"ท่าฉลอม"ชุมชนประมงท่าจีน สุขาภิบาลแห่งแรกของภูมิภาค | คมชัดลึก

 ท่าฉลอม เป็นตำบลหนึ่งใน อ.เมือง จ.สมุทรสาคร ตั้งอยู่ปากอ่าวไทยต่อกับแม่น้ำท่าจีน ชาวท่าฉลอมส่วนใหญ่เป็นชาวจีนที่อพยพเข้ามาจากเมืองจีนทางเรือสำเภา แล้วกระจัดกระจายไปตั้งถิ่นฐานบริเวณปากแม่น้ำ เช่น แถวอ่างศิลา บางปะกง แม่กลอง และที่สมุทรสาคร ท่าฉลอมจึงมีอีกชื่อว่าท่าจีน เพราะเป็นจุดที่มีชาวจีนล่องเรือเข้ามา และยังเป็นชื่อของแม่น้ำ เรียกว่า “ท่าจีน”
 ส่วนชื่อที่เรียก “ท่าฉลอม” เพราะเป็นบริเวณที่มีเรือฉลอมจอดเทียบ ซึ่งในพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน อธิบายว่า เรือฉลอม คือ เรือต่อชนิดหนึ่ง คล้ายเรือกระแชง นิยมใช้ตามหัวเมืองชายทะเลแถบปากอ่าว สำหรับบรรทุกสินค้าหรือหาปลา สมัยโบราณเวลาเกิดศึกสงครามก็จะถูกเกณฑ์ไปใช้ในราชการทัพด้วย อาจติดใบหรือไม่ก็ได้
 ชาวท่าฉลอมในอดีตส่วนมากมีอาชีพประมง โดยเฉพาะการทำโป๊ะ ดองปลา ทำกะปิ น้ำปลา มีทั้งตลาดน้ำ และตลาดบก
 เมื่อครั้งรัชกาลที่ 5 เสด็จประพาสสมุทรสาครครั้งแรก โดยรถไฟสายคลองสาน-มหาชัย เมื่อ พ.ศ.2447 และเดือนกรกฎาคมปีเดียวกันนั้น พระองค์เสด็จประพาสต้นจากบางปะอินไปเพชรบุรี ขากลับผ่านสมุทรสาครแวะซื้อเสบียงที่ตลาดบ้านท่าฉลอม แล้วไปพักทำครัวเย็นที่วัดโกรกกราก
 จากการเสด็จฯ ไปครั้งนั้น พระองค์ทรงติว่าท่าฉลอมสกปรก ทำให้ผู้ว่าฯ สมุทรสงคราม และชาวบ้าน ช่วยกันเรี่ยไรเงินปูอิฐถนนทั้งสายใหม่ ให้ชื่อว่า “ถนนถวาย” และมีนโยบายตั้งสุขาภิบาลท่าฉลอมดูแลความสะอาดให้เรียบร้อยต่อไป เมื่อรัชกาลที่ 5 เสด็จฯ มาทอดพระเนตรแล้ว จึงโปรดเกล้าฯ ให้ประกาศจัดตั้งสุขาภิบาลท่าฉลอม ขึ้นเมื่อวันที่ 1 เมษยน ร.ศ.125 (พ.ศ.2449) สุขาภิบาลท่าฉลอม จึงเป็นสุขาภิบาลในหัวเมืองแห่งแรกของประเทศ
 จิตสำนึกต่อท้องถิ่นเหล่านี้คงไม่ใช่แค่โครงการประจบเจ้า แต่ชาวท่าฉลอมพัฒนาแล้วอยากรักษาให้ดีต่อไป สมเป็นการ “ติเพื่อก่อ” อย่างแท้จริง

เรือนอินทร์ หน้าพระลาน