคมีคอล จำกัด’ ซอยกิ่งแก้ว 21 จังหวัดสมุทรปราการ #โรงงานกิ่งเเก้วไฟไหม้ “

 

อังคนางค์ ชากีร่า บำรุงสรณ์”หรือ“มาดามพลังงาน” CEO บริษัท รีเจน โซลูชั่น แอนด์ ดิสทริบิวชั่น จำกัดผู้นำเข้า และผู้เชี่ยวชาญด้านการติดตั้งอุปกรณ์ป้องกันระเบิดออกมาเผยถึงเหตุระเบิดโรงงานหมิงตี้ เป็นบทเรียนให้ทุกภาคส่วนหันมาให้ความสนใจการติดตั้งระบบอุปกรณ์ป้องกันการระเบิดจากสารเคมีในโรงงานอุตสาหกรรมต้องได้มาตรฐานโลก มิเช่นนั้นอาจจะเกิดหายนะยิ่งกว่าโศกนาฎกรรมระเบิดล้างบางเหมือนประเทศเบรุต

 

 

 

“อังคณา ชากิร่า”หรือ“มาดามพลังงาน”ให้ทัศนะว่าในฐานะที่ตนเองอยู่ในวงการป้องกันการระเบิด( Explosion Proof )ในพื้นที่อันตราย( Hazardous Area )และตลาดพลังงานมาเกือบสิบปีและได้ผ่านการรับรับรองเป็นผู้มีความรู้ความสามารถด้านการป้องกันการระเบิด(CoCP ) จากสถาบัน IECEx ระดับนานาชาติ ในการควบคุมและป้องกันการระเบิดจากสารไวไฟในพื้นที่อันตราย

 

สาเหตุของการเกิดเพลิงไหม้จากสารเคมีรั่วไหล ส่วนใหญ่มาจากอุปกรณ์ที่ใช้งานมานานและขาดการดูแลซ่อมบำรุง ทำให้อุปกรณ์เสื่อมหรือชำรุดได้หรือความผิดพลาดจากการปฎิบัติงานการซ่อมบำรุงที่ไม่ได้มาตรฐาน

 

ส่วนสาเหตุกรณีของโรงงานหมิงตี้ กิ่งแก้วในครั้งนี้คาดการณ์ว่า สารเคมีที่ใช้ในการผลิตรั่วไหลออกมาภายนอกถังเก็บปริมาณความเข้มข้นที่สามารถทำให้เกิดการติดไฟได้และทางโรงงานอาจจะไม่มีระบบตรวจจับและแจ้งเตือนสารเคมีรั่วไหลภายในโรงงานทำให้ไม่มีใครรู้เนื่องจากเหตุการณ์เกิดกลางดึก

 

ด้วยเหตุนี้เองจึงไม่มีคนเข้าไประงับเหตุ ปล่อยให้สารเคมีรั่วไหลออกมาภายนอกจำนวนมากซึ่งมีโอการจะไปเจอกับ แหล่งจุดไฟ Ignition Source ที่มีอยู่ทั่วไปภายในโรงงาน

 

 

โรงงานหมิงตี้มีวัตถุดิบที่เป็นสารเคมี คือ สไตรีนมอนอเมอร์เป็นของเหลว ไฮโดรคาร์บอนถ้าอุณหภูมิสูงเกิน 31 องศาเซลเซียส สามารถติดไฟได้ง่ายมากและด้วยปริมาณสารเคมีที่มีการรั่วไหลจำนวนมากทำให้เกิดการระเบิดที่รุนแรงและเปลวไฟได้ลุกลามไปยังถังเก็บสารเคมีถังอื่น ๆ ส่งผลให้การดับไฟเป็นไปด้วยความยากลำบากด้วยขนาดของโรงงานที่มีสารเคมีกว่า 2,000 ตัน

 

โดยโรงงานอุตสาหกรรมกลุ่มเสี่ยงเกิดระเบิดต้องมีการจัดการที่ดี โศกนาฎกรรมที่ประเทศเบรุตที่เกิดขึ้นถือเป็นบทเรียนสำคัญ 

 

