“นนทบุรี”เมืองท่าแห่งกรุงรัตนโกสินทร์ | คมชัดลึก

 ชื่อ “นนทบุรี” มาจากภาษาบาลีว่า “นนท” หรือ “นันท” แปลว่า “ดีใจ” และ “บุรี” แปลว่า “เมือง” โดยรวมแล้วหมายถึง “เมืองที่มีแต่ความดีใจ” หรือปราศจากความทุกข์นั่นเอง

 เมืองนี้ตั้งอยู่บริเวณดินดอนสามเหลี่ยมปากแม่น้ำเจ้าพระยา และมีคูคลองสาขาที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติมากมาย ซึ่งเป็นเส้นทางคมนาคมที่สำคัญของกรุงศรีอยุธยา กรุงธนบุรี เรื่อยมาจนถึงกรุงรัตนโกสินทร์ โดยใช้เดินเรือค้าขายกับต่างชาติ

 สมัยกรุงศรีอยุธยาตอนต้น เมืองนนทบุรีเป็นที่รู้จักกันในชื่อ “บ้านตลาดขวัญ” ซึ่งตั้งอยู่บนทางผ่านของเรือสินค้ามากมาย ต่อมาเมื่อ พ.ศ.2091 ชุมชนบ้านตลาดขวัญมีประชากรหนาแน่นมากขึ้น สมเด็จพระมหาจักรพรรดิ จึงยกให้บ้านตลาดขวัญเป็น “เมืองนนทบุรี” โดยมีฐานะเป็นแขวงขึ้นตรงกับเมืองบางกอก

 ครั้น พ.ศ.2208 เมืองนนทบุรีได้ถูกย้ายที่ทำการเมืองมาอยู่ทางฝั่งตะวันตกของแม่น้ำเจ้าพระยา แต่ชุมชนตลาดขวัญก็ไม่ได้ซบเซาลงแต่อย่างใด ยังคงความมั่งคั่งทางการค้าไว้ ดังที่ปรากฏในบันทึกจดหมายเหตุของลาลูแบร์ เมื่อครั้งเดินทางมากรุงศรีอยุธยา ปี พ.ศ.2230

 สมัยกรุงรัตนโกสินทร์ ที่ทำการเมืองนนทบุรี ได้ถูกย้ายอีกครั้งหนึ่ง ให้มาอยู่ที่ฝั่งตะวันออกของแม่น้ำเจ้าพระยา ตามพระราชดำริของรัชกาลที่ 5 และที่นี่คือที่ตั้งของศาลากลางจังหวัดแห่งแรกจังหวัดของเมืองนนทบุรี

 ต่อมาเมื่อมีการเปลี่ยนแปลงการปกครองในระบอบประชาธิปไตย พ.ศ.2489 เมืองนนทบุรี ก็ได้รับการยกฐานะให้เป็น จ.นนทบุรี นับแต่นั้นมา

 ปัจจุบัน จ.นนทบุรี มีการปรับปรุงศาลากลางจังหวัดหลังเก่าให้เป็นพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่น ซึ่งเป็นเรื่องที่น่าดีใจไม่น้อย เพราะการได้รู้จักความเป็นมาของตนเองจะนำมาซึ่งสำนึกร่วม อันจะส่งผลถึงการพัฒนาบ้านเกิดต่อไป

เรือนอินทร์ หน้าพระลาน