กลุ่มหมวกจักสาน บ้านหนองสะแก | คมชัดลึก

   พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ.2542 ให้ความหมายว่า “หนอง” หมายถึง แอ่งน้ำ ส่วน “สะแก” คือ ชื่อไม้ต้นชนิด Combretum quadrangulare Kurz ในวงศ์ Combretaceae นิยมใช้ทําฟืน เมล็ดใช้ทํายาได้ ชื่อ “หนองสะแก” จึงหมายถึง บริเวณพื้นที่มีหนองน้ำ ซึ่งแต่เดิมคงมีต้นสะแกขึ้นอยู่มาก

 การทำหมวกจักสานของที่นี่เริ่มมาจากเมื่อราว พ.ศ.2500 เดิมชาวบ้านมีอาชีพทำนา จักตอกมัดข้าวกล้า เมื่อมีเวลาว่างจึงคิดเอาตอกไม้ไผ่ที่เหลือจากการมัดข้าวกล้ามาถัก และนำใบสับปะรดมาสางเป็นด้าย ใช้การเย็บมือเป็นหมวกขึ้นใช้ในครัวเรือน ซึ่งใช้เวลา 2-3 วัน จึงจะได้หมวก 1 ใบ

 ต่อมาได้เริ่มผลิตหมวกเพื่อการค้า ชาวบ้านมีการนำจักรถีบมาใช้ ทำให้ใช้เวลาในการผลิตน้อยลง ชาวบ้านจึงทดลองนำหมวกไปขาย ปรากฏว่าเป็นที่ต้องการของตลาด จึงยึดเป็นอาชีพหลัก

 เมื่อหมวกเป็นที่ต้องการของตลาดมากขึ้นก็มีการนำจักรไฟฟ้าเข้ามาใช้เพื่อผลิตให้ทันกับความต้องการ ซึ่งโดยเฉลี่ยผลิตได้วันละ 200 ใบ กลายเป็นอุตสาหกรรมในครัวเรือนที่สามารถสร้างรายได้ให้แก่ชาวบ้านทุกเพศทุกวัย ด้วยการใช้เวลาว่างในการถักตอก ซึ่งเป็นกระบวนการหนึ่งในการผลิตก่อนนำไปเย็บขึ้นรูปเป็นหมวก

 ภายหลังยังมีการพัฒนาผลิตภัณฑ์ให้หลากหลายขึ้น ด้วยการนำวัสดุชนิดอื่น เช่น ผ้า และพลาสติก เข้ามาใช้ รวมทั้งรูปทรง รูปแบบ ที่ดัดแปลงมาจากหนังสือและตามออเดอร์ของลูกค้า ทำให้ผลิตภัณฑ์หมวกของกลุ่มบ้านหนองสะแกนอกจากมีรูปแบบในการใช้งานทั่วไปแล้ว ยังมีรูปลักษณ์ที่แตกต่างไปจากท้องถิ่นอื่น ซึ่งงานด้านนี้ที่เป็นงานละเอียด มีคุณบุญเลิศ รวมทรัพย์ เป็นหัวเรี่ยวหัวแรงหลัก

 องค์การภายนอกควรต้องร่วมสนับสนุนให้กลุ่มอาชีพเหล่านี้เติบโตต่อไปได้ในระยะยาว เพราะนอกจากสร้างรายได้ให้ชุมชนแล้ว นี่คือหนึ่งในกลไกขนาดย่อยที่เชื่อมโยงกับเศรษฐกิจของประเทศให้หมุนเวียนและเติบโตไปด้วย
    
"เรือนอินทร์ หน้าพระลาน"