"ขจร"ประโยชน์108!"บำรุงเลือด-หัวใจ" | คมชัดลึก

 

ดอกขจรหรือดอกสลิด

       ดอกขจร (Cowslip creeper) หรืออีกชื่อหนึ่ง ดอกสลิด มีถิ่นกำเนิดในประเทศจีนและอินเดีย กระจายพันธุ์มาบ้านเราเมื่อเกือบร้อยปีที่ผ่านมา พบได้ทุกภาคตามป่าดิบแล้ง ป่าเบญจพรรณ ป่าเต็งรัง  

       เป็นพืชมีประโยชน์มาก ทั้งสรรพคุณทางยา ปรุงอาหารแสนอร่อยได้หลากเมนู เป็นพืชสุมนไพรในโหมดผักที่กลับมายอดฮิตใน พ.ศ.นี้ ซึ่งเป็นยุคที่คนเราหันมาใส่ใจเรื่องสุขภาพกันมากขึ้น

       จัดเป็นไม้เถาเลื้อยเล็ก ในวงศ์ ASCLEPIADACEAE ชอบพาดพันต้นไม้อื่น เลื้อยพันไปได้ไกล 2-5 เมตร มีชื่อท้องถิ่น ผักสลิด,กะจอน,ขะจอน,สลิดป่า,ผักสลิดคาเลา,ผักขิก เป็นต้น

 

 

        ลำต้น เป็นเถา มีขนาดเล็กกลมเหนียว แตกใบเป็นพุ่มแน่นและทึบ ยอดอ่อนมีขนสีขาวปกคลุม

        ใบ เป็นใบเดี่ยว เรียงตรงข้ามเป็นคู่ รูปหัวใจ ปลายใบแหลม โคนเว้า ขอบใบเรียบ หลังใบและท้องใบเรียบ แผ่นใบบางเกลี้ยง

     ดอก ออกเป็นช่อกระจุก สีขาวปนสีเหลือง ช่อดอกหนึ่งๆมี 10-20 ดอกย่อย มีกลีบเลี้ยงเชื่อมติดกัน ปลายแยก 5 แฉก กลิ่นจะหอมแรงช่วงบ่ายแก่ๆไปตลอดช่วงค่ำคืน ดอกออกมากต้นฤดูหนา

     ผล เป็นฝักกลมยาว ปลายแหลม เมื่อแก่จะแตกออก ภายในมีเมล็ดมาก เมล็ดปลิวว่อนคล้ายกับนุ่น

     ขยายพันธุ์ ปักชำกิ่ง เพาะเมล็ด เติบโตได้ดีในดินร่วนซุย ชอบน้ำปารกลาง แสงแดดเต็มวัน

 

 

         ประโยชน์มากมาย จากแก่น เปลือก ใบอ่อน ยอดอ่อน ดอกตูม ดอกบาน ราก โดยดอก ผลอ่อน ยอดอ่อน ในปริมาณ 100 กรัม มีวิตามินเอ 3,150 I.U.วิตามินซี 45 มิลลิกรัม แคลเซียม 70 มิลลิกรัม ฟอสฟอรัส 90 มิลลิกรัม

         สรรพคุณทางยา

        - ยอดใบอ่อน  : มีวิตามินสูงช่วยบำรุงโลหิต บำรุงหัวใจ บำรุงสายตา บำรุงตับ ขับเสมหะ

        - ดอก : มีรสเย็นขมหอม ช่วยบรรเทาอาการวิงเวียนศีรษะ คลื่นไส้อาเจียน บำรุงปอด แก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ รักษาหวัด บำรุงฮอร์โมนสตรี และใช้เข้าเครื่องยาหอม

        - ราก : มีรสเย็น ช่วยถอนพิษเบื่อเมา รักษาโลหิตเป็นพิษ ช่วยดับพิษไข้ทั้งปวง นำรากมาฝนหยอดตา แก้ตาอักเสบ ตาแดง ตาแฉะ ตามัว

        - แก่น เปลือก  : บำรุงธาตุในร่างกาย

 

          

           ประโยชน์ทางอาหาร

         - ยอดอ่อน ผลอ่อน ดอก ใช้กินเป็นผักสด หรือนำมาต้ม ลวกให้สุกใช้จิ้มกับน้ำพริก ส่วนดอกนำไปปรุงอาหารได้อีกหลายเมนู เช่น แกงส้มดอกขจร แกงจืดดอกขจร แกงเลียง ขจรผัดไข่ ขจรชุบแป้งทอด ยำ ยำดอกขจร ข้าวต้มดอกขจร ผัดน้ำมันหอย ผัดกับปลาหมึก เป็นต้น

         - รุ่นพ่อแม่เราจะนำดอกขจรมานึ่งให้สุกผสมกับมะพร้าวอ่อน หรือมะพร้าวแก่ขูดฝอยปรุงรสด้วยน้ำตาลทราย งา เกลือเล็กน้อย เป็นขนมที่เรียกว่า “ขนมดอกขจร” ปัจจุบันไม่ค่อยพบว่ามีขายแล้ว

 

 

      ประโยชน์ด้านอื่นๆ

         1.นำมาใช้ในงานดอกไม้สด ร้อยอุบะติดชายมาลัย หรือเครื่องแขวนต่างๆ

         2.เถาของต้นขจรมีความเหนียวมาก นำมาใช้แทนเชือกได้ และ

         3.ปลูกเป็นไม้ประดับตามแนวริมรั้วได้