รู้จัก "น้ำนมราชสีห์" สมุนไพรตำรายาไทย

เชื่อว่าหลายคนคงยังไม่รู้จักสมุนไพรที่มีชื่อแปลกชนิดนี้ นั่นก็คือ "น้ำนมราชสีห์" มีชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ ว่า น้ำนมราชสีห์ใหญ่, นมราชสีห์, ผักโขมแดง (ภาคกลาง), หญ้าน้ำหมึก (ภาคเหนือ, ไทลื้อ), หญ้าหลังอึ่ง (เงี้ยว-แม่ฮ่องสอน), ตะกราเหมาะ (กะเหรี่ยงแดง), บัดอะตอน (ปะหล่อง), ไต่ปวยเอี่ยงเช่า ปวยเอี้ยง (จีน) เป็นต้น เรียกว่าพบต้นนี้ได้ทุกภาคของไทย  อาจมีถิ่นกำเนิดอยู่ที่อเมริกากลาง  พบได้ทั่วไปในเขตร้อนและกึ่งเขตร้อนทั่วโลก น้ำนมราชสีห์มักขึ้นตามที่รกร้าง ชายป่า ท้องนา และในพื้นที่โล่ง

 

 

 

ลักษณะของต้น "น้ำนมราชสีห์" จะเป็นพืชล้มลุกขนาดเล็กมีอายุเพียงปีเดียว ลำต้นมีความยาวประมาณ 15-40 เซนติเมตร ลักษณะของลำต้นแตกกิ่งก้านสาขาจากโคนต้นใกล้ดินตั้งขึ้น หรือแผ่ออกไปรอบ ๆ ตามก้านมีสีแดงเรื่อ ๆ และมีขนสีน้ำตาลปนเหลือง มีน้ำยางสีขาวคล้ายน้ำนมไหลซึมหากนำมาหักก้านหรือเกิดบาดแผล ซึ่งเป็นที่มาของชื่อน้ำนมราชสีห์ และขยายพันธุ์ด้วยวิธีการเพาะเมล็ดและการใช้กิ่งปักชำ

ในส่วนของ "ผลน้ำนมราชสีห์" จะมีลักษณะกลมแกมรูปสามเหลี่ยมหรือแบบแคปซูล มี 3 พู ยาวประมาณ 1.5 มิลลิเมตร มีขนสั้นนุ่ม และมีรอยแยก 3 รอย ส่วนก้านผลมีความยาวประมาณ 0.5 มิลลิเมตร ผลแห้งแล้วจะแตก มี 1 เมล็ดในแต่ละซีก เมล็ดมีขนาดเล็กผิวเรียบสีน้ำตาลแก่หรือสีแดง ลักษณะเป็นรูปรีและเป็นเหลี่ยมเล็กน้อย มีความยาวประมาณ 0.7 มิลลิเมตร

 

 

 

 

สำหรับสรรพคุณของน้ำนมราชสีห์มีมากมาย สามารถใช้ได้ทุกส่วนของต้นมาทำเป็นยาบำรุงกำลัง หรือ ต้นนำมาต้มใช้เป็นยาเย็น ทั้งต้นมีรสฉุนเปรี้ยวและเย็นจัด ช่วยดับร้อน แก้พิษ แก้ชื้น ช่วยแก้ธาตุพิการ ช่วยแก้กษัย ยางสดใช้ทารักษาโรคปากนกกระจอกได้  ทั้งต้นใช้เป็นส่วนประกอบของยารักษาโรคตานขโมย (ผอม พุงโร ก้นปอด) โดยนำมาใช้ต้มอาบ หรือจะใช้ต้นสดประมาณ 30 กรัม นำมาตุ๋นกับหมูประมาณ 120 กรัมรับประทาน  ทั้งต้นใช้เป็นยาสงบประสาทและช่วยทำให้นอนหลับได้สนิท ยาวขาวใช้เป็นยาเกี่ยวกับประสาทความรู้สึก  ในอินเดียมีการใช้น้ำยางขาวมาหยอดตา เพื่อใช้รักษาเยื่อตาอักเสบ เป็นแผลที่กระจกตา ช่วยแก้อาการปวดฟัน และแก้โรคน้ำในหูไม่เท่ากัน รวมถึงโรคบ้านหมุนได้
 

วิธีการทำยารักษาจากน้ำนมราชสีห์ ต้องมีกระบวนการยุ่งยากสักนิดเพราะ มียางสีขาวทานสดอาจมีผลข้างเคียง คือทำให้ระคายเคืองลำไส้ได้จึงให้นำต้นมาตากแห้งหรือผ่านกระบวนการความร้อนก็จะช่วยขจัดปัญหาผลข้างเคียงได้ โดยทำดังนี้

 

 

 
1. นำต้นน้ำนมราชสีห์ทั้งต้นมาล้างทำความสะอาด แล้วจึงไปตากให้แห้ง ใช้1กำมือนำมาต้มกินต่างน้ำ จะช่วยให้อาการน้ำในหูไม่เท่ากันทุเลา และหายได้

2. หรือนำต้นที่ตากแห้งมาคั่วให้เหลือง ใส่กระป๋อง ใช้ 1 หยิบมือ หรือ 1 ช้อนชา มาชงกินเป็นชา ก็ใช้ได้

3. เมื่อใช้แล้ว อาการโรคน้ำในหูไม่เท่ากัน หรือโรคบ้านหมุน จะดีขึ้น ซึ่งมีคนลองนำไปกินแล้วดีขึ้นจริง

 

 

 
แต่คำเตือนคือไม่ควรใช้สมุนไพรรักษาติดต่อกันเป็นเวลานาน ควรเว้นระยะในการใช้ และควรศึกษาข้อมูลให้ดีก่อนใช้ ถือเป็นการรักษาทางเลือกอย่างหนึ่งเพื่อความปลอดภัย

 

 

 
 

อ้างอิง :https://www.si.mahidol.ac.th/th/department/thaimed/thai/นมราชสีห์.html
credit : https://medthai.com