"ธนาคารน้ำใต้ดิน" ทางรอดเกษตรกรไทย แนวทางการจัดการน้ำอย่างยั่งยืน

ธนาคารน้ำใต้ดิน เป็นหนึ่งในแนวทางการบริหารจัดการน้ำที่ยั่งยืนเพื่อแก้ปัญหาภัยแล้ง วันนี้เรามาดูว่าองค์การบริหารส่วนตำบลบ้านผึ้ง จังหวัดนครพนม มีแนวคิดและแนวทางการปฏิบัติอย่างไรจึงประสบผลสำเร็จดาบตำรวจ พิทักษ์ ต่อยอด นายกองค์การบริหารส่วนตำบลบ้านผึ้ง เปิดเผยว่า คำว่าธนาคารน้ำใต้ดินหมายถึงการที่เรา มีทั้งการฝากและถอนน้ำจากใต้ดิน ซึ่งในปัจจุบันนี้เรามีแต่ถอนอย่างเดียวไม่มีการฝากหรือการเติมน้ำลงไปเก็บไว้ใต้ดิน เวลาฝนตกเยอะๆ ทุกคนก็จะระบายน้ำออกจากตำบลของตัวเองลงไปสู่แม่น้ำโขงแล้วไหลลงสู่ทะเล ไม่ได้มีการบริหารจัดการน้ำที่เก็บไว้หรือฝากไว้ใต้ดิน จึงทำให้น้ำใต้ดินของเราขาดแคลน 

โดยเฉพาะน้ำบาดาลซึ่งชาวบ้านนำมาใช้ในการบริโภค เพราะฉะนั้นเมื่อประสบปัญหาเช่นนี้ ทางองค์การบริหารส่วนตำบลบ้านผึ้ง ก็นำมาวิเคราะห์ว่าจะแก้ไขปัญหาอย่างไร เนื่องจากเดิมเราต้องขนน้ำไปให้ชาวบ้านได้ใช้ เพราะน้ำใต้ดินที่ดูดจากประปาบาดาลนั้นน้อย เค็ม และกร่อย เป็นสนิม ไม่สามารถที่จะนำมาใช้ได้ จากนั้นจึงได้นำเอาปัญหาไปศึกษาโดยไปดูเรื่องราวของน้ำของในหลวงรัชกาลที่ 9 ที่ท่านทรงดำรัสไว้ว่าน้ำคือชีวิต น้ำคือความมั่นคง จากนั้นเราก็ไปดูว่าที่ไหนมีการบริหารจัดการน้ำด้วยระบบธนาคารน้ำใต้ดิน ซึ่งก็ได้กลับมาวางแผนและกำหนดจุดในการที่จะขุดบ่อระบบเปิด จำนวน 18 บ่อ หลังจากขุดไป 1 ปี ปรากฏว่ามีการชาร์จน้ำลงไปที่บ่อริชาร์จและบ่อดัก ทำให้พื้นที่ตำบลบ้านผึ้งและตำบลข้างเคียงมีน้ำบาดาลใช้อย่างเพียงพอ ไม่เค็ม ไม่กร่อย ไม่เป็นสนิม เดิมถ้าน้ำท่วมจะต้องใช้เวลาประมาณ 6-7 วันน้ำถึงจะลง ส่งผลให้พืชผลทางการเกษตรเสียหาย แต่หลังจากบริหารจัดการด้วยระบบธนาคารน้ำใต้ดินแล้ว ไม่เกิน 2 วันน้ำก็จะลดลงเป็นปกติ ทำให้องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านผึ้งไม่ต้องนำเงินไปช่วยเหลือในส่วนนี้ อันนี้คือข้อดีของธนาคารน้ำใต้ดินระบบเปิด

ซึ่งในการบริหารจัดการน้ำ ในระยะที่ผ่านมาองค์การบริหารส่วนตำบลบ้านผึ้ง ได้รับความร่วมมือจากหน่วยงานเอกชน หน่วยงานรัฐ ซึ่งก็ต้องขอขอบคุณเจ้าคุณสมาน สิริปัญโญ พร้อมทีมงาน AGS และนักวิชาการหลายๆ หน่วยงาน เช่น กรมน้ำบาดาล สำนักงานทรัพยากรน้ำธรรมชาติ ชลประทาน มหาวิทยาลัยขอนแก่น แล้วก็มูลนิธิพลังที่ยั่งยืนของ ปตท. ที่ได้ให้เงินมาทำการวิจัย และหน่วยอีกหลายๆ หน่วยงานที่ไม่ได้เอ่ยถึง ก็ต้องขอขอบคุณทุกหน่วยงานที่ช่วยทำ และอยากให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นได้ทำธนาคารน้ำใต้ดิน มันจะยั่งยืนในอนาคต

เราจะเห็นว่าธนาคารน้ำใต้ดินขององค์การบริหารส่วนตำบลบ้านผึ้ง นอกจากจะแก้ปัญหาน้ำท่วม น้ำแล้งในพื้นที่ได้แล้วยังช่วยลดภาระค่าใช้จ่ายในด้านต่าง ๆ ทำให้หน่วยงานมีงบประมาณเหลือจ่าย นำไปพัฒนาในส่วนอื่น ๆ เพื่อสร้างความสุขให้กับประชาชนมากยิ่งขึ้นอีกด้วย

ข่าว/ภาพ ประทีป วชิระธัญญากุล ผุ้สื่อข่าวภูมิภาค จังหวัดนครพนม