โรงงานอุตสาหกรรมหรือพื้นที่ที่มีสารไวไฟหรือมีโอกาสเกิดการระเบิดเช่น โรงกลั่นน้ำมัน, โรงงานปิโตรเคมี,แนวท่อส่งแก๊ส,โรงงานสารเคมี,โรงงานผลิตหรือเก็บวัดถุระเบิด,โรงงานพลุ,โรงงานพ่นสี,โกดังเก็บสินค้าไซโล,โรงงานแป้งมัน,โรงงานน้ำตาล,โรงงานเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ เป็นต้น

 

 

ซึ่งโรงงานกลุ่มข้างต้นมีสารไวไฟที่จำเป็นต้องใช้ในกระบวนการผลิตจำนวนมหาศาลซึ่งหากเกิดความหละหลวมทางด้านการควบคุมความปลอดภัยจากการระเบิด อาจทำให้เกิดเหตุการณ์อันไม่คาดฝันซึ่งตัวอย่างการเกิดเหตุการณ์ระเบิดจากทั่วโลกก็มีให้เห็นอยู่จำนวนมาก

 

ซึ่งถ้าจะประเมิณว่ารุนแรงแค่ไหนก็แอมโมเนียมไนเตรต 2,750 ตัน มีความรุนแรงของแรงระเบิดเท่า ระเบิด TNT จำนวน 3,000 ตัว ซึ่งก็เคยล้างเมืองเบรุตของเลบานอนมาแล้ว เราก็หวังว่าเหตุการณ์แบบนี้จะไม่เกิดขึ้นในประเทศไทย
 

สิ่งที่จำเป็นที่ต้องรู้อย่างแรก คือ ข้อมูลความปลอดภัยเกี่ยวกับสารเคมี (Safety Data Sheet, SDS) ที่จะบ่งบอกลักษณะทางกายภาพ ลักษณะทางเคมี การทำปฎิกริยากับน้ำที่อาจจะก่อให้เกิดความเป็นพิษมากขึ้นในบางชนิด และยังมีข้อมูลมาตรการผจญเพลิง(fire fighting measures)ที่แสดงข้อมูล Extinguishing Media หรือสารที่ใช้ดับไฟที่เหมาะสม

 

รวมถึงอันตรายที่เกิดขึ้นจากการเผาไหม้ของสารเคมีอุปกรณ์ที่ใช้ในการป้องกันภัยและคำแนะนำอื่นๆในการดับเพลิงสำหรับนักผจญเพลิง การใช้น้ำในการดับเพลิงกับสารเคมีบางชนิดยิ่งทำให้สารเคมีละลายเข้ากับน้ำเป็นเชื้อเพลิงลุกลามในวงกว้างขึ้น

 

ขั้นตอนการดับเพลิงไหม้ดังกล่าวจึงจำเป็นต้องใช้"โฟมดับเพลิง"เท่านั้น เนื่องจากเป็นสารเคมีสำหรับควบคุมเพลิงในกลุ่มอุตสาหกรรมปิโตรเคมีและเคมีภัณฑ์โดยเฉพาะและในระหว่างดำเนินการดับเพลิงต้องเพิ่มความระมัดระวังในส่วนของบริเวณที่จัดเก็บวัตถุดิบไวไฟเหล่านี้อีกด้วย

 

ส่วนการเก็บกู้สารเคมีหากพื้นที่นั้นยังมีสารไวไฟก็ยังคงถือว่าเป็นพื้นที่เสี่ยงระเบิดหากเกิดความผิดพลาดของอุปกรณ์การกอบกู้หรือความผิดพลาดของผู้ปฎิบัติงานก็สามารถเกิดระเบิดได้อยู่แต่ส่วนความรุนแรงก็แล้วแต่ว่ามีปริมาณสารเคมีหลงเหลือมากน้อยแค่ไหน  

 

สำหรับในปัจจุบันทางบริษัทฯ ได้ให้บริการ คัดเลือกอุปกรณ์ในการป้องกันการระเบิดให้กับลูกค้าที่มีพื้นที่อันตรายในโรงงานเป็นจำนวนมากเรียกว่ามีโอกาสได้ดูแลลูกค้าในกลุ่มพลังงานเกือบทั้งหมดและลูกค้าส่วนใหญ่ตั้งอยู่ในพื้นที่ของการนิคมอุตสาหกรรมซึ่งจะมีการทำ PSM (Process Safety Management)

 

หรือการจัดการความปลอดภัยในกระบวนการผลิตเพื่อป้องกันการเกิดอุบัติการณ์และการบาดเจ็บที่เกี่ยวเนื่องกับกระบวนการผลิตที่มีการใช้สารเคมีอันตรายร้ายแรงตามมาตรฐาน ISO 45001ซึ่งเป็นมาตรฐานระหว่างประเทศ “ด้านระบบการจัดการอาชีวอนามัยและความปลอดภัย”รวมไปถึงมาตรฐาน OHSAS ซึ่งเป็นระบบการจัดการอาชีวอนามัยและความปลอดภัยในการทำงาน

 

อย่างไรก็ตามด้วยประเทศไทยเรายังไม่มีการบังคับใช้มาตรฐานใดมาตรฐานหนึ่งเป็นกฎหมาย จึงทำให้มาตรฐานการคัดเลือกอุปกรณ์ให้ได้มาตราฐานระดับนานานชาติทั้งหมดยังคงเป็นเรื่องยากและมักเกิดความหละหลวมอยู่บ่อยครั้ง

 

และเรื่องยากอีกเรื่องหนึ่งคือ โรงงานที่อยู่นอกพื้นที่นิคมฯ ซึ่งยังไม่มีกฎเข้มงวด และแถมยังเป็นโรงงานที่อยู่ไกล้แหล่งชุมชนมากที่สุดด้วย  

 

สิ่งที่ต้องแก้ไขคือ ประเทศไทยต้องตั้งกฎและข้อบังคับให้ได้มาตรฐานการป้องกันการระเบิดตามหลักของนานาชาติ ต้องย้ำว่าประเทศไทย ต้องตั้งกฎและปฏิบัติตามกฎและข้อบังคับในการปฎิบัติงานตามมาตรฐานการป้องกันการระเบิดตามหลักมาตรฐานระดับสูงหรือระดับนานาชาติ

 

เช่น มาตรฐาน IECEx ( International Electrotechnical Commission System for Explosive Atmospheres ) เพื่อความปลอดภัยที่สูงที่สุดและยังเป็นข้อกำหนดในทิศทางเดียวกันทำให้ไม่เกิดความสับสนในการกำหนดระดับความอันตรายของพื้นที่และความสับสนในการเลือกใช้อุปกรณ์  

 

ทั้งนี้อาจจะนำไปสู่การใช้งานที่ไม่ถูกต้องอันจะส่งผลต่อความสามารถในการป้องกันการระเบิดได้ทั้งตัวอุปกรณ์และตัวบุคคลากรเอง

 

นอกจากมาตรฐานการกำหนดพื้นที่และการเลือกใช้อุปกรณ์แล้วยังมีในเรื่องของระบบ Documents Control ที่ต้องใส่ใจเป็นพิเศษเพื่อความเข้าใจคุณสมบัติของสารเคมีในพื้นที่เป็นอย่างดี

 

และรวมถึงความสามารถของบุคลากรต้องเป็นผู้ที่มีความรู้ความสามารถในการปฏิบัติงานในพื้นที่อันตรายเป็นอย่างดี ซึ่งหากมีมาตรฐานบังคับใช้ให้บุคลากรที่ทำงานในที่อันตราย ต้องมีใบรับรองความรู้ความสามารถจกสถาบันที่เป็นที่ยอมรับอย่างสากล ก็จะเป็นการแก้ไขที่ต้นเหตุมากกว่า

 

ทั้งนี้หากโรงงานอุตสาหกรรมที่ต้องการปรึกษาเรื่องอุปกรณ์ป้องกันการระเบิดสามารถติดต่อได้ที่บริษัท รีเจน โซลูชั่น แอนด์ ดิสทริบิวชั่น จำกัด  อาคารเซ็นทรัลซิตี้ทางเวอร์ ชั้น 10 ถ.เทพรัตน บางนาเหนือ บางนา กทม 10260 หรือ โทร. 06-4428-9989  , Email : [email protected] Page: มาดามพลังงาน - หมอกี้ ชากีร่